Magna Grecia… εκεί στο νότο…

Δευτέρα 17 Οκτωβρίου, Καλλίπολη – Ματέρα (187 χλμ)
Η Καππαδοκία της Μεσογείου…

Η μέρα ξημερώνει ηλιόλουστη και παρά την χθεσινή κούραση μας, όλοι είμαστε πρωί-πρωί στην αίθουσα του πρωινού. Τσακίζουμε όλα τα καλούδια του μπουφέ, φορτώνουμε και ρίχνουμε μια τελευταία ματιά από μακριά στην όμορφη Καλλίπολη.

Οδηγικά σήμερα δεν έχουμε και πολλά χιλιόμετρα, αλλά έχουμε αρκετά να δούμε στην πορεία και μας περιμένει και η Ματέρα, η οποία απαιτεί αρκετές ώρες για την εξερεύνησή της. Πάμε λοιπόν…

Διασχίζουμε την πόλη και συνεχίζουμε την πορεία μας παραλιακά. Αρχικά η διαδρομή είναι αδιάφορη, κινούμενη σε παράλληλο δρόμο από την παραλία, μέσα από αχανείς εκτάσεις και με ελάχιστα σπίτια να “σπάνε” το βαρετό μοτίβο.

Πρώτος μας σταθμός για σήμερα ο πύργος Squillace στην βορινή πλευρά του χωριού Nardo. Χτίστηκε από τον πλοίαρχο Pensino Tarantino μεταξύ του 1567 και του 1570.

Όπως ανέφερα και χτες, τα παράλια της Απουλίας είναι γεμάτα από τέτοιους πύργους. Λόγω της μεγάλης ακτογραμμής της περιοχής, οι επιδρομές από πειρατές ήταν συχνές, τόσο από δυτικά όσο και από ανατολικά.

Το 16ο αιώνα, ο αυτοκράτορας Κάρολος ο 5ος, διέταξε την κατασκευή πύργων – παρατηρητηρίων, σε στρατηγικές θέσεις, κατά μήκος των ακτών της Απουλίας, ώστε να παρέχει προστασία στους πολίτες. Οι πύργοι είχαν τέτοια απόσταση μεταξύ τους, ώστε να ήταν δυνατό να επικοινωνούν μεταξύ τους είτε με σήματα καπνού κατά την διάρκεια της ημέρας, είτε με φωτιά την νύχτα. Επίσης χρησιμοποιούσαν και ακουστικά σήματα με καμπάνες ή ακόμα και με κανονιοβολισμούς ή πυροβολισμούς.

Χαρακτηριστικό αυτών των πύργων ήταν η μια και μοναδική πόρτα που είχαν, η οποία ήταν σε απόσταση 5 μέτρα πάνω από το έδαφος. Η είσοδος στον πύργο γινόταν με ανεμόσκαλες τις οποίες και μάζευαν σε περίπτωση επίθεσης. Οι πέτρινες ράμπες που υπάρχουν σήμερα είναι μεταγενέστερες κατασκευές.

Η θέα από τον πύργο. Κλικ για μεγέθυνση

Πορεία και πάλι βόρεια με το δρόμο να “γλείφει” την ακτογραμμή. Συνεχόμενες παραλίες, μικρά λιμανάκια και αμμόλοφοι συνθέτουν ένα πανέμορφο και διαφορετικό σκηνικό.

Η ηρεμία της διαδρομής θα διακοπεί απότομα καθώς μπαίνουμε στην μεγαλούπολη του Τάραντα, η οποία αποτελεί εμπορικό λιμάνι και κύρια βάση του Ιταλικού ναυτικού. Ιστορικά ο Τάραντας ήταν η μοναδική αποικία της Σπάρτης στην Μεγάλη Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 706 π.Χ. από τον Φάλανθο και η ονομασία του προέρχεται από τον ήρωα Τάραντα, γιο του θεού Ποσειδώνα και μίας τοπικής νύμφης.

Η ενδιαφέρουσα ιστορία του αναφέρει ότι ο Φάλανθος οδήγησε εκεί τους Παρθενίες, οι οποίοι ήταν τα νόθα παιδιά που απέκτησαν οι παρθένες γυναίκες της Σπάρτης κατά τη διάρκεια της εικοσαετούς απουσίας των συζύγων τους στο Α΄ Μεσσηνιακό πόλεμο (743-724 π.Χ.) με την ανοχή της Σπαρτιατικής Πολιτείας και των συζύγων τους. Τα παιδιά αυτά δεν αναγνωριζόταν από τη Πολιτεία ως νόμιμοι Σπαρτιάτες πολίτες και ως επακόλουθο οι Παρθενίες επαναστάτησαν. Μετά την καταστολή της επανάστασης το επίσημο Σπαρτιατικό κράτος αποφάσισε να τους απομακρύνει οριστικά με υποχρεωτική μετανάστευση. Ο Φάλανθος που ορίστηκε επικεφαλής ζήτησε χρησμό από το Μαντείο των Δελφών για τον τόπο μετεγκατάστασης τους.

Η πρώτη μας στάση είναι απέναντι από το Αραγονέζικο κάστρο της πόλης, το οποίο είναι χτισμένο πάνω σε ένα νησάκι στο εσωτερικό της τοπικής λιμνοθάλασσας. Χτίστηκε μεταξύ του 1486 και του 1492, μετά από διαταγή του Βασιλιά Φερδινάνδου Β΄ της Αραγωνίας, για την προστασία της πόλης από τις επιδρομές των Τούρκων.

Κλικ για μεγέθυνση

Αρχικά σχεδιάστηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Francesco di Giorgio Martini πάνω στα απομεινάρια ενός Βυζαντινού κάστρου του 9ου αιώνα. Χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς μέχρι το 1707 όπου και μετατράπηκε σε φυλακή, μέχρι να το επαναφέρει στο στρατό ο Ναπολέων Βοναπάρτης.

Στην είσοδο της λιμνοθάλασσας, ακριβώς απέναντι από το κάστρο, υπάρχει ένα μνημείο αφιερωμένο στους ναυτικούς.

Διασχίζουμε την πλωτή γέφυρα San Francesco di Paola η οποία χτίστηκε το 1887 και εκτείνεται σε μήκος 89,9μ.

Παρκάρουμε έξω από το κάστρο και τραβάμε εντός του. Δυστυχώς ήταν κλειστό για κάποιες ώρες (είχε πολύ περίεργο ωράριο, αλλά δεν το συγκράτησα) και αρκούμαστε σε μια ματιά εξωτερικά.

Αφού φάγαμε μπουκαπόρτα (κοτζάμ κάστρο), τραβάμε να ρίξουμε μια ματιά στην παλιά πόλη, όπου μας καλωσορίζουν δύο δωρικού ρυθμού κολώνες, απομεινάρια ελληνικού ναού αφιερωμένου στον Ποσειδώνα.

Τα στενά της παλιάς πόλης είναι γεμάτα με ντόπιους που κάνουν τα ψώνια τους. Οι φωνές από το πανεπιστήμιο που στεγάζεται σε ένα αναγεννησιακό κτίριο, ντύνουν ηχητικά την όμορφη εικόνα που βλέπουμε…

Επιστροφή στις μοτοσυκλέτες και συνέχεια με πορεία βορειοδυτικά, διασχίζοντας την πόλη. Στην βορινή της πλευρά βρίσκεται ένα τεράστιο εμπορικό λιμάνι και ένα σύμπλεγμα ανισόπεδων κόμβων που το εξυπηρετούν. Εικόνα άσχημη που μας οδηγεί να ανοίξουμε το γκάζι και να χαθούμε στις ευθείες της superstrada.

Σύντομα στρίβουμε βόρεια αφήνοντας τον κεντρικό δρόμο για να κατευθύνουμε προς τον τελικό μας σημερινό προορισμό, την Ματέρα. Ο δρόμος σκαρφαλώνει σε μικρούς λόφους, ακολουθώντας την μορφολογία τους, διασχίζοντας απέραντα λιβάδια.

Λίγο πριν φτάσουμε στον προορισμό μας, κατευθυνόμαστε σε ένα σημείο που είχα διαβάσει ότι έχει υπέροχη θέα προς την πόλη. Και όντως έχει…

Δημοσθένη, καλό το φόντο για γαμοβαφτίσεις;

Το επιβλητικό φαράγγι Gravina που διασχίζεται από το ομώνυμο ποταμό, βάζει και αυτό την πινελιά του στο όμορφο σκηνικό.

Κλικ για μεγέθυνση

Η ομορφιά του τοπίου μας κρατάει για αρκετή ώρα, ώσπου να πάρουμε την απόφαση να τραβήξουμε προς την πόλη. Παίρνουμε τηλέφωνο τον ιδιοκτήτη του διαμερίσματος που είχαμε κλείσει νωρίτερα και τον ενημερώνουμε ότι θα φτάσουμε σε σύντομο χρόνο.

Φτάνοντας και αφού περιμένουμε κανά 10λεπτο, εμφανίζεται ένας πιτσιρικάς όπου μας δείχνει το ομολογουμένως πολύ καλό διαμέρισμα. Τέλεια τοποθεσία, 5 λεπτά με τα πόδια από το κέντρο, πάρκινγκ στην πυλωτή, αλλά… δεν έχει wifi όπως διαφήμιζε. Ο “μαφιόζος” -όπως αποδείχτηκε- έλεγε κάτι για πρόβλημα στην περιοχή πράγμα που δεν ίσχυε… ρούτερ δεν υπήρχε στο σπίτι και στην περιοχή πιάναμε πολλά άλλα σήματα…

Τακτοποιούμαστε τάχιστα και τραβάμε να δούμε την πόλη η οποία κατοικείται από την Παλαιολιθική περίοδο και θεωρείται μια από τις παλαιότερες πόλεις του κόσμου. Απέκτησε διεθνή φήμη με την αρχαία πόλη που βρίσκεται στους πρόποδες τους φαραγγιού και ονομάζεται “Sassi di Matera”, δηλαδή “οι πέτρινες σπηλιές της Ματέρα”.

Είναι γνωστή και ως “Καππαδοκία της Μεσογείου” καθώς οι σπηλιές της, οι οποίες κατοικούνται μέχρι και σήμερα, φέρνουν αρκετά σε αυτές της Καππαδοκίας. Η πόλη μέχρι σχετικά πρόσφατα παρέμενε σχεδόν άγνωστη, καθώς ο τότε ισχυρός πολιτικός άνδρας Alcide De Gasperi εντυπωσιασμένος από τις περιγραφές του Κάρλο Λέβι στο βιβλίο «Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι» επισκέφθηκε τη Ματέρα και εξέδωσε άμεσα μια σειρά από ειδικούς νόμους βάσει των οποίων 15.000 κάτοικοι των Σάσι μεταφέρθηκαν σε καινούργιες συνοικίες που δημιουργήθηκαν για την ανακούφιση της περιοχής. Οι συνοικίες ερήμωσαν και η ιδιοκτησία τους πέρασε στο κράτος, το οποίο αδράνησε ως προς την αξιοποίησή τους.

Από το 1986 η κυβέρνηση άρχισε να παραχωρεί τη χρήση των σπηλαίων σε ιδιώτες για 99 χρόνια με τον όρο της -επιδοτούμενης σε ποσοστό από 40% μέχρι 60%- αναπαλαίωσής τους. Το 1993 οι βράχοι της Ματέρας συμπεριλήφθηκαν στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ως εξαιρετικό δείγμα τρωγλοδυτικής εγκατάστασης στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, απόλυτα προσαρμοσμένης στο έδαφος και το οικοσύστημα.

Πολλές κινηματογραφικές ταινίες έχουνε γυριστεί στα “Σάσι” της πόλης, με την πιο γνωστή να είναι “Τα πάθη του Χριστού” από τον Mel Gibson το 2004. Το 2016 γυρίστηκαν δύο ακόμα ταινίες: “Ο νεαρός Μεσσίας” του Cyrus Nowrasteh και το “Μπεν Χουρ” του Timur Bekmambetov, επιβεβαιώνοντας την ανοδική δημοτικότητα της πόλης.

Η βόλτα στα στενά μας ταξιδεύει σε άλλη εποχή με τις φωτογραφικές μηχανές να γράφουν υπερωρίες.

Περπατάμε για ώρες ατελείωτες μέχρι που το ηλιοβασίλεμα -σε συνδυασμό με την κούραση- θα μας “αναγκάσουν” σε μια στάση μπροστά από το καθεδρικό ναό της πόλης.

Κλικ για μεγέθυνση

Τα στομάχια διαμαρτύρονται και η εύρεση τροφής θα υπέθετε κανείς ότι είναι εύκολη υπόθεση σε μία τόσο τουριστική πόλη. Αμ δε… η λίστα μας απαριθμεί καμιά δεκαριά εστιατόρια… Δευτέρα όμως σήμερα και τα περισσότερα είναι κλειστά. Τρώμε την μία πόρτα μετά απ’ την άλλη… και ο περίπατος συνεχίζεται…

Εν τέλει μετά από αρκετή ώρα βρισκόμαστε απελπισμένοι και πεινασμένοι ως λύκοι, στην κεντρική πλατεία από όπου ξεκίνησε η βόλτα μας. Βλέπουμε ένα ανοιχτό εστιατόριο (Kappador) και λέμε εδώ και ότι κάτσει. Ο Μανώλης ρωτάει τον περιπτερά απ’ έξω αν είναι καλό και παίρνει θετική απάντηση.

– Να δεις που είναι ο ιδιοκτήτης, του λέω για πλάκα…

Και μπαίνοντας μέσα αντικρίζουμε την φωτογραφία του περιπτερά να κρέμεται σε ένα τοίχο…

Υστερικά γέλια και τα γκαρσόνια να μας κοιτούν σαν χαζούς που δεν μπορούμε να αρθρώσουμε λέξη. Μας ξελασπώνουν τα κορίτσια, τα οποία δεν είχαν πάρει χαμπάρι τη φάση, ζητώντας τραπέζι για τέσσερις. Παραγγέλνουμε τάχιστα και τρώμε σε ρυθμούς MotoGP το ομολογουμένως αξιοπρεπές και οικονομικό φαγητό.

Βγαίνοντας από το εστιατόριο μας καλωσορίζει το όμορφα φωτισμένο Σάσι, με το ολόγιομο φεγγάρι να προσθέτει τη γοητεία του στο εξαίσιο τοπίο.

Παρά την κούραση μας, η βραδινή βόλτα επιβάλλεται…

Αργά το βράδυ επιστρέφουμε κατάκοποι στο διαμέρισμα μας και δευτερόλεπτα αργότερα βρισκόμαστε στην αγκαλιά του Μορφέα.