Ημερολόγια Μοτοσυκλέτας: “Πίνδος”

Ημέρα: 04 – Δευτέρα 10/8/2020

Απόσταση: 310 χλμ (σύνολο: 1.265 χλμ)

Διαδρομή: Ασπράγγελοι – Ιωάννινα – Πράμαντα – Καλαρίτες – Πέρασμα Μπάρου – Χαλίκι – Μέτσοβο – Καστοριά

Η αναχώρηση μας από τα Ζαγοροχώρια θα έπρεπε να είναι μελαγχολική οπότε, για να αποφύγουμε τέτοια συναισθήματα, είχαμε φροντίσει ώστε η επιστροφή μας να γίνει μέσα από τα πανέμορφα Τζουμέρκα.

Μέχρι τις 8:30 που ήταν έτοιμο το πρωινό, είχαμε ήδη μαζέψει και φορτώσει τα πράγματα μας στη μηχανή. Παραδόξως δεν πεινούσαμε πολύ αφού οι τεράστιες μερίδες το προηγούμενο βράδυ δεν αφήναν μεγάλα περιθώρια για επιπλέον τροφή. Ευχαριστήσαμε τους ιδιοκτήτες του ξενώνα για τη φιλοξενία και ξεκινήσαμε τη σημερινή μας διαδρομή κατηφορίζοντας προς Ιωάννινα.

Κοντά στην πόλη κάναμε μια γρήγορη στάση για να γεμίσουμε το ντεπόζιτο με φτηνή βενζίνη και από εκεί πήραμε κατεύθυνση προς Τζουμέρκα ακολουθώντας την επαρχιακή οδό Άρτας – Ιωαννίνων, στρίβοντας προς Πράμαντα λίγο πριν το Κουτσελιό. Σε μια όμορφη διαδρομή όπου το υψόμετρο αυξανόταν συνεχώς βρεθήκαμε μπροστά στον ποταμό Άραχθο, τον τρίτο μεγαλύτερο ποταμό της Ηπείρου και όγδοο στην Ελλάδα.

Τρία χιλιόμετρα πριν τα Πράμαντα, είδαμε πινακίδα για τη σπηλιά της Ανεμότρυπας. Πρόκειται για ένα πανέμορφο σπήλαιο τριών επιπέδων που σίγουρα αξίζει μια επίσκεψη. Αποτελεί άλλωστε το μοναδικό σπήλαιο στην Ελλάδα που το διαπερνά ποταμός καθ’ όλο του το μήκος. Θα το βρείτε δυτικά της Στρογγούλας, σε υψόμετρο 900 μέτρων. Παραθέτω μια φωτογραφία από το διαδίκτυο για να πάρετε μια γεύση από το εσωτερικό της.

Φωτογραφία από το Γιώργο Ευσταθίου

Γρήγορα φτάσαμε στα Πράμαντα, κεφαλοχώρι της περιοχής με 1.150 κατοίκους και έδρα του δήμου των Βορείων Τζουμέρκων. Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 830 μέτρων και το διασχίζουν τρία ρέματα που χωρίζουν τον οικισμό σε πέντε συνοικίες.

Παρκάραμε τη μηχανή κοντά στην πλατεία και κατεβήκαμε για να περπατήσουμε. Η πλακόστρωτη πλατεία του χωριού ήταν γεμάτη από κόσμο, όλων των ηλικιών, που απολάμβανε τον καφέ του κάτω από τον τεράστιο πλάτανο. Οι παππούδες με τις γκλίτσες τους παραμάσκαλα έπαιζαν χαρτιά ή έλεγαν ιστορίες. Λίγο πιο δίπλα βρισκόταν η ιστορική λιθανάγλυφη βρύση “Αράπης”, έτοιμη να εξυπηρετήσει κάθε διψασμένο ταξιδιώτη. Μπροστά στην πλατεία η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με μια μικρή πινακίδα παραδίπλα να ενημερώνει πως στο χώρο αυτό δίδαξε το καλοκαίρι του 1779 ο Κοσμάς ο Αιτωλός. Οι μυρωδιές από τα κρέατα στις σούβλες μου τρυπούσαν τα ρουθούνια.

Ανεβαίνοντας και πάλι στη μηχανή βρήκαμε το δρόμο για Καλαρρύτες και αρχίσαμε να κατηφορίζουμε, απολαμβάνοντας απέναντι μας τα Πράμαντα απλωμένα πάνω στον ορεινό όγκο της Στρογγούλας. Λίγο πριν το Μυστρά συναντήσαμε τον Καλαρρύτικο ποταμό, τον σημαντικότερο παραπόταμο του Αράχθου, ιδανικό για δραστηριότητες ποταμού όπως rafting και καγιάκ. Πάνε αρκετά χρόνια από τότε που τον είχαμε επισκεφτεί για rafting, μια μεγάλη παρέα Κρητικών, με τις αναμνήσεις από εκείνες τις μέρες ακόμα ζωντανές στο μυαλό μου. Οι δύο επόμενες φωτογραφίες είναι από εκείνη την εξόρμηση, πίσω στο 2013.

Περίπου 20 χιλιόμετρα μετά τα Πράμαντα φτάσαμε σε μια διακλάδωση με τις πινακίδες να δείχνουν ευθεία το Συρράκο και δεξιά τους Καλαρρύτες. Η αλήθεια είναι ότι είχαμε σκοπό να επισκεφτούμε και τα δύο μέρη αλλά τα είχα υπολογίσει λάθος. Είχα λέει στο μυαλό μου ότι για το πέρασμα του Μπάρου θα έπρεπε μετά τους Καλαρρύτες να επιστρέψουμε πίσω, προς το χωριό Ματσούκι, και από εκεί να ανηφορίσουμε μέχρι τον Μπάρο. Σχεδίαζα λοιπόν να δούμε το Συρράκο στην επιστροφή. Όταν πλέον ήταν αργά, ανακάλυψα πως ο δρόμος που συνέχιζε από τους Καλαρρύτες οδηγούσε επίσης στο πέρασμα του Μπάρου, πράγμα που ακύρωνε την επίσκεψη στο Συρράκο. Δεν πειράζει, το Συρράκο μπήκε στη λίστα που ήταν το σπήλαιο της Ανεμότρυπας και οι καταρράκτες του Ηλιοχωρίου, τα μέρη δηλαδή που θα αφήναμε για το επόμενο ταξίδι στην Ήπειρο.

Πίσω στη διαδρομή μας. Πέντε χιλιόμετρα μετά τη διασταύρωση είδαμε να ορθώνεται ψηλά στο βράχο η ξακουστή μονή της Κηπίνας, ένα από τα πιο διάσημα μοναστήρια της Ηπείρου. Την ονομασία της λέγεται την οφείλει στους κήπους που καλλιεργούσαν οι μοναχοί της γύρω από τη μονή.

Χτισμένη στις αρχές του 13^ου αιώνα η μονή που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση κατά τον 18^ο αιώνα ενώ στο εσωτερικό της υπάρχουν αρκετές τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 17^ο αιώνα. Για να φτάσει κάποιος εκεί θα πρέπει να ακολουθήσει το λαξευμένο στο βράχο μονοπάτι και να διασχίσει μια μικρή κρεμαστή ξύλινη γέφυρα που κατασκεύασαν οι μοναχοί για να προστατευτούν από τις επιδρομές.

Εντός του ναού βρίσκεται μια σπηλιά μήκους 240 μέτρων με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, της οποίας όμως μόνο ένα μικρό μέρος είναι επισκέψιμο. Να σημειωθεί πως το μέρος αποτέλεσε κρησφύγετο των Ελλήνων της περιοχής, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας.

Αφού ολοκληρώσαμε μια λεπτομερή περιήγηση στους χώρους της μονής, επιστρέψαμε στη μηχανή μας και συνεχίσαμε το δρόμο μας. Διασχίσαμε ένα μεταλλικό γεφύρι, έπειτα ένα μικρό τούνελ και λίγο πριν τους Καλαρρύτες είδαμε μια πινακίδα για το γεφύρι της Κουϊάσας. Από εκεί ξεκινάει το μονοπάτι που οδηγεί στο μικρό πέτρινο γεφύρι και ένα παλιό νερόμυλο, από όπου μπορεί κάποιος να φτάσει στο χωριό. Εμείς επιλέξαμε να επιστρέψουμε στον δρόμο και να ανηφορίσουμε μαζί με τη μηχανή, παρκάροντας μπροστά από την κεντρική του είσοδο. Να σημειωθεί ότι οι δρόμοι δεν εισέρχονται στον οικισμό κι έτσι όλα τα οχήματα αφήνονται σε μια από τις τέσσερις θέσεις στάθμευσης που υπάρχουν στις εισόδους του.

Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, στην άκρη μιας χαράδρας και πάνω από τον Καλαρρύτικο ποταμό, ενώ περιβάλλεται από τους ορεινούς όγκους των Τζουμέρκων και του Περιστερίου. Τα χαρακτηριστικά στεπόμορφα λιβάδια της περιοχής στα βορειοανατολικά και τα δάση με έλατα, βελανιδιές, πλατάνια, κερασιές και φουντουκιές στα νοτιοανατολικά συμπληρώνουν το φυσικό περιβάλλον. Συχνά αναφέρεται και ως “Καλαρίτες”, που είναι και η αρχική του ονομασία, προερχόμενη από το βλάχικο “καλάρ” που σημαίνει “καβαλάρης” μαζί με το επίθημα -ίτες. Το σύγχρονο “Καλαρρύτες” οφείλεται στην εσφαλμένη συσχέτιση με τις λέξεις καλός και ρέω.

Οι Καλαρρύτες γνώρισαν τη μεγαλύτερη οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη τους κατά τον 18^ο αιώνα, χάρη στο εμπόριο και τη χειροτεχνία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών μικρών βιοτεχνιών, με πολλά από τα προϊόντα που παράγονται εκεί να εξάγονται στη Μεσόγειο αλλά και τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Η οικονομική αυτή ευμάρεια οδήγησε σε αύξηση του πληθυσμού που το 1820 έφτανε τους 3.000 κατοίκους.

Περπατήσαμε στα στενά δρομάκια φτάνοντας στο ναό του Αγίου Νικολάου, χτισμένος το 1480 πάνω σε ύψωμα, με υπέροχη θέα προς το χωριό αλλά και τις γύρω κορυφές. Περιεργαστήκαμε για λίγο το κωδωνοστάσιο του, κατασκευή του 1892, σύμφωνα με μια χαραγμένη επιγραφή στον τρίτο όροφο. Εντός του ναού την προσοχή κλέβει ο κρυστάλλινος πολυέλαιος που κατασκευάστηκε στην Τεργέστη τον 19^ο αιώνα και θυμίζει κόσμημα πολυτελείας.

Η έντονη κλίση του εδάφους και το τρεχούμενο νερό είναι υπεύθυνοι για το μεγάλο αριθμό από βρύσες, γεφύρια και νερόμυλους στον οικισμό. Ξεχωρίζει η θολωτή βρύση του Παράσχη, χτισμένη το 1768 με παραδοσιακή αρχιτεκτονική και στεγασμένη με τρούλο. Μαζί με αυτή θα συναντήσετε τις βρύσες της Γκούρας, του Νέσση, του Μπαργιάννη και δεκάδες άλλες. Οι νερόμυλοι άρχισαν να κατασκευάζονται στα μέσα του 18^ου αιώνα και ήταν απαραίτητοι στην επεξεργασία των πρώτων υλών και των υφαντών ενώ οι όμορφοι μικροί κήποι φτιάχτηκαν με τη μέθοδο της ξερολιθιάς έτσι ώστε να αποκτήσουν οι Καλαρρύτες καλλιεργήσιμη γη.

Στην πλατεία του χωριού είδαμε τη μεγάλη μαρμάρινη στήλη με τα ονόματα επώνυμων κατοίκων του χωριού που διέπρεψαν στα γράμματα και στο εμπόριο, μαζί με τους πρωτεργάτες της επανάστασης του 1821. Από εκεί καταλήξαμε στην ταβέρνα του Ναπολέοντα Ζαγκλή, συστημένη από το φίλο Οικονομάκη. Δεν είχαμε σκοπό να φάμε η αλήθεια είναι, για ένα αναψυκτικό σταματήσαμε. Τα σχέδια άλλαξαν απότομα όμως όταν είδαμε στο διπλανό τραπέζι να σερβίρουν μια πιατάρα με γεμιστά που μοσχοβολούσαν αναγκάζοντας μας σε επιμήκυνση της στάσης μας. Με την απώλεια του Συρράκου άλλωστε, είχαμε αρκετό χρόνο να κάτσουμε και να χαρούμε το μεσημεριανό μας κάτω από την σκιά που πρόσφεραν οι κληματαριές του Ναπολέοντα. Δύο μέτρα πιο πέρα ένας παιχνιδιάρης γάτος που αναζητούσε μερικά χάδια, με τη Μάρθα να μην τον αφήνει παραπονούμενο.

Αφού πήραμε τις ανάσες μας, επιστρέψαμε στη μηχανή που μας περίμενε. Αρχίσαμε να ανηφορίζουμε προς το περίφημο πέρασμα του Μπάρου που ενώνει τη Θεσσαλία με την Ήπειρο, σε υψόμετρο 1.904 μέτρων. Η περιοχή είναι γνωστή για αιώνες στα καραβάνια που μετέφεραν εμπορεύματα αλλά και τους βοσκούς της Πίνδου που το χρησιμοποιήσαν για τα κοπάδια τους. Στις μέρες μας, με τη διάνοιξη των νέων οδών, το πέρασμα του Μπάρου έχει σταματήσει να χρησιμοποιείται.

Καθώς ανεβαίναμε υψόμετρο παρατηρούσαμε το τοπίο να αλλάζει και θυμήθηκα το Στέλιο που μου περιέγραφε τη διαδρομή ενθουσιασμένος. Έπειτα από 11 περίπου χιλιόμετρα φτάσαμε στον Αυχένα του Μπάρου. Το πέρασμα αποτελεί την ψηλότερη υψομετρικά διαδρομή στην Ελλάδα, κάτι που την καθιστά για μεγάλες περιόδους κλειστή από το χιόνι. Γύρω από το πέρασμα, οι κορυφές Περιστέρι (2.294 μέτρα) και Κακαρδίτσα (2.429 μέτρα) ορθώνονται περήφανες. Στο σημείο αυτό βρίσκονταν μέχρι το 1912 τα ελληνοτουρκικά σύνορα.

Κλικ για μεγέθυνση

Παραθέτω ένα μικρό βιντεάκι του Μάκη Θεοδώρου, με λήψεις μέσω drone από το εκπληκτικό αυτό μέρος.

https://www.youtube.com/watch?v=gs91dWr4T8k&t

Αφού απολαύσαμε τη μοναδική θεά και γεμίσαμε την κάμερα με τις απαραίτητες φωτογραφίες, πήραμε κατεύθυνση προς Ασπροπόταμο αφήνοντας πίσω τις γυμνές και πετρώδεις κορυφές της Πίνδου. Με το δρόμο να κουλουριάζεται ανάμεσα σε πυκνά δάση και απότομες πλαγιές κινούμασταν βόρεια με τελικό προορισμό το Μέτσοβο. Το οδόστρωμα φαινόταν ότι έχει αφεθεί στη μοίρα του για πολλά χρόνια, δε μας ενοχλούσε όμως αυτό. Ήταν τέτοια η ομορφιά του τοπίου που είχαμε απορροφηθεί πλήρως.

Συναντήσαμε τον Αχελώο ποτάμο ενώ λίγο πιο πέρα είναι χτισμένο το μοναστήρι της Παναγιάς της Γαλακτοτροφούσας (1799), που σίγουρα αξίζει μια στάση. Μπροστά μας βρισκόταν η πανέμορφη Ανθούσα, ή Βλαχολεπενίτσα όπως την αποκαλούν με υπερηφάνεια οι φιλόξενοι κάτοικοί της, χωμένη σε ένα δάσος από οξυές. Χωρίς να κάνουμε την παράκαμψη, συνεχίσαμε προς το Χαλίκι που βρισκόταν πέντε χιλιόμετρα βορειότερα. Ο οικισμός είναι χτισμένος στην πλαγιά του όρους Περιστέρι σε υψόμετρο 1.150 μέτρων και λέγεται ότι στην τοποθεσία αυτή βρισκόταν η αρχαία πόλη Χαλκίδα.

Από το Χαλίκι έως το Μέτσοβο μας χώριζαν 25 χιλιόμετρα. Η διαδρομή μας εξανάγκαζε σε συνεχόμενες μικρές στάσεις για να απολαύσουμε και να φωτογραφίσουμε τη φύση, γεμίζοντας έτσι τις μνήμες της φωτογραφικής μηχανής. Κάποια στιγμή φτάσαμε στο Ανήλιο που απλώνεται σε υψόμετρο 1.050 μέτρων στη σκιά της βουνοκορφής Φατζέτου, ακριβώς απέναντι από το Μέτσοβο.

Αφού περάσαμε κάτω από τη γέφυρα της Εγνατίας το gps μας έβαλε σε μια μικρή περιπέτεια, οδηγώντας μας σε μια απότομη ανηφόρα που όλο και χειροτέρευε. Δυο φορές βρέθηκα σε σημείο όπου δεν μπορούσα να προχωρήσω με το παραφορτωμένο v-stromάκι και αναγκάστηκα να επιστρέψω πίσω. Όταν επιτέλους βρήκαμε την άκρη, παρκάραμε στην πλατεία του χωριού και αρχίσαμε τον περπάτημα.

Το Μέτσοβο των 2,5 χιλιάδων κατοίκων βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του νομού Ιωαννίνων, στα όρια με το νομό Τρικάλων. Το όνομα του λέγεται ότι προέρχεται από τις σλάβικες λέξεις “μέτσκα” που σημαίνει αρκούδα και “όβο” που σημαίνει χωριό. Αναπτύχθηκε γρήγορα αφού πέρασε υπό την οθωμανική κυριαρχία, τον 15^ο αιώνα, με αντίστοιχη αύξηση στον πληθυσμό παρόλο τις συχνές ληστρικές διαδρομές.

Στο χωριό θα βρείτε δεκάδες μαγαζάκια γεμάτα με τοπικά προϊόντα που αξίζουν την προσοχή σας. Δώστε βάση στα τοπικά γλυκά του κουταλιού. Εμείς διαλέξαμε μαρμελάδα από κράνα (την ίδια που είχαμε πάρει και από το Πάπιγκο) και δεν το μετανιώσαμε. Κι αν προτιμάτε τα γαλακτομικά, μην ξεχνάτε ότι στο Μέτσοβο παρασκευάζεται το διάσημο τυρί μετσοβόνε ενώ για τους οινόφιλους, η περιοχή φημίζεται για την παραγωγή κρασιού. Στα αξιοθέατα του χωριού συγκαταλέγονται το Λαογραφικό Μουσείο του Ιδρύματος Τοσίτσα και η Πινακοθήκη Αβέρωφ που περιλαμβάνει έργα ζωγράφων του 19^ου και 20^ου αιώνα.

Αφού ολοκληρώσαμε τη βόλτα μας πήραμε ένα παγωτό στο χέρι από ένα τοπικό ζαχαροπλαστείο και αράξαμε στην πλατεία του χωριού. Για να μη φτάσουμε αργά στην Καστοριά, επιλέξαμε να συνεχίσουμε μέσω Εγνατίας. Μπήκαμε λοιπόν στον αυτοκινητόδρομο και για τα επόμενα 200 χλμ το v-stromάκι κατάφερε επιτέλους να δει ευθεία.

Στην Καστοριά φτάσαμε γύρω στις 6:30 το απόγευμα, αφήσαμε τα πράγματα στο ξενοδοχείο και φύγαμε για μια βόλτα στην πόλη. Με πληθυσμό λίγο πάνω από 20 χιλιάδες κατοίκους, η πόλη βρίσκεται σε ένα μοναδικό σημείο σε υψόμετρο 650 μέτρων, ανάμεσα στα βουνά Βίτσι και Γράμμο και πάνω σε χερσόνησο της λίμνης Ορεστιάδας. Η λίμνη της αποτελεί την ογδόη σε μέγεθος λίμνη στην Ελλάδα. Το όνομα της λέγεται ότι το πήρε από τους συμπαθητικούς κάστορες, που ενδημούσαν εκεί για αρκετούς αιώνες. Από τότε είναι γνωστή και η ενασχόληση των κατοίκων της με την τέχνη της γουναρικής, κάτι που συμβαίνει τουλάχιστον για τα τελευταία 500 χρόνια.

Στην τοποθεσία αυτή πιστεύεται ότι βρισκόταν η αρχαία πόλη Κέλετρον για την οποία υπάρχουν αναφορές κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Από τότε την πόλη έχουν κατακτήσει, ή πολιορκήσει, Βούλγαροι, Νορμανδοί και Τούρκοι, κατάφερε όμως να διατηρήσει σημαντικό αριθμό από βυζαντινές εκκλησίες (πάνω από 80) και αρχοντικά, κυρίως λόγω του εμπορίου γουναρικών.

Οδηγήσαμε την παραλιακή διαδρομή της πόλης που ήταν γεμάτη από ανθρώπους που έκαναν τη γυμναστική τους φτάνοντας μέχρι τη σπηλιά του Δράκου. Δυστυχώς ήταν κλειστά για να την επισκεφτούμε οπότε επιστρέψαμε στην πόλη. Αράξαμε σε ένα παγκάκι δίπλα στη λίμνη βλέποντας τον ήλιο να πέφτει και ταΐζοντας με κάτι μπισκοτάκια που μας είχαν ξεμείνει τις λυσσασμένες από την πείνα χήνες της.

Στο τέλος της βραδιάς και προσπαθώντας να αποφύγουμε τα μέρη με πολυκοσμία, ως μέτρο προστασίας για τον κορωνοϊό, πήραμε 2 μπύρες μαζί με μερικά πατατάκια και αράξαμε στο δωμάτιο μας για ταινιούλα. Θα ακολουθούσε πρωινό ξύπνημα και μπόλικα χιλιόμετρα την επόμενη μέρα, οπότε η ξεκούραση ήταν αναγκαία.

Έξοδα: