Γεωργία – Αρμενία – Τουρκία 2014

3η Μέρα, Πέμπτη 14 Αυγούστου 2014
Αναχώρηση: 09:00, Άφιξη: 16:00
Διαδρομή: Trabzon – Sumela Monastery – Trabzon
Χιλιόμετρα: 110
Συνολικά χιλιόμετρα: 1.999
Έξοδα: Βενζίνη 0 €, Δωμάτιο 14€, Διάφορα 4,5€ (12TL), Είσοδος Μοναστηριού 7€ (20TL)

Δεν ήταν και ο χειρότερος ύπνος που κάναμε αλλά σίγουρα δεν ήταν και ο καλύτερος αλλά ποιος νοιάζεται; Η μέρα σήμερα έχει επίσκεψη στην Παναγία Σουμελά. Τι το καλύτερο για την απαρχή μιας ηλιόλουστης μέρας, ενός υπέροχου πρωινού.

Αφού πήραμε το υποτυπώδες πρωινό στον καφενέ ανάμεσα σε κλασικούς Τούρκους παππούδες που έχουν κάνει το ρητό yavas-yavas, moto της ζωής τους εδώ και χρόνια, αναχωρούμε με προορισμό τη ναυαρχίδα του ποντιακού ελληνισμού, το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά. Δεν είναι δύσκολο για μένα, ανεβαίνοντας μετά το χωριό Macka και οδηγώντας τα τελευταία 17 χλμ μέχρι το μοναστήρι, να θυμηθώ τα συναισθήματα που με πλημμύρισαν όταν έκανα το 2010 την ίδια διαδρομή.
17 χλμ δρόμου που σιγά-σιγά σε βάζουν στην ατμόσφαιρα του τι θα συναντήσεις στον τελικό σου προορισμό.

Και φυσικά το αποκορύφωμα έρχεται στα τελευταία 3 χλμ που πραγματικά νιώθεις πως ο δρόμος σε οδηγεί στον παράδεισο. Τα ψηλά δέντρα, το ορμητικό ποτάμι, η ανηφορική διαδρομή και το μεγαλείο της όψης του μοναστηριού από μακριά -προσωπικά- μου δημιούργησαν, για ακόμη μια φορά, ψυχική ευφορία.

Δυστυχώς πολύς κόσμος -και αυτή τη φορά- και το άσχημο είναι ότι ο κόσμος είναι άσχετος με το όλο περιβάλλον. Φυσικό επακόλουθο βέβαια μιας και ο χώρος δεν λειτουργεί σαν μοναστήρι αλλά σαν μουσείο. Στο parking βλέπουμε και ένα BMW με ελληνικές πινακίδες. Θα τους πετύχουμε μέσα είπαμε. Διασχίζουμε το μονοπάτι και λίγο πριν μπούμε στον κυρίως χώρο συναντάμε τους Έλληνες. Στην κουβέντα ανακαλύπτουμε ότι ο ένας από τους δυο είναι ο Βαγγέλης με τον οποίο συνομιλούσαμε μέσω mail για το ταξίδι τους στην Τουρκία. Είχε διαβάσει το ταξιδιωτικό μας και ήθελε περαιτέρω πληροφορίες και έτσι είχαμε ανταλλάξει κάποια mail. Μικρός που είναι ο κόσμος τελικά… και με τη μηχανή γίνεται ακόμη μικρότερος που λέει και ο φίλος Μερκούρης.

Χαιρετάμε τα παιδιά με τις ευχές εκατέρωθεν για καλό ταξίδι και εισερχόμαστε στο κυρίως μέρος του μοναστηριού. Γίνεται μια προσπάθεια από τις τουρκικές αρχές τα τελευταία χρόνια όλα αυτά τα μέρη που έχουν σχέση με τους τόπους λατρείας των χριστιανών να κρατιούνται σε μια καλή κατάσταση έτσι ώστε να έχουν την έξωθεν καλή μαρτυρία. Σε άλλες περιπτώσεις το καταφέρνουν σε άλλες όχι. Τέσπα, το μοναστήρι είναι τουλάχιστον καθαρό, έχει φύλαξη και γενικότερα είναι προσεγμένο.

Αυτό που προσέχουμε είναι ότι στην καταστροφή των τοιχογραφιών συνετέλεσαν και πολλοί Έλληνες μιας και είδαμε πολλά ελληνικά ονόματα χαραγμένα. Οι καταστροφείς αυτών των μοναδικών τοιχογραφιών είχαν χαράξει και την ημερομηνία της καταστροφής που διέπραξαν, έτσι ώστε όταν εμείς οι επόμενοι να τα δούμε και να ξέρουμε πότε πέρασε από εκεί ο συγκεκριμένος λαλάκας και τι ακριβώς έκανε… ασχολίαστο…

Η περιήγηση στον χώρο συνεχίζεται και μαζί της και οι γνωριμίες. Επόμενος ο Husein και η οικογένειά του. Ο Husein είναι ένας Τούρκος έμπορος ο οποίος έχει αναπτύξει εμπορικές συναλλαγές με την Ελλάδα και συγκεκριμένα με την περιοχή του Αλμυρού με αποτέλεσμα να γνωρίζει και την περιοχή μας. Τα ελληνικά του είναι σε καλό επίπεδο με αποτέλεσμα και με την παράλληλη συνεννόηση στα αγγλικά να μπορέσουμε να μάθουμε κάποια πράγματα γι’ αυτόν αλλά και την γνώμη του για την χώρα μας που φυσικά ήταν θετική. Από εκεί συνεχίσαμε για να συναντήσουμε τρεις Έλληνες οι οποίοι είχαν έδρα την Γεωργία και συγκεκριμένα την παλιά πρωτεύουσα της χώρας την Mtskheta και βρίσκονταν εκεί σαν Ευρωπαίοι παρατηρητές. Μέσα σε λίγα λεπτά μας εξήγησαν τα πάντα για τις χώρες που πρόκειται να επισκεφθούμε. Πού πρέπει οπωσδήποτε να πάμε, τι πρέπει να αποφύγουμε, πού υπάρχει κίνδυνος. Λεπτομέρειες που κανείς ταξιδιωτικός οδηγός δεν γράφει και που ήμασταν τυχεροί που βρήκαμε αυτούς τους ανθρώπους να μας τις εξηγήσουν. Μετά τη συνάντηση μαζί τους, κάποια πράγματα άλλαξαν στον προγραμματισμό και τελικά μας βγήκε σε καλό.

Ο γνωστός λυράρης πάντα στο πόστο του…

Με όλα αυτά η ώρα έχει περάσει και θα πρέπει να αναχωρήσουμε γιατί θα έπρεπε να φτάσουμε και στο Batumi. Θα χάναμε και αρκετό χρόνο μέχρι να ετοιμαστούμε στο ξενοδοχείο οπότε έπρεπε να βιαστούμε. Κατεβαίνουμε με τη σκέψη ότι η μοίρα θα μας ξαναφέρει σε αυτό το όμορφο μέρος. Στάση για τις τελευταίες φωτογραφίες δίπλα σ’ έναν χείμαρρο. Εκεί εκτυλίχθηκαν δυο γεγονότα: το ένα ήταν η «τρέλα» των «γυναικών με τα μαύρα» και το άλλο η γνωριμία που μας άλλαξε τα δεδομένα…

Η «γυναίκες με τα μαύρα» ήταν μια ομάδα γυναικών από το Dubai στις οποίες δεν μπορούσες να διακρίνεις τίποτα πέρα από τα μάτια τους. Η μπούργκα και τα ράσα κάλυπταν κάθε σημείο του σώματος τους. Στην αρχή ήταν επιφυλακτικές μ’ εμάς μέχρι που κάποιο μικρό κοριτσάκι έκανε την αρχή και ζήτησε να φωτογραφηθεί πάνω στη μηχανή. Εκεί ήταν που η παροιμία «δώσε θάρρος στον χωριάτη» (και δη Ντουμπαϊανό χωριάτη) κολλούσε τέλεια. Η μια μετά την άλλη άρχισαν να φωτογραφίζονται σαν τρελές (γυναίκες και τρελές? ποτέ…) οι πιο λυσσάρες δε, ήταν οι μεγαλύτερες σε ηλικία.

Αυτό το γεγονός μας καθυστέρησε αλλά η μοίρα μας επιφύλασσε τα ωραία…

Εδώ έρχεται να κολλήσει το 2ο γεγονός. Πριν αναχωρήσουμε από το parking του μοναστηριού και οι τρεις εκφράσαμε την επιθυμία να μπορούσαμε με κάποιο τρόπο να παραβρεθούμε στην Θεία Λειτουργία για τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου που ήταν την επόμενη μέρα. Αυτό όμως ήταν αδύνατο μιας και χρειάζονταν ειδικές προσκλήσεις που θα έπρεπε να είχαμε είδη προμηθευτεί από το προξενείο μας στην Κωνσταντινούπολη. Έτσι το αποκλείσαμε και φύγαμε… αμ, δε όμως… ποτέ μη λες ποτέ…

Επιστροφή στο μέρος που βρισκόμασταν. Εκεί ντε που μας την πέσανε οι μαυροφόρες.
Λίγα λεπτά αφού άδειασε και ησύχασε το μέρος και λίγο πριν αναχωρήσουμε μας πλησιάζει ο Χρήστος, ένας φωτορεπόρτερ, ο οποίος κάλυπτε την προσπάθεια τριών ποδηλατών που τολμούσαν το εγχείρημα Παναγία Σουμελά Βερμίου-Παναγία Σουμελά Τραπεζούντας. 1.800 χλμ ποδηλατώντας εκπληρώνοντας ένα τάμα προς την Παναγιά (λεπτομέρειες παρακάτω). Εκεί γνωρίζουμε τον «εγκέφαλο» αυτού του εγχειρήματος, τον Παντελή, με τον οποίο και συνομιλούμε.

Μας εξήγησε με λίγα λόγια ποιοι είναι, τι κάνουν, για πιο λόγο. Τα λόγια του -προσωπικά- με συγκίνησαν σε μεγάλο βαθμό τόσο που με έκαναν να θέλω να καθίσω μαζί του πολλές ώρες. Ένοιωσα την ανάγκη να γνωρίσω και τους υπόλοιπους. Όταν ο Παντελής αποχώρησε για να καλύψει τα τελευταία μέτρα μέχρι τον τελικό προορισμό, η ανάγκη του να μην σταματήσει αυτό εδώ ήταν ακόμη πιο έντονη. Και όταν έπεσε η ιδέα να προσπαθήσουμε μέσω των παιδιών να εξασφαλίσουμε την άδεια να παρακολουθήσουμε την αυριανή Θεία Λειτουργία αλλά και να περάσουμε λίγες ώρες μαζί τους. Η απόφαση ήταν ομόφωνη στο να το κάνουμε. Ο προγραμματισμός θα έπρεπε να αλλάξει αλλά ποιος νοιαζόταν, άλλωστε τα προγράμματα είναι για να αλλάζουν. Επιστροφή πίσω λοιπόν στο parking του μοναστηριού όπου βρίσκουμε όλη την ομάδα μαζεμένη.

Γνωρίζουμε και τους υπόλοιπους: Παναγιώτης και Βασίλης οι άλλοι δυο ποδηλάτες, και ο Γιάννης ο οδηγός του αυτοκινήτου υποστήριξης, μαζί με τον Χρήστο που ήδη είχαμε γνωρίσει μας κάνουν πέντε ανθρώπους που πίστεψαν σε κάτι και το πραγματοποίησαν. Το κλίμα ιδιαίτερα συγκινητικό για την ολοκλήρωση μιας προσπάθειας που για όλους έγινε σκοπός της ζωής τους τους τελευταίους μήνες.

Τους ενημερώσαμε για τις προθέσεις μας και με μεγάλη προθυμία θέλησαν να μας βοηθήσουν να εξασφαλίσουμε την είσοδο στο μοναστήρι. Ανταλλάξαμε τηλέφωνα έτσι ώστε να βρεθούμε το βράδυ στην πόλη. Αυτή τη φορά πήραμε τον δρόμο της επιστροφής με την ελπίδα ότι αύριο το πρωί θα είμαστε ξανά εδώ.

Άρχοντας!!!!

Φτάνοντας στο ξενοδοχείο θα έπρεπε να δούμε αν υπάρχει δωμάτιο να μείνουμε για ακόμη ένα βράδυ. Ευτυχώς ο Αχμέτ μας βόλεψε σε τρία μονόκλινα δωμάτια και έτσι βρεθήκαμε ο καθένας σε δικό του χώρο. Αφού τακτοποιηθήκαμε, ο Αχμέτ μας ενημέρωσε πως θα μας κάνει το τραπέζι. Δεν ξέραμε τι να πούμε, αλλά ήταν ανένδοτος. Κατεβήκαμε κάτω και στον δρόμο που περνούσε μπροστά από το ξενοδοχείο είχε στρωθεί το τραπέζι που θα τρώγαμε. “Δεν πιστεύω να σας ενοχλεί που θα φάμε στο δρόμο; Εμείς εδώ τρώμε κάθε μέρα”. Το σκηνικό ήταν πολύ ωραίο. Ο κόσμος πέρναγε δίπλα μας και εμείς τρώγαμε και πίναμε χωρίς να τρέχει τίποτα.

Όλοι μαζί, μια παρέα 3 Ελλήνων και 3 Τούρκων (ο ένας με ποντιακές ρίζες), να συνομιλούν με τα λίγα που ξέρει ο καθένας, να γελούν και να περνάν όμορφα στην άκρη ενός δρόμου της Τραπεζούντας… μοναδική στιγμή…

Αφού κλείσαμε το γεύμα μας με μπόλικο τσάι έφτασε η ώρα να κάνουμε την απογευματινή μας βόλτα στην πόλη.

Εδώ ο Σαφέτης της Τραπεζούντας…

Κόσμος πολύς στα σοκάκια και στους πεζόδρομους. Όλα πολύ διαφορετικά. Δεν διακρίνεις πουθενά δυτικό τρόπο ζωής. Εντάξει, το επίπεδο του κόσμου στα δικά μας μάτια και με τον τρόπο που εμείς μεγαλώσαμε και που ζούμε είναι χαμηλό. Φυσικά περί ορέξεως κολοκυθόπιτα. Το εντυπωσιακό για ακόμη μια φορά είναι οι μπούργκες. Πολλές γυναίκες να τις φορούν και το μόνο που διέκρινες ήταν τα μάτια τους. Το κωμικό ήταν με αυτές που φορούσαν γυαλιά. Παντού ύφασμα και δυο μάτια μ’ ένα ζευγάρι γυαλιά να ξεπροβάλουν… τέσπα…

Στην κεντρική πλατεία τα παιδάκια δροσίζονταν υπό το βλέμμα του Κεμάλ (αυτός ο άνθρωπος υπάρχει παντού).

Και δεν υπάρχει μόνο ο Κεμάλ παντού, υπάρχει και ο ευρωπαίος βάζελος.

Βρήκαμε τα παιδιά το βραδάκι και βολτάραμε συζητώντας (για τι άλλο;) για τις περιπέτειες μας. Σε κάποια φάση ο Παντελής έπρεπε να πάρει τις προσκλήσεις από τον πρόξενο που βρισκόταν σε κάποιο ξενοδοχείο της πόλης. Θα τους μιλούσε και για εμάς μήπως και με κάποιον τρόπο θα μπορούσαμε να μπούμε και εμείς μέσα. Έως ότου επιστρέψει είχα την αγωνία για το τι θα γίνει. Με την κουβέντα η ώρα πέρασε και ο Παντελής επέστρεψε μοιράζοντας στους υπόλοιπους τις προσκλήσεις και στο τέλος είχε και άλλες τρεις: “Aυτές για εσάς παλικάρια”. Η έκπληξη μας ήταν τεράστια. Αμέσως τη διαδέχτηκε η χαρά και μετά η ευγνωμοσύνη για όλους που μέσω αυτών θα καταφέρναμε να είμαστε και εμείς σ’ ένα γεγονός που στιγματίζει τον Ορθόδοξο Ποντιακό Ελληνισμό. Κοιταχτήκαμε πολλές φορές μεταξύ μας για να πιστέψουμε αυτό που συμβαίνει. Πήραμε το ρίσκο να μείνουμε ένα ακόμη βράδυ, διακινδυνεύοντας το υπόλοιπο του οδοιπορικού, αλλά δικαιωθήκαμε. Ας το απολαύσουμε λοιπόν…

Λίγα λόγια γι’ αυτούς τους ανθρώπους…
Παντελής Τζερτζεβέλης (47 ετών, δημοσιογράφος)
Παναγιώτης Σωτηριάδης (67 ετών, έμπορος)
Βασίλης Γιοσμάς (41 ετών, Ιδ. Υπάλληλος)
Γιάννης Κυφωνίδης (στρατιωτικός, Οδηγός της ομάδας)
Χρήστος Μπουκόρος (φωτογράφος, ο οπερατέρ-σκηνοθέτης-φωτογράφος-image maker και πολλά άλλα της ομάδας).

Η ομάδα ακολούθησε το όνειρο του Παντελή να εκπληρώσει το τάμα του προς την Παναγιά. Ο Παντελής πέρασε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα υγείας που τον ταλαιπωρούσε τα τελευταία χρόνια και βγήκε νικητής χάρη στην αγάπη των κοντινών του ανθρώπων αλλά προπάντων χάρη στην πίστη του στην Παναγιά. Έτσι θέλησε να κάνει κάτι για να της το «ανταποδώσει». Το σχέδιο ήταν να πάρουν τα κεριά και τις ευχές όλων των ανθρώπων από την Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο Ημαθίας και να τα πάνε στην Παναγία Σουμελά του Πόντου στην Τραπεζούντα. 1.800 χλμ ποδηλατώντας. Λεπτομέρειες μπορείτε να μάθετε ανοίγοντας τα παρακάτω link:

www.livemedia.gr
www.epontos.blogspot.gr
www.facebook.com/pages/
www.facebook.com/events/

Εδώ δεν θα ήθελα να γράψω λεπτομέρειες για το γεγονός καθεαυτό -άλλωστε μπορείτε να τα διαβάσετε από τους ίδιους στα παραπάνω link- αλλά να γράψω πράγματα, καταστάσεις, συναισθήματα που μπορεί να γνωρίσεις και να νοιώσεις σε μια στιγμή που δεν το περιμένεις. Σ’ αυτό το σημείο του οδοιπορικού θα ήθελα να γράψω πράγματα πιο προσωπικά, πράγματα που τα ένοιωσα όπως τα βίωσα εγώ.

Η πρώτη γνωριμία μου με τον Παντελή δεν ήταν μια τυπική γνωριμία. Είναι από εκείνες τις στιγμές που γνωρίζεις κάποιον άνθρωπο και λες: όπα μεγάλε, από αυτόν τον άνθρωπο έχεις να μάθεις, έχεις να διδαχθείς. Και πραγματικά η συνέχεια έτσι ακριβώς ήταν. Ένας άνθρωπος που με τον τρόπο που μιλούσε και με αυτά που έλεγε κατάφερνε να σε κάνει να σκεφτείς, να προβληματιστείς, να χαμογελάσεις και να συγκινηθείς. Ένας άνθρωπος απλός με καθαρές κουβέντες που άγγιξαν την καρδιά και την ψυχή μου. Ένας άνθρωπος που μόλις με χαιρέτισε για να φύγει, κάτι μέσα μου έλεγε πως πρέπει να περάσουμε και άλλες ώρες μαζί. Αυθόρμητα μου βγήκε να προτείνω να καθίσουμε ακόμη μια μέρα στην Τραπεζούντα χωρίς καν να σκεφτώ το υπόλοιπο του οδοιπορικού μας. Το ίδιο ακριβώς ένοιωθαν και οι συνοδοιπόροι μιας και αμέσως συμφώνησαν. Η γνωριμία μου και με την υπόλοιπη ομάδα, μου ενίσχυσε αυτό το συναίσθημα. Μια ομάδα με όλη την σημασία της λέξης. Ο ένας για τον άλλο. Να μιλάει ο ένας και οι υπόλοιποι να τον κοιτούν. Ο απόλυτος θαυμασμός και σεβασμός του ενός για την προσπάθεια του άλλου. Το τάμα του Παντελή έγινε τάμα για όλους. Ακολούθησαν το όνειρο ενός άλλου και κατάφεραν να το κάνουν και δικό τους. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα και τις εκφράσεις του προσώπου τους όταν έλεγε ο ένας στον άλλο: ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΑΜΕ!

Βλέποντάς τους, ένοιωσα πολύ «μικρός» απέναντι τους. Σκέφτηκα: τι κάνουμε εμείς μπροστά τους. Γράφοντας τώρα αυτές τις γραμμές και μετά από 3 μήνες συχνά φέρνω στο μυαλό μου τα συναισθήματα που μου μετέφεραν αυτά τα παιδιά. Ταξιδεύουμε για κάποιο σκοπό. Ταξιδεύουμε για εμάς. Ταξιδεύουμε για τις ψυχές μας. Ταξιδεύουμε για τα όνειρα μας, ακόμη, ακόμη ταξιδεύουμε για τα τάματα μας. Αυτά τα παιδιά μου ξύπνησαν συναισθήματα που ίσως είχαν χαθεί μέσα μου. Πάντα θα φροντίζω να τους θυμάμαι όταν η φλόγα για την οποιαδήποτε προσπάθεια αρχίζει να σβήνει…

Παντελή, Παναγιώτη, Βασίλη δεν θα ξεχάσω ποτέ τα δάκρια στα μάτια σας την ώρα που ο Οικουμενικός Πατριάρχης σας μνημόνευσε στην ομιλία του. Εκείνη την ώρα σας θαύμασα με όλη μου την ψυχή… θα σας ευγνωμονώ για πάντα για τα συναισθήματα που μου βγάλατε…

Πίσω στο ξενοδοχείο τα παιδιά είχαν όρεξη για κουβέντα πράγμα που μας κέντρισε το ενδιαφέρον και αυτόματα μας έκανε να ξεχάσουμε τον ύπνο. Άλλωστε πού θα ξαναβρούμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με ντόπιους που να μπορείς να συνεννοηθείς κιόλας; Αράζουμε στον γνωστό δρόμο και μεταξύ καρπουζιού και πεπονιού αρχίζει η κουβέντα.

Ήταν πολύ ενδιαφέρουσα μιας και ο Αχμέτ μας μίλησε για τον Πόντιο παππού του, για την οικογένειά του και μας ανέφερε πολλές φορές για τον «τρανό» τον αδερφό του που ζούσε στο χωριό και που έδειχνε πως τον «ζήλευε» γι’ αυτή του την επιλογή. Ο ίδιος ήταν 42 χρονών και ανύπαντρος -κάτσε όπως είσαι φίλε- και το μόνο που έκανε ήταν να δουλεύει. Θυμάται ευχάριστα τις διακοπές του στην Χαλκιδική και το πόσο πολύ θα ήθελε να έρθει στο μέλλον ξανά στην Ελλάδα (ευπρόσδεκτος πάντα φίλε). Κοντά μας βρέθηκε και μια οικογένεια Αζέρων τα παιδιά των οποίων καβάλησαν τις μηχανές για φωτογραφίες.

Η ώρα πέρασε και έπρεπε οπωσδήποτε να ξαπλώσουμε μιας και την επομένη θα είχαμε μια κουραστική μέρα αλλά πολύ ενδιαφέρουσα…