Άτλαντας – Σαχάρα – Μαρόκο

6η Μέρα
Δευτέρα 22 Απριλίου 2013
Αναχώρηση: 09:30 – Άφιξη: 16:00
Διαδρομή: Al Hoceima – Fes
Χιλιόμετρα: 319
Συνολικά χλμ: 2089

Χαλαρό ξύπνημα στις 7:00 και στις 9:00 βρισκόμαστε στο κέντρο της πόλης για φωτογραφίες. Ένα υπέροχο πρωινό μας υποδέχεται μαζί με όμορφες εικόνες.

Το τοπίο μας ανεβάζει την διάθεση στα ύψη… Είναι ώρα να βγούμε και πάλι στους δρόμους. Σήμερα θα γνωρίσουμε τα βουνά Rif και θα διανυκτερεύσουμε στην ιστορική πόλη της Fes. Αυτό που γνωρίζαμε είναι ότι στα Rif καλλιεργείται η μεγαλύτερη και ποιοτικότερη ποσότητα χασίς το όποιο επίσημος απαγορεύεται, ανεπίσημος όμως επιτρέπεται γιατί βοηθά πολύ την τοπική οικονομία και ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού το οποίο ασχολείται με την καλλιέργεια και την πώληση του προϊόντος. Τα τελευταία χρόνια ο νέος Βασιλιάς προσπαθεί λίγο να περιορίσει το φαινόμενο. Νομίζω δεν θα καταφέρει και πολλά αφού μάλλον κανέναν δεν συμφέρει. Αποτέλεσμα όλου αυτού του γεγονότος είναι να υπάρχουν παντού νέοι άνθρωποι στον δρόμο που να σου κάνουν νόημα να σταματήσεις ή ακόμη και να σε κυνηγάνε με το αυτοκίνητο για να σου πουλήσουν ποσότητα. Φυσικά και δεν είναι φρόνιμο να σταματήσει κανείς γιατί ποτέ δεν ξέρεις που θα καταλήξεις. Το φαινόμενο είναι πολύ έντονο στην περιοχή της Ketama που καλό θα ήταν να την αποφύγετε.
Εμείς πήραμε τον Ν2 στον όποιο και γινόταν πολλά έργα με αποτέλεσμα να καθυστερούμε. Έχουμε την πρώτη επαφή με μικρές Μαροκινές πόλεις που δεν βρέχονται από την Μεσόγειο όποτε αρχίζουμε σιγά-σιγά να μπαίνουμε στο κλίμα της χώρας. Η κατάσταση των πόλεων αυτών άθλια. Τίποτα δεν χαρακτηρίζει τίποτα. Ένας αχταρμάς παντού και ένας γενικός χαμός. Επιτέλους Μαρόκο!!!!

Μετά το χωριό Kassita περνούμε τον R505 και αμέσως το τοπίο αλλάζει.

Περνώντας δίπλα από την κύτη ενός πόταμου προβάλουν μπροστά μας όγκοι βράχων όπου ανάμεσα τους ξεπροβάλει μια πολύ εντυπωσιακή ανηφορική διαδρομή. Χαμογέλα ικανοποίησης κάτω από την ζελατίνα του κράνους. «Εδώ είμαστε». Στενός δρόμος καλής ποιότητας με λίγη κίνηση. Αυτό βοηθά στο να κινηθούμε σχετικά γρήγορα.

Βέβαια κάναμε αρκετές στάσεις για να αποθανατίσουμε το πραγματικά εντυπωσιακό τοπίο. Περνάμε το Col du Nador με μέγιστο υψόμετρο στα 1774μ.

Γενικά η διαδρομή κινείται σε υψόμετρο πάνω από τα 1000μ. Ο δρόμος μετονομάζεται σε R510 και το τοπίο γίνεται καθαρά Ελληνικό. Ιδία μορφολογία, ιδία βλάστηση, ιδία λουλούδια ακόμη και η ποιότητα του δρόμου… Δεν μας χάλασε καθόλου.

Εδώ θα ήθελα να κάνω μια παρένθεση και θα ήθελα να αφιερώσω λίγες γραμμές για να μιλήσω για τα παιδιά. Ξέραμε από την αρχή ότι από τα 32 εκ. πληθυσμό που έχει το Μαρόκο το 70% από αυτούς είναι κάτω από 30 χρονών και το 40% κάτω από 15. Βέβαια άλλο να το διαβάζεις και άλλο να το βλέπεις. Σε κάθε μικρό χωριό, μικρή ή μεγάλη πόλη που διασχίζεις έρχεσαι αντιμέτωπος με παρά πολλά παιδιά. Μα παρά πολλά… Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχουμε συνηθίσει σε τέτοιες εικόνες και μας φαίνεται κάτι το εξωπραγματικό. Η μάνα μου λέει πως κάπως έτσι ήταν και το χωριό μας τη δεκαετία του ’50. Τώρα στο χωριό μου μένει ένα παιδάκι και αυτό φέτος θα φύγει για να πάει σχολείο. Σχολεία… άλλο εντυπωσιακό. Υπάρχουν σχολεία παντού σε κάθε πόλη και σχεδόν σε κάθε χωριό. Σε ορισμένες περιπτώσεις βέβαια επειδή σ’ ένα σύμπλεγμα πολύ μικρών χωριών υπάρχει μόνο ένα σχολείο είδαμε παιδάκια να διασχίζουν ποτάμια ή και να καλύπτουν μονά τους απόσταση για να πάνε στο μάθημα τους. Αλλά σε όλα έβλεπες το ίδιο βλέμμα. Δεν μπορώ να το περιγράψω αλλά σίγουρα δεν μπορώ να το ξεχάσω. Και τις επόμενες μέρες θα αντιμετωπίσω το ίδιο συναίσθημα όταν θα έρχομαι σε επαφή με μικρά παιδιά: το βλέμμα τους… το χαμόγελο τους!!!

Συνεχίζουμε… (κοινώς… πάμε…).
Για καλή μας τύχη γλυτώνουμε την βροχή λόγω καθυστέρησης 5 λεπτών. Όπου περνάμε εμείς η βροχή έχει προηγηθεί πριν 5 λεπτά. Όχι και άσχημα…
Η διαδρομή συνεχίζει πάνω σε βουνά, ποτάμια, στον αγρό και γενικός μέχρι που βρεθήκαμε στον Ν8 ευχαριστηθήκαμε τα χλμ. Τα επόμενα χλμ δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι περισσότερο διαδικαστικά και λίγο κουραστικά μιας και η θερμοκρασία ανέβηκε αρκετά ή τέλος πάντων, έτσι εμείς την νοιώσαμε καθώς τις προηγούμενες ώρες στα υψόμετρα που βρισκόμασταν είχε την τέλεια θερμοκρασία.
Μπαίνουμε λοιπόν στη Fes. Λίγα λόγια γι’ αυτή από Wikipedia:
Η Φεζ ή Φες είναι πόλη του Μαρόκου, η μεγαλύτερη σε πληθυσμό (946.815 κάτοικοι) μετά την Καζαμπλάνκα και το Ραμπάτ και μία από τις τέσσερις “αυτοκρατορικές πόλεις” (ανάμεσα στο Μαρακές, το Ραμπάτ και τη Μεκνές). Είναι πρωτεύουσα της περιφέρειας Φεζ-Μπουλμάν.
Η πόλη χωρίζεται σε τρία μέρη: το Φεζ ελ Μπαλί, η Παλαιά Πόλη με τα τείχη, το Φεζ Τζντιντ, που αποτελεί τη Νέα Πόλη, και τη Ville Nouvelle, το νεότερο κομμάτι της πόλης που κτίστηκε από τους Γάλλους. Η μεντίνα του Φεζ ελ Μπαλί είναι η μεγαλύτερη από τις δύο που έχει η Φεζ και εκτιμάται ότι είναι η πιο μεγάλη αστική περιοχή χωρίς αυτοκίνητα σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο από το 1981.
Η πόλη δημιουργήθηκε στην απέναντι όχθη του ποταμού Φεζ από τον Ιντρίς το 789, ιδρυτή της ομώνυμης δυναστείας, ενώ ο γιος του, Ιντρίς ΙΙ, ο οποίος γεννήθηκε μετά τη δολοφονία του πατέρα του, τον διαδέχτηκε το 810.
Η πόλη απέκτησε αραβικό χαρακτήρα με τη μετακίνηση των Αράβων κυρίως από την Ανδαλουσία (Ελ Ανδαλούς) μετά από μια εξέγερση στην Κόρδοβα το 818 και από την Τυνησία μετά από ακόμη μια εξέγερση το 824. Μετά την άνοδο του Αλί Ιμπν Ουμάρ, φυλές μουσουλμάνων Χαριζιτών δημιούργησαν ένα κοινό μέτωπο ενάντια στους Ιντρισίδες, νίκησαν το στρατό του Αλί και κατέκτησαν τη Φεζ, για να εκδιωχθούν αργότερα από το Γιαχία Ιμπν Αλ Κασίμ, που αυτοανακηρύχθηκε διάδοχος του Ουμάρ.
Η πόλη έγινε το κέντρο της δυναστείας των Αλαουιτών το 1649. Ο πληθυσμός της πόλης αποτελούνταν από Μουσουλμάνους από ολόκληρη τη βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή, Μορίσκους από την Ισπανία και την Πορτογαλία και Εβραίους, ενώ η πόλη με το πέρασμα των χρόνων μετεξελισσόταν σε μεγάλο επιστημονικό και θρησκευτικό κέντρο, που προσέλκυε επιστήμονες, μελετητές και φιλόσοφους από τον τότε γνωστό κόσμο, όπως το ραβίνο φιλόσοφο και συγγραφέα Μαϊμονίδη.
Μέχρι το 19ο αιώνα, η πόλη ήταν η μοναδική πηγή για τα παραδοσιακά καπέλα της, τα φέσια, προτού ξεκινήσει η παραγωγή τους στη Γαλλία και την Τουρκία, καθώς το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα βαφής τους παραγόταν εκεί. Η Φεζ ήταν επίσης το τέρμα ενός εμπορικού δρόμου χρυσού που ξεκινούσε από το Τιμπουκτού.
Η Φεζ υπήρξε πρωτεύουσα του Μαρόκου σε διάφορες περιόδους στο παρελθόν, με τελευταία την περίοδο μέχρι το 1912, οπότε και στις 30 Μαρτίου υπογράφτηκε η Συνθήκη της Φεζ, που αναγνώρισε το Μαρόκο ως προτεκτοράτο της Γαλλίας και την Ισπανία προστάτιδα χώρα στη βόρεια και νότια ζώνη της Σαχάρας. Το Ραμπάτ επελέγη ως η πρωτεύουσα της νέας αποικίας, τίτλο που διατήρησε η πόλη ακόμη και όταν το Μαρόκο απέκτησε την ανεξαρτησία του το 1956.
Αυτά τα ολίγα από άλλους που είναι γνώστες και της ιστορίας…
Στα περίχωρα της πόλης μας πλησίασε ένας από αυτούς τους τύπους που μπορούν να σου βρουν τα πάντα έναντι ενός μικρού φιλοδωρήματος. Το concept έχει ως εξής: σε πλησιάζουν και καλά να σε καλωσορίσουν, σε ρωτάνε από πού είσαι και μόλις τους απαντήσεις αυτοί με την σειρά τους κατενθουσιασμένοι σου λένε ποσό καλοί άνθρωποι είσαστε στην χώρα που θα τους πεις. Αμέσως μετά θα προσφερθούν να σε βοηθήσουν χωρίς καμία υποχρέωση όπως διευκρινίζουν. Από την στιγμή που θα τους δώσεις πάτημα δεν υπάρχει περίπτωση να ξεκολλήσουν από διπλά σου. Βέβαια αυτό δεν είναι κακό σε όλες τις περιπτώσεις.
Στη Fes λοιπόν αν θέλεις να μείνεις μέσα στη μεντίνα και να την γνωρίσεις σίγουρα έχεις την ανάγκη ενός τέτοιου τύπου. Μπορείς να πάρεις μεγάλη βοήθεια με ένα φιλοδώρημα των 2-4 ευρώ. Γιατί όμως χρειάζεσαι οδηγό;
Η μεντίνα σε μια πόλη του Μαρόκου χαρακτηρίζει την παλιά πόλη η οποία συνήθως είναι περιτριγυρισμένη από ψηλά τοίχοι. Μέσα στη μεντίνα υπάρχουν σπίτια όπως και εκατοντάδες μικρά μαγαζάκια. Ο κόσμος μπαινοβγαίνει από διαφορές πύλες αλλά οι κύριες πύλες είναι 2-3 το πολύ. Αυτοκίνητα δεν μπορούν να κινηθούν στο εσωτερικό παρά μόνο λίγα μετρά μετά το πέρασμα από τις πύλες. Δεν υπάρχουν δρόμοι παρά μόνο σοκάκια τα όποια δεν έχουν πλάτος πάνω από 1,5 μετρό. Τα περισσότερα μαγαζιά είναι 3*3 και μιλάμε για μαγαζιά στα όποια μπορείς να βρεις τα πάντα.

Υπάρχουν μέσα στο χώρο της αγοράς κάτι σαν «συνοικίες». Εξηγώ: ανάλογα το είδος που εμπορεύεται ο καθένας είναι και στην κατάλληλη συνοικία. Οι πιο διαδεδομένες είναι τα δέρματα που είναι εντυπωσιακός ο τρόπος βαφής τους και που η διαδικασία γίνεται στο συγκεκριμένο χώρο:

Εδώ κάθε μέρα εργάζονται πάνω από 250 άτομα. Η μυρωδιά δε της περιοχής δεν παλεύεται με τίποτα. Κάπου άλλου θα βρούμε την συνοικία με τα παπούτσια και της κλασικές Μαροκινές παντόφλες.

Κάθε Μαροκινός που σέβεται τον εαυτό του έχει τουλάχιστο 5 ζευγάρια παντόφλες. Τις φοράνε σε όλες τις καθημερινές τους ασχολίες. Φόριουνται με όλα: πυτζάμες, κελεμπία, κουστούμι, φούστα, ακόμη και γυμνός να είσαι την παντόφλα δεν την αποχωρίζεσαι για κανένα λόγο. Σε κάποια άλλη γωνία θα βρεις όλων των ειδών τα μπαχάρια και είναι το μέρος με τις πιο μαγευτικές μυρωδιές. Μοσχοβολάει ο τόπος.

Επίσης τα χαλιά κυριαρχούν με μεγάλη ποικιλία

Όπως επίσης τα μεταξωτά υφαντά και τα κεραμικά.

Αλλά εν τέλει μπορείς να βρεις ότι φανταστείς. Και το ωραίο της υπόθεσης είναι ότι επάγγελμα και να κάνεις το εξασκείς με τα χεριά. Μηχάνημα δεν υπάρχει για τίποτα. Μόνο χεριά. Είναι εντυπωσιακό να βλέπεις τον κόσμο να δουλεύει συνέχεια. Σε όποιο μαγαζάκι και να κοιτάξεις όλοι εργάζονται. Όλοι κάτι θα κάνουν. Γενικά αν είναι κάποιος να επισκεφτεί μια Μεντίνα στο Μαρόκο καλό είναι να πάει σ’ αυτή της Fes. Είναι η μεγαλύτερη και η πιο ιστορική. Καλό είναι να το δεις αυτό για μια φορά δεν ξέρω αν αντέχεται και δεύτερη…

Λίγα χαρακτηριστικά της μεντίνα για να καταλάβετε: ζουν μέσα σ’ αυτή 160000 άνθρωποι (σίγουρα υπάρχουν και άλλοι απλά ήταν κάπου καταχωνιασμένοι όταν τους μετρούσαν), το μέγεθος της είναι 300 εκτάρια, δεν υπάρχει πουθενά πράσινο ίσως ούτε ένα δέντρο, η πυκνότητα της περιοχής είναι 550 άνθρωποι ανά εκτάριο, και για να την κάνεις μια βόλτα θέλεις περίπου μια ώρα. Αν θέλεις βέβαια να την δεις καλά και να παρατηρείς και τα σχετικά, υπολογίστε πάνω από 3 ώρες.
Ο δικός μας ξεναγός μας ξεπέταξε σε 1 ώρα αλλά μας έβγαλε το λαδί. Μιλάμε για ημιμαραθώνιο αντοχής. Αυτός έτρεχε μπροστά και εμείς από πίσω μέσα στην αγωνιά μην τον χάσουμε και μετά χαθούμε. Μιλάμε για rock καταστάσεις. Εν τέλει όλα πήγαν καλά και αφού δώσαμε 10 ευρώ extra στον ξεναγό βγήκαμε από την Μεντίνα να κόψουμε κίνηση στη γύρω περιοχή. Αυτό που επικρατούσε δεν περιγράφετε: η απόλυτη ζούγκλα. Από παντού ερχόταν αυτοκίνητα, κόσμος προσπαθούσε να περάσει στην άλλη μεριά της λεωφόρου (αχ, λεωφόρος … μου ήρθε στο μυαλό η Πανάθα… άντε μωρή αρρώστια γερά), χωρίς φανάρια εννοείτε. Παίζεις την ζωή σου κορώνα-γράμματα κανονικά λέμε. Κορναρίσματα και όλοι τους ατάραχοι σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Από τις λίγες φορές που ένοιωσα στη ζωή μου τόσο απροστάτευτος. Σου ερχόταν από παντού. Δεν ήταν φόβος αλλά έκπληξη αυτό που ένοιωθα… Κάνουμε την δικιά μας προσπάθεια να περάσουμε απέναντι μήπως και βρίσκαμε να φάμε τίποτα η όποια και στέφεται με απολυτή επιτυχία -κατά το ήμισυ- μιας και περνάμε απέναντι αρτιμελής. Πραγματικά μεγάλη επιτυχία… δυστυχώς δεν στέφτηκε με επιτυχία η προσπάθεια μας να βρούμε φαγητό. Τελικά παίρνουμε ένα βρώμικο -στην κυριολεξία- τυλιγμένο σε εφημερίδα από έναν πλανόδιο. Τώρα τι ήταν θα σας γελάσω. Ήταν κάτι σε μικρά λουκανικάκια αλλά τι κρέας είχε δεν καταλάβαμε. Το μόνο που καταλάβαμε ήταν ότι είχε μια βαριά μυρωδιά πράγμα που έκανε ακόμη και έμενα τον γνωστό σαβουροφάη να το πετάξει. Έτσι αρκεστήκαμε σε δυο πορτοκάλια και λίγα φιστίκια. Αυτό ήταν το σημερινό μας γεύμα. Καθίσαμε μπροστά στην κεντρική πύλη και παρατηρούσαμε τους ανθρώπους.

Ένας νεαρός μας πλησίασε και πιάσαμε μια κουβέντα αρκετά εποικοδομητική από απόψεως πληροφοριών σχετικά με την ζωή στο Μαρόκο. Ο τύπος ήταν εναντίον κάθε μορφής εξουσίας και το μόνο που αναγνώριζε ήταν ο Θεός. Προσωπικά δεν με χάλασε καθόλου η παρέα του στην αρχή αλλά μετά από κάποια ώρα άρχισε να γίνεται κουραστικός… Ήπιαμε ένα χαλαρωτικό τσαγάκι και πήγαμε για ύπνο στο για ακόμη μια φορά υποφερτό δωμάτιο (το must του οικήματος ήταν ότι το μπάνιο ήταν πάνω στο πλυσταριό). Καλή θέληση να υπάρχει και όλα γίνονται… τουλάχιστο εμείς την είχαμε ακόμη…

Εντυπώσεις ημέρας: …τα βλέμματα…
Έξοδα: 12,5€ βενζίνη (11λτ) – 9€ ξενοδοχείο + parking – 3€ φαγητά + ποτά ημέρας – 6€ ξεναγοί…
Διαδρομή ημέρας: Ν2 – Ρ505 – Ρ510 – Ρ570 – Ν8