Αρμενίζοντας Ανατολικά

Ημέρα 7η, Πέμπτη 28 Αυγούστου
Military road προς Ρωσία
Gori – Military Road – Τιφλίδα (334 χλμ)

Το μουσείο ανοίγει στις 9:00 κι έτσι σηκωνόμαστε χαλαρά, ετοιμαζόμαστε και απολαμβάνουμε το τσαγάκι που μας κερνάει η ξενοδόχος Μαρίνα (καλά όλες Μαρίνες τις λένε σε αυτή τη χώρα;) πριν αναχωρήσουμε για το μουσείο.

Παρκάρουμε τις μοτοσυκλέτες μας έξω από το εστιατόριο της Μαρίνας όπου ο ευγενέστατος σερβιτόρος προθυμοποιείται να φυλάει την πραμάτεια μας. Η Μαρίνα είναι εκεί και συνεχίζουμε τη χθεσινή μας συζήτηση για αρκετή ώρα.

Με το ζόρι ξεκολλάμε και τραβάμε να δούμε το μουσείο. Τα 15 Lari/άτομο που πληρώνουμε είσοδο θεωρούνται πολλά αν αναλογιστεί κανείς τις τιμές που παίζουν στη χώρα. Στην τιμή πάντως συμπεριλαμβάνεται και ξενάγηση στα αγγλικά.

Η ψυχρή, αγέλαστη και μιλάω αγγλικά κασετόφωνο τύπισσα, αναλαμβάνει την ξενάγηση μας. Και ότι καταλάβαμε-καταλάβαμε… ας είναι καλά η Wikipedia…

Ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι που πέρασε στην ιστορία ως Ιωσήφ Στάλιν, γεννήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου του 1878 στο Γκόρι της Γεωργίας, μέρους της τότε ρωσικής αυτοκρατορίας. Μέλος εξαμελούς οικογένειας και με πατέρα που ασκούσε το επάγγελμα του τσαγκάρη, ο Στάλιν μεγάλωσε σε φτωχό περιβάλλον. Το 1888 η μητέρα του κατορθώνει να εξασφαλίσει στον νεαρό Ιωσήφ μία θέση στο τοπικό θεολογικό σχολείο ενώ αργότερα κέρδισε υποτροφία για τη θεολογική σχολή της Τιφλίδας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών έρχεται σε επαφή με υποστηρικτές της σοσιαλιστικής επανάστασης και ξεκινάει να διαβάζει και να ασπάζεται τις ιδέες του Καρλ Μαρξ.

Το 1901 γίνεται μέλος του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Εργατικού Κόμματος και βοηθάει στην αντιμετώπιση και αντίσταση εναντίον του Τσαρισμού. Ακολουθεί μία περίοδος όπου ο Στάλιν συλλαμβάνεται κατά καιρούς και οδηγείται στην εξορία για μικρά ή μερικές φορές μεγαλύτερα διαστήματα. Το 1904 και μετά από την τελευταία του απόδραση από την εξορία της Σιβηρίας, οργανώνει απεργίες και κινητοποιήσεις στην Τιφλίδα που εντυπωσιάζουν ακόμη και τον ηγέτη του κόμματος, Βλαντιμίρ Λένιν ο οποίος τον καλεί να τον επισκεφθεί στην Φινλανδία όπου ζούσε τότε.

Με την επιστροφή του στην Ρωσία, τον Απρίλιο του 1917 και μετά από έντονο πολιτικό παρασκήνιο, ο Λένιν διορίζει τον Στάλιν στη θέση του Επιτρόπου των Εθνοτήτων του κόμματος. Η συγκεκριμένη θέση έδωσε στον Στάλιν μεγάλη εξουσία και επιρροή σε έναν πληθυσμό που έφτανε τα 65 εκατομμύρια Ουκρανών, Γεωργιανών, Τατζίκων και άλλων εθνοτήτων.

Επόμενο βήμα του Στάλιν προς την ανώτατη εξουσία υπήρξε ο διορισμός του, και πάλι από τον Λένιν, στη θέση του Γενικού Γραμματέα. Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ένα πρόβλημα υγείας του Λένιν καταλήγει σε εγκεφαλικό επεισόδιο, δίνοντας πλήρη εξουσία πλέον στον Στάλιν ο οποίος έκανε πλήρη χρήση των εξουσιών του ως αντικαταστάτης του Λένιν. Ακολούθησαν διορισμοί υποστηρικτών του Στάλιν σε διάφορες καίριες κυβερνητικές θέσεις και αντίστοιχος αποκλεισμός από κυβερνητικές θέσεις υποστηρικτών του Τρότσκι, μεγαλύτερου αντιπάλου του Στάλιν. Αυτή η άνοδος στην εξουσία ανησύχησε τον Λένιν, ο οποίος ανήμπορος να ανατρέψει την κατάσταση μόνος του στράφηκε για βοήθεια στον Τρότσκι, ενώ συνέταξε ένα κείμενο με το οποίο ζητούσε τη διαγραφή του Στάλιν από το κόμμα. Ωστόσο ο θάνατος του Λένιν δεν επέτρεψε τη λήψη μέτρων που θα απέτρεπαν τον Στάλιν από την ανάληψη της εξουσίας της Σοβιετικής Ένωσης.

Με την ανάληψη της εξουσίας, ο Στάλιν συνέχισε την αγροτική μεταρρύθμιση με βάση την οποία οι αγρότες θα παρήγαν και θα πουλούσαν τα προϊόντα τους στην αγορά ενώ μπορούσαν να προσλαμβάνουν υπαλλήλους. Όμως μετά από λίγο η πολιτική του Στάλιν άλλαξε όταν διαπίστωσε ότι οι αγρότες έβαζαν το δικό τους οικονομικό όφελος πάνω από το συμφέρον της χώρας. Έξαλλος ο Στάλιν διέταξε εκτελέσεις αγροτών ενώ περίπου πέντε εκατομμύρια οδηγήθηκαν στην εξορία της Σιβηρίας.

Το 1928 ο Στάλιν ξεκινάει την εφαρμογή του πενταετούς προγράμματος μεταρρυθμίσεων το οποίο εστίαζε στην εντατικοποίηση εκμετάλλευσης του σιδήρου, στην κατασκευή μηχανημάτων και στην ανάπτυξη της ηλεκτρικής ενέργειας και των μεταφορών. Οι στόχοι που τέθηκαν ήταν πολύ υψηλοί αφού η γρήγορη εκβιομηχάνιση της χώρας ήταν απαραίτητο στοιχείο για την πρόοδο. Οι εργάτες που δεν κατόρθωναν ή αρνούνταν να ακολουθήσουν τους εξοντωτικούς εργασιακούς ρυθμούς στέλνονταν στην Σιβηρία.

Την περίοδο 1928-1936 ακολουθεί μία σειρά ανακατατάξεων στην ιεραρχία του κόμματος, με τον Στάλιν πάντα στη θέση της ηγεσίας. Το 1936 διάφορα στελέχη του κόμματος συλλαμβάνονται και εκτελούνται με την κατηγορία της συνωμοσίας εναντίον του ηγέτη της ΕΣΣΔ. Στη συνέχεια ο Στάλιν αποφασίζει να βάλει τάξη στον Κόκκινο Στρατό. Το 1937 πραγματοποιούνται καθαιρέσεις και εκτελέσεις ανώτατων αξιωματικών με την κατηγορία της συνωμοσίας με τη ναζιστική Γερμανία. Ο συνολικός αριθμός των εκτελεσθέντων με τη συγκεκριμένη κατηγορία έφτασε τις τριάντα χιλιάδες.

Η εισβολή της Γερμανίας στην Σοβιετική Ένωση, η γνωστή επιχείρηση Μπαρμπαρόσα είχε προγραμματιστεί αρχικά για τον Μάιο του 1941. Όμως, η αντίσταση που συνάντησαν τα χιτλερικά στρατεύματα στις επιχειρήσεις στα Βαλκάνια ανέβαλαν την έναρξη της εισβολής μέχρι τον Ιούλιο. Οι πρώτοι μήνες του πολέμου ήταν καταστροφικοί για τους Σοβιετικούς καθώς ο Χίτλερ επιτέθηκε σε τρία μέτωπα με έναν στρατό που έφτανε τα 3,5 εκατομμύρια και 3.400 άρματα μάχης. Μέχρι τον Οκτώβριο του ίδιου έτους οι Γερμανοί είχαν φτάσει έξω από την Μόσχα, όμως οι γραμμές ανεφοδιασμού του στρατού είχαν αραιώσει και ο βαρύς ρωσικός χειμώνας είχε κάνει την εμφάνιση του. Το μειωμένο ηθικό των Γερμανών στρατιωτών και οι κακουχίες έδωσαν το έναυσμα της αντεπίθεσης.

Στο πεδίο της μάχης ο Στάλιν ακολουθούσε ιδιόμορφες τακτικές: Φρόντιζε πάντοτε να στέλνει στην πρώτη γραμμή νεαρούς ξεκούραστους στρατιώτες, οι οποίοι με τις πρώτες νίκες κατάλαβαν ότι η γερμανική πολεμική μηχανή δεν ήταν ανίκητη. Από την άλλη, ο Στάλιν δεν ανεχόταν την προδοσία και είχε διατάξει τους αξιωματικούς του να εκτελούν επιτόπου όποιον στρατιώτη επιχειρούσε να εγκαταλείψει τη μάχη. Επιπλέον, η είδηση για τις θηριωδίες των Γερμανών εναντίον Ρώσων αμάχων που έφτασε στους Ρώσους μεγάλωσε το πάθος τους στη μάχη.

Την περίοδο που ακολούθησε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Στάλιν ασχολήθηκε με την οχύρωση της Σοβιετικής Ένωσης και την προστασία από την απειλή της Δύσης. Έκανε χρήση όλης της εξουσίας του για την εγκαθίδρυση κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ρουμανία, την Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Ανατολική Γερμανία, την Πολωνία και την Τσεχοσλοβακία.

Το Φεβρουάριο του 1953 η υγεία του Στάλιν επιδεινώνεται ραγδαία και πέφτει σε κώμα για τέσσερις ημέρες. Μετά από μία μικρή βελτίωση της υγείας του, αφήνει την τελευταία του πνοή στις 5 Μαρτίου 1953, δίνοντας τέλος σε μία από τις πιο σκληρές περιόδους διακυβέρνησης της Σοβιετικής Ένωσης.

Το μουσείο χτίστηκε πλάι στο πατρικό σπίτι του το 1952, αρχικά ως Μουσείο της Επανάστασης, ενώ μετά τον θάνατο του, στις 5 Μαρτίου 1953, πήρε το όνομά του.

Χωρίζεται σε έξι αίθουσες και περιέχει πολλά αντικείμενα που ανήκαν στον Στάλιν, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων επίπλων του γραφείου του, αλλά και διάφορα δώρα που αποκόμισε από άλλους ηγέτες κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του. Η συλλογή συμπληρώνεται με δεκάδες φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής αλλά και κορνιζομένα άρθρα εφημερίδων.

Στην τελευταία αίθουσα υπάρχει ένα από τα δώδεκα νεκρικά προσωπεία του Στάλιν, αντίγραφα που λήφθηκαν λίγο μετά τον θάνατό του.

Στην αυλή του μουσείου φιλοξενείται το θωρακισμένο βαγόνι του Στάλιν. Με αυτό ο Στάλιν ταξίδεψε στην περίφημη Διάσκεψη Κορυφής της Τεχεράνης (28 Νοεμβρίου-1 Δεκεμβρίου 1943). Το βαγόνι μεταφέρθηκε στο Γκόρι το 1979 από το Ροστόφ, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννηση του Στάλιν.

Επίσης, στον εξωτερικό χώρο -μπροστά από το μουσείο- υπάρχει η πατρική κατοικία του Στάλιν, ακριβώς στο σημείο που είχε χτιστεί. Έχει προστεθεί ένα προστατευτικό οίκημα, ενώ όπως μας ανέφερε η ξεναγός, περιμετρικά υπήρχαν -αρχικά- και άλλα κτίρια τα οποία κατεδαφίστηκαν, ώστε να κατασκευαστεί η μεγάλη πλατεία που υπάρχει στις μέρες μας.

Την ώρα που τελείωσε η ξενάγηση, μας βρήκε η Μαρίνα, η οποία μας έψαχνε μέσα στο μουσείο για να μας δώσει ένα μπουκάλι κρασί που παράγει η οικογένειά της. Την ευχαριστούμε θερμά και την αποχαιρετάμε καθώς πρέπει να αναχωρήσουμε άμεσα τραβώντας αρχικά και πάλι ανατολικά.

Μπαίνουμε στον μοναδικό αυτοκινητόδρομο της χώρας, με 2 λωρίδες ανά κατεύθυνση και διαχωριστικό διάζωμα, τον οποίο ακολουθούμε μέχρι και το ύψος της Τιφλίδας. Από εκεί τραβάμε βόρεια για να ρίξουμε μια ματιά στον πιο διάσημο δρόμο της Γεωργίας, τον Military road.

Ο δρόμος αυτός έχει χρησιμοποιηθεί από διάφορους εισβολείς στο παρελθόν -εξού και το military road- και ενώνει την πόλη της Τιφλίδας με το Vladikavkaz στην Νότια Οσετία της Ρωσίας. Διακόσια οκτώ απολαυστικά χιλιόμετρα, διασχίζοντας φαράγγια και σκαρφαλώνοντας σε κορυφογραμμές…

Αρχικά ο δρόμος έχει λίγη κίνηση και ένα χαλασμένο Lada σε μία τυφλή στροφή, παραλίγο να αποκόψει απότομα την πορεία μας. Οι μισοί τον προσπερνούν από δεξιά και οι ρέστοι από αριστερά…

Λίγο παρακάτω σταματάμε στο γραφικό κάστρο-μοναστήρι Ananuri, πάνω από την τεχνητή λίμνη Zhinvali.

Το μοναστήρι περιβάλλεται από τείχος και χτίστηκε τον 13ο αιώνα σε στρατηγικό σημείο στην άκρη ενός βράχου, με θέα τη λίμνη Zhinvali που σχηματίστηκε από το φράγμα στον ποταμό Aragvi. Η εκκλησία Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Ghvtismshobeli) εντός των τειχών είναι κατάμεστη από κόσμο, καθώς η συγκεκριμένη μέρα είναι γιορτινή. Είναι η παραμονή της γιορτής της Παναγίας (14 μέρες μετά τη δική μας), καθώς οι Γεωργιανοί ακολουθούν το παλαιό ημερολόγιο των ορθόδοξων.

Κλικ για μεγέθυνση

Η ζέστη είναι αφόρητη και μας οδηγεί σε άτακτη φυγή μετά από μερικές φωτογραφίες. Ευτυχώς σύντομα ο δρόμος αρχίζει να σκαρφαλώνει τα βουνά και η θερμοκρασία πέφτει αισθητά, αφήνοντάς μας να απολαύσουμε τη μαγεία του τοπίου…

Η κίνηση είναι μηδαμινή πράγμα που μας κάνει να απορούμε, καθώς γνωρίζουμε ότι ο συγκεκριμένος δρόμος είναι ο μοναδικός δίαυλος μεταξύ των χωρών της νοτιοδυτικής Ασίας και της Ρωσίας. Το αποδίδουμε στο εμπάργκο που έχουν κηρύξει σχεδόν όλες οι χώρες απέναντι στην Ρωσία, αλλά όπως θα μάθουμε αργότερα, ο λόγος της μηδαμινής κίνησης είναι οι κατολισθήσεις κοντά στα σύνορα οι οποίες έχουν διακόψει την κυκλοφορία για αρκετές μέρες. Ωστόσο εμάς δεν μας επηρεάζει καθόλου μιας και δεν έχουμε σκοπό να μπούμε στην Ρωσία.

Υποθέτω πως ο χειμώνας πρέπει να είναι βαρύς εδώ, ε;

Προσοχή στις γελάδες είπαμε;

Μετά το χωριό Kvesheti, ο δρόμος αρχίζει να σκαρφαλώνει σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Η ελικοειδής διαδρομή είναι εντυπωσιακή και το αλπικό τοπίο της ευρύτερης περιοχής, συνθέτει ένα ανεπανάληπτο σκηνικό.

Λίγο μετά το χειμερινό θέρετρο Gudauri, συναντάμε το επιβλητικό μνημείο αφιερωμένο στην 200η επέτειο της ρωσογεωργιανής φιλίας. Το μνημείο είναι μια στρογγυλή κατασκευή με καμάρες, χωρίς σκεπή που στο εσωτερικό του διαθέτει ένα ψηφιδωτό το οποίο απεικονίζει τον Άγιο Γεώργιο (προστάτη της χώρας) και σκηνές από την Ρωσική Επανάσταση. Αν αναλογιστεί κανείς ότι είκοσι χρόνια μετά την κατασκευή του μνημείου ξεκίνησε ο πόλεμος της Οσετίας, θα καταλάβει το πόσο “βλακώδης” είναι η ύπαρξη του…

Η θέα από τα μπαλκόνια του μνημείου, είναι πραγματικά καταπληκτική…

Κλικ για μεγέθυνση

Αναχωρούμε, συνεχίζοντας προς βορρά. Σε λίγα χιλιόμετρα φτάνουμε στο υψηλότερο σημείο, στο πέρασμα Jvari (2.379μ) που σηματοδοτείται από μια πέτρινη επιγραφή που αναφέρει το υψόμετρο, έναν σταυρό και ένα μικρό νεκροταφείο.

Από εκεί και πέρα ο δρόμος κατηφορίζει. Κατά μήκος της διαδρομής, συναντάμε τούνελ παράλληλα με τον δρόμο, ενώ ο δρόμος δεν περνάει μέσα από αυτά. Υποθέτουμε πως, κατά πάσα πιθανότητα, χρησιμοποιούνται τον χειμώνα όταν τα χιόνια κλείνουν τον δρόμο. Ίσως στα συγκεκριμένα σημεία που έχουν κατασκευαστεί να είναι δύσκολο να καθαριστούν από τα εκχιονιστικά μηχανήματα.

Ο κατηφορικός δρόμος καταλήγει σε ένα μεγάλο οροπέδιο, περίπου στα 2.000μ, το οποίο διασχίζει ο ποταμός Tergi. Στην έξοδο του χωριού Stepantsminda μας σταματάει ένα μπλόκο της αστυνομίας, κάνοντας μας νόημα ότι ο δρόμος μπροστά μας είναι κλειστός. Προσπαθούμε να τους εξηγήσουμε ότι θέλουμε απλά να φτάσουμε μέχρι τα σύνορα τα οποία είναι μόλις 12 χλμ μπροστά μας, αλλά κλασικά δεν καταλαβαίνουν τι τους λέμε.

Στον λόφο στα δυτικά ξεχωρίζει η πιο σημαντική εκκλησία της χώρας, η Gergeti Trinity (Αγία Τριάδα). Χτίστηκε τον 14ο αιώνα πάνω σε έναν απότομο λόφο, σε υψόμετρο 2.170μ και είναι η μόνη εκκλησία με σταυρωτό θόλο στην περιοχή. Η πρόσβαση της γίνεται μόνο μέσω ενός δύσβατου μονοπατιού (~3 ώρες περπάτημα) ή μέσω ενός πολύ κακού χωματόδρομου 6 περίπου χιλιομέτρων. Πράγμα που μας αναγκάζει να τη θαυμάσουμε μόνο από μακριά…

Μεταβολή λοιπόν και επιστροφή από τον ίδιο δρόμο καθώς δεν υπάρχει και άλλος. Έχουμε αφήσει και ένα αξιοθέατο για να το χαζέψουμε επιστρέφοντας. Πρόκειται για κάτι μεταλλικά νερά, πλούσια σε ασβέστιο, τα οποία ρέουν σε μια καφέ-κόκκινη βραχώδη πλαγιά κοντά στο πέρασμα Jvari.

Μιας και το μέρος ήταν πολύ όμορφο, αποφασίζουμε να αράξουμε για κολατσιό και φραπεδάκι. Σύντομα μια παρέα Ρώσων μας πλησιάζει, χαζεύοντας -τι άλλο- τις μοτοσυκλέτες μας. Ένας από αυτούς μας πιάνει την κουβέντα, στην νοηματική φυσικά. Κάτι ζητάει αλλά δεν μπορούμε να καταλάβουμε. Εν τέλει αυτό που θέλει είναι να τον πάμε μια βόλτα με τη μηχανή, πράγμα που δεν του το αρνούμαστε. Ο Στράτος αναλαμβάνει τον ρόλο του “ταρίφα” και ο Ρώσος μετά το αρχικό σοκ, απέκτησε το πιο πλατύ χαμόγελο του κόσμου.

Επιστρέφοντας αυτός και η παρέα του μας κερνούν ένα τοπικό παραδοσιακό γλυκό σε σχήμα λουκάνικου (Churchkhela). Το είχαμε δει να κρέμεται σε πάγκους μικροπωλητών, αλλά ήταν τόσες οι μύγες που καθόταν πάνω του που δεν τολμούσαμε να το δοκιμάσουμε. Από το κερασμένο δοκιμάσαμε πάντως, το οποίο θύμιζε αρκετά σε γεύση τη δικιά μας μουσταλευριά.

Μετά το μικρό διάλειμμα, παίρνουμε τον δρόμο προς την πρωτεύουσα. Η διαδρομή μπορεί να είναι η ίδια, αλλά στην πραγματικότητα καμία διαδρομή δεν είναι ίδια όταν την οδηγάς ανάποδα…

Φτάνοντας στην πρωτεύουσα η κίνηση αυξάνεται κατά πολύ και η άναρχη οδήγηση των ντόπιων κάνει και πάλι την εμφάνιση της. Τα μάτια πεντακόσια δεκατέσσερα λοιπόν και εν τέλει τα καταφέρνουμε να φτάσουμε στο διαμέρισμα που έχουμε κλείσει (Verahouse) σώοι και αβλαβείς.

Είχαμε επικοινωνήσει νωρίτερα τηλεφωνικά με τους ιδιοκτήτες οι οποίοι μας περίμεναν μαζί με την κόρη τους, η οποία μιλούσε αγγλικά. Τακτοποιούμε τις μοτοσυκλέτες στο ιδιωτικό πάρκινγκ και ανεβάζουμε τα πράγματα μας στο ευρύχωρο διαμέρισμα. Τρία υπνοδωμάτια, σαλονοτραπεζαρία παίζω μπάλα, 2 μπάνια, σάουνα και όλα αυτά σε τιμή χόστελ…

Μέχρι να τακτοποιηθούμε έχει ήδη βραδιάσει και μιας και έχουμε ελεύθερη την αυριανή μέρα για να δούμε την πόλη, αποφασίζουμε να την αράξουμε και να φάμε στο διαμέρισμα.

Στα 100 μέτρα από το κατάλυμά μας υπάρχει σούπερ-μάρκετ αλλά ενδιάμεσα παρεμβάλλεται μια κεντρική λεωφόρος. Οι ιδιοκτήτες του διαμερίσματος μας είχαν προειδοποιήσει πολλές φορές: “Μην διανοηθείτε να διασχίσετε τη λεωφόρο αλλά περπατήστε μέχρι τη διάβαση που βρίσκεται σε απόσταση 500μ περίπου”. Ως κλασσικοί Έλληνες, παρά τις προειδοποιήσεις, επιχειρούμε να διασχίσουμε τον δρόμο… πραγματικά αν διασχίζαμε πίστα της Formula 1, λιγότερο θα κινδυνεύαμε…

Με τη βοήθεια των ευγενικών υπαλλήλων διαλέγουμε τις προμήθειες μας για βραδινό και πρωινό. Οι τιμές είναι εντυπωσιακά χαμηλές με αποκορύφωμα την 5λιτρη μπύρα σε τιμή γκαζόζας!

Σαλατικά όμως πουθενά. Λίγο πιο έξω από το κατάστημα δύο γυναίκες μία ηλικιωμένη και μία νεότερη κάθονται στο πεζοδρόμιο και πωλούν την πραμάτεια τους. Μερικές ντομάτες, αγκούρια, πιπεριές κ.α. Διαλέγουμε μερικά λαχανικά τα οποία κοστίζουν μόλις 0.5 lari (20 λεπτά δηλαδή!). Η Νατάσα και ο Στράτος βγάζουν ταυτόχρονα τα πορτοφόλια τους να πληρώσουν και η γιαγιά αγνοώντας επιδεικτικά τη γυναίκα της παρέας μας, παίρνει το αντίτιμο από το πορτοφόλι του άντρα. Όταν δε η Νατάσα απλώνει το χέρι της για να πάρει τη σακούλα με τα ψώνια, η ίδια κυρία την τραβάει πίσω και τη δίνει να την κουβαλήσει ο Στράτος, χαμογελώντας και δείχνοντάς μας ότι αυτή είναι αντρική δουλειά!

Επιστροφή στο διαμέρισμα όπου ο μάστερ σεφ Στράτος με βοηθό την Νατάσα ετοιμάζουν το λουκούλειο γεύμα μας. Τα πιρούνια παίρνουν φωτιά και η κουβέντα περί military road μας κρατάει απασχολημένους μέχρι αργά.