Μαρόκο: Από τον Άτλαντα στη Σαχάρα

Μια γε(α)μάτη μέρα…
Ημέρα 3η, Πέμπτη 27 Απριλίου 2023
Διαδρομή: Ouarzazate – Todgha Gorge
Χλμ: 382

Έχω αναπληρώσει δυνάμεις μετά την χτεσινή σφαλιάρα και για να μην την ξαναπατήσω χτυπάω μια almora για πρωινό. Η almora είναι ένα μείγμα ηλεκτρολυτών και γλυκόζης που βοηθούν στην ενυδάτωση του οργανισμού. Την είχα πατήσει παλαιότερα στην Τουρκία, έτσι ήξερα το κόλπο. Προσθέτεις almora σε ένα μπουκάλι νερού (είναι σε φακελάκια σκόνη) και πίνεις από λίγο σε κάθε σου στάση. Κόλπο που στην πορεία δούλεψε άριστα, καθώς παρά τις υψηλές θερμοκρασίες, δεν είχα ξανά πρόβλημα στο ταξίδι.

Έχουμε φορτώσει λοιπόν τις μοτοσυκλέτες πριν καν ανοίξει το πρωινό, καθώς η μέρα ξέρουμε πως θα είναι δύσκολη σήμερα. Έχουμε αρκετά πράγματα να δούμε στο διάβα μας και δεν θέλουμε να αφήσουμε τίποτα πίσω.

Όλοι εκτός του Αντώνη που με ένα μαγικό τρόπο καταφέρνει να γράφει άσκοπα χιλιόμετρα πάνω-κάτω στο ξενοδοχείο πάντα όμως με ένα τεράστιο χαμόγελο και την ατάκα στο στόμα, που μας έκανε όλους να απολαμβάνουμε όλο το σκηνικό με χαρά.

Το πρωινό του ξενοδοχείου πλουσιοπάροχο, θα μας κρατήσει σίγουρα χορτάτους για αρκετές ώρες. Αυγά ή ομελέτα, γιαούρτι, μια τεράστια ποικιλία από μαρμελάδες, μέλι, φρούτα και όλα αυτά με συνοδεία από κάτι πεντανόστιμα ψωμάκια. Ενημερωτικά το πρωινό περιλαμβάνεται πάντα (ή σχεδόν πάντα, καθώς σε ότι είδαμε ή κλείσαμε ήταν μέσα) στην τιμή του ξενοδοχείου και είναι πάνω-κάτω αυτό που περιέγραψα παραπάνω.

Πριν ξεκινήσουμε την σημερινή μας ημέρα, μέχρι να φορτώσει και ο Αντώνης, ρίχνουμε μια κλεφτή ματιά στο Taourirt Kasbah, το οποίο βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο κατάλυμα μας.

Βρίσκεται και αυτό πάνω στο δρόμο του καραβανιού και χτίσθηκε από την ισχυρή οικογένεια Imzwarn το 17ο αιώνα και επεκτάθηκε από την οικογένεια Glaoui τον 19ο αιώνα. Η κάσμπα έλεγχε μια σημαντική τοποθεσία στη συμβολή πολλών ποταμών που αποτελούσαν μέρος των εμπορικών οδών της Σαχάρα.

Αν και είναι άριστα διατηρημένο και επισκέψιμο, δεν είχαμε σκοπό να του αφιερώσουμε χρόνο, έτσι καβαλάμε τις μοτοσυκλέτες μας και τραβάμε αρχικά να βρούμε σούπερ μάρκετ για προμήθειες και βενζινάδικο για φουλάρισμα. Τα δεύτερο αποδείχτηκε λίγο δύσκολο, καθώς καταφέραμε να βρούμε μόνο ένα κλειστό. Ρωτήσαμε μεν αλλά δεν καταφέραμε να βρούμε τίποτα προς τα εκεί που μας έστειλαν και είπαμε να το ρισκάρουμε και να ψάξουμε στην πορεία καθώς είχαμε καμιά 100ρια χιλιόμετρα αυτονομία ακόμα.

Αφού στριμώχνουμε στις βαλίτσες τις 4 τσάντες προμήθειες! που φέρνουν τα κορίτσια από το σούπερ μάρκετ, τραβάμε δυτικά. Το Ouarzazate που αφήνουμε πίσω μας, αναφέρεται και ως «η πύλη της ερήμου». Μόλις λοιπόν βγαίνουμε από την πόλη, εισερχόμαστε σε ένα άγονο και αφιλόξενο τοπίο.

Στα αριστερά μας και βόρεια του δρόμου που κινούμαστε, ξεπροβάλει το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο στον κόσμο, ονόματι -αν έχετε το θεό σας- Noor 1!. Εντάξει Noor 1 ήταν το πρώτο, τώρα υπάρχουν συνεχόμενα 5 από αυτά. Η επίσκεψη σε αυτό είναι δύσκολη καθώς επιτρέπεται ορισμένες ώρες και μέρες, έτσι παραθέτω μια φωτογραφία από το ίντερνετ για να καταλάβετε το μέγεθος:

Φανταστείτε ότι το μέγεθος κάθε πάνελ είναι περίπου όσο ένα γήπεδο τένις!

Η εικόνα που εμείς αντικρίζουμε από αρκετά μακριά, μοιάζει πραγματικά σαν την γνωστή εικόνα του Χριστού με ανοικτά χέρια, ζωσμένο από ακτίνες φωτός. Αυτό που πραγματικά βλέπουμε, όπως μας εξηγεί ο Δάσκαλος Κώστας, είναι ο ηλιακός πύργος ο οποίος συλλέγει τις ακτίνες που αντανακλώνται από τα πάνελ και παράγει ενέργεια από την ατμοποίηση του νερού ή υγρού νάτριου που χρησιμοποιούν οι πιο πρόσφατοι πύργοι. Πραγματικά εντυπωσιακό…

Αφού φουλάρουμε στο πρώτο βενζινάδικο που βρίσκουμε, συνεχίζουμε και πάλι δυτικά για να σταματήσουμε σε ένα από τα πιο σημαντικά κάσμπα της χώρας, αυτό του Amridil το οποίο βρίσκεται μέσα στην όαση της Skoura.

Είναι τόσο σημαντικό αλλά και τόσο όμορφο, που απεικονίζονταν μέχρι πρόσφατα στο χαρτονόμισμα των 50 dihram. Επίσης έχει εμφανιστεί ως σκηνικό και αυτό, στην διάσημη ταινία «Ο Λόρενς της Αραβίας».

Κλικ για μεγέθυνση

Το Amridil δεν ήταν πάντα Κάσμπα. Αρχικά χτίστηκε ως Ksar το 17ο αιώνα και μετατράπηκε σε κάσμπα στα τέλη του 19ου αιώνα από την οικογένεια Nasiri η οποία και κατοικεί ακόμα σε ένα κομμάτι του.

Είναι επισκέψιμο με δαιδαλώδη μικρά δωμάτια που συνδέονται μεταξύ του είτε με μικρές σκάλες, είτε με χαμηλές κατά το πλείστον πόρτες. Στους χώρους που περιπλανηθήκαμε συναντήσαμε προστατευμένους κήπους, μυλόπετρες, αποθήκες και εργαλεία που σου έδιναν να καταλάβεις την αυτονομία που είχαν όσοι διέμεναν μέσα σε αυτό.

Επίσκεψη τέλος, και συνεχίζουμε και πάλι ανατολικά.

Λίγο πριν την πόλη Kalaat M’Gouna, συναντάμε αρκετά παιδιά στο δρόμο να πουλούν τριαντάφυλλα πλεγμένα στο σχήμα καρδιάς! Ο λόγος είναι ότι η συγκεκριμένη πόλη φημίζεται για την παραγωγή τριαντάφυλλων και παραγώγων του. Κάθε Απρίλιο και Μάιο, συλλέγονται πάνω από 1000 τόνοι τριαντάφυλλα από τις εκτάσεις γύρω από την πόλη.

Στην περιοχή υπάρχει ένα μεγάλο εργοστάσιο που παρασκευάζει αρώματα με βάση το συγκεκριμένο λουλούδι, αλλά και ροδόνερο. Το Μάιο, σε μερικές μέρες δηλαδή, γίνεται ένα τριήμερο φεστιβάλ αφιερωμένο στα τριαντάφυλλα, με παραδοσιακούς χορούς και μουσικές, το οποίο συγκεντρώνει περί τους 300.000 επισκέπτες!

Εμείς θα στρίψουμε βόρεια, αφήνοντας πίσω μας το χωριό, για να κατευθυνθούμε προς το πιο ψηλό οδικό πέρασμα του Άτλαντα, το Tizi n’Ait Hmed, λίγο πάνω από τα 3000 μέτρα.

Η διαδρομή είναι εκπληκτική, χωρίς κίνηση και έχει ασφαλτοστρωθεί σχεδόν μέχρι την κορυφή μάλλον πρόσφατα, καθώς οι χάρτες μας δείχνουν ακόμα χώμα.

Φορτηγά να αγκωμαχούν λαχανιασμένα που έλεγε κι ο Κηλαηδόνης

Αρχικά κινούμαστε μέσα από ένα εντυπωσιακό ανοιχτό φαράγγι…

Στη συνέχεια το τοπίο αλλάζει εντελώς, με τα γυμνά βουνά να μοιάζουν σαν ορεινή έρημο…

Κλικ για μεγέθυνση

Τα 2-3 τελευταία χιλιόμετρα μέχρι την κορυφή του περάσματος είναι ακόμα χωμάτινα…

Εκεί έχουμε μια ιδιαίτερη συνάντηση με τον Alberto, Ιταλό σχεδιαστή της Moto Guzzi και της Aprilia. Έχει επιμεληθεί την σχεδίαση των Amico και Shiver της Aprilia, το Stone και το V85tt Mandelo Del Lario της Moto Guzzi!

Ο Αντώνης, φανατικός οπαδός της Aprilia, καθώς τα περισσότερα του ταξιδιωτικά χιλιόμετρα τα έχει γράψει στη σέλα ενός Caponord, έχει κατενθουσιαστεί και τον βομβαρδίζει με ερωτήσεις. Εγώ ο κακεντρεχής από την άλλη, αναρωτούμε πως αυτοί οι δύο φανατικοί «μακαρονάδες», είναι ιδιοκτήτες BMW GS1200! Η επιστήμη σηκώνει ψηλά τα χέρια 😉

Ο Ιταλός βρίσκεται ήδη ένα μήνα στο Μαρόκο και τρέχει να προλάβει το καράβι της επιστροφής προς Γένοβα. Αν καταλάβαμε καλά, καθώς τα αγγλικά του είναι στο ίδιο επίπεδο με τα ιταλικά μας, είχαν ακυρωθεί κάποια δρομολόγια του καραβιού και τους ενημέρωσαν τελευταία στιγμή ότι βρήκαν θέση για την μοτοσυκλέτα τους στο καράβι που θα έφευγε την επομένη το βράδυ από την Ταγγέρη.

Αποχαιρετάμε τους Ιταλούς καθώς αυτοί κατευθύνονται βόρεια και κατηφορίζουμε το πέρασμα κάνοντας ανάποδα την ίδια διαδρομή που μας έφερε σε αυτό. Περίπου χίλια μέτρα χαμηλότερα, στα 2000 δηλαδή, κάνουμε μια χωμάτινη παράκαμψη για να δούμε ένα μικρό αλλά εντυπωσιακό φαράγγι, το D’Amejgag.

Δεν μπόρεσα να βρω και πολλά πράγματα γι’ αυτό το σχετικά άγνωστο φαράγγι, έτσι υποθέτω πως δημιουργήθηκε κάποτε από το ποτάμι που το διασχίζει, το οποίο φυσικά δεν θα ήταν ποταμάκι, όπως είναι τώρα.

Στο πιο όμορφο σημείο του φαραγγιού, οι επιβάτες ενός αγροτικού παίρναν την σιέστα τους, χαλώντας μας τα πλάνα…

Safety at work 😉

Στο τσιμεντένιο φρεάτιο που διακρίνεται αριστερά της φωτογραφίας έχουν κάνει εκτροπή του ποταμιού για να ποτίζουν τις καλλιέργειες του χωριού που βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα πιο κάτω.

Λίγο πριν αναχωρήσουμε έχουμε και πάλι μια ιδιαίτερη συνάντηση με ένα Βέλγο μοτοσυκλετιστή, ο οποίος καβαλάει ένα Transalp 600 τίγκα στις πατέντες. Ταξιδεύει ήδη δύο μήνες μόνος του και δεν έχει πλάνο επιστροφής. Αχ, βαχ…

Επιστροφή στην άσφαλτο και σύντομα βρισκόμαστε και πάλι στην πόλη των τριαντάφυλλων, Kalaat M’Gouna. Πορεία δυτικά και πάλι όπου η κίνηση είναι πραγματικά ανυπόφορη. Σε αυτήν την περιοχή τα χωριά είναι συνεχόμενα και έχει επίσης αρκετά μπλόκα, πράγμα που μας κάνει να κινούμαστε σημειωτόν. Για να καλύψουμε την απόσταση των είκοσι χιλιομέτρων χρειαζόμαστε 50 λεπτά!

Κάνουμε μια στάση για αναπλήρωση υγρών και δυνάμεων και μας την πέφτουν όλα τα παιδιά που μάλλον μόλις σχόλασαν από το σχολείο του χωριού. Έχει γούστο καθώς προσπαθούν να μας δείξουν τι μάθανε στο σχολείο, διαβάζοντας μας αποσπάσματα από τα βιβλία τους, προσπαθώντας ταυτόχρονα να μας κάνουν μετάφραση στην νοηματική.

Είναι ήδη αρκετά αργά, αλλά έχουμε άλλη μια ενδιαφέρουσα παράκαμψη μπροστά μας. Ξέροντας ότι θα φτάσουμε βράδυ στον προορισμό μας, επικοινωνούμε με το ξενοδοχείο που έχουμε κλείσει για να τους ενημερώσουμε ότι θα φτάσουμε αργά μεν, αλλά και για να μας κρατήσουν φαγητό δε και ξεκινάμε να οδηγήσουμε την πιο διάσημη διαδρομή της χώρας, αυτή που διασχίζει το φαράγγι Dades.

Λίγο πριν αρχίσει το φαράγγι, κάνουμε μια σύντομη στάση σε ένα ιδιαίτερο σχηματισμό από βράχους τον οποίο ονομάζουν Monkey Fingers. Η ονομασία οφείλεται στον περίεργο σχηματισμό των βράχων ο οποίος μοιάζει με χέρια που ξεπροβάλουν μέσα από το ποτάμι στους πρόποδες τους.

Κλικ για μεγέθυνση

Με το που σταματήσαμε μας την πέσαν αρκετά πιτσιρίκια ζητώντας να τους δώσουμε ή να τους αλλάξουμε λεφτά (από ευρώ σε ντιρχάμ). Όσο και να προσπαθούμε δεν μπορούμε να τα ξεφορτωθούμε με τίποτα. Προσωπικά καταφέρνω να απομακρυνθώ λίγο από αυτά και παρατηρώ το παιχνίδι που παίζεται.

Κάπου ανάμεσα στα τόσα παιδιά «κρύβεται» και ένας ενήλικας που τα κατευθύνει. Αν πάνε να λακίσουν, τους βάζει χέρι για να σου ξαναγίνουν κακός βραχνάς. Επίσης τυχαίνει να παρατηρήσω και το παιχνίδι της αλλαγής νομίσματος. Ένας τουρίστας δίνει 10 ντιρχάμ στο παιδάκι για να του αλλάξει το 1 ευρώ που του ζητούσε. Και τότε αρχίζει το επεισόδιο της Λάμψης με οδυρμούς και κλάματα, ότι δήθεν αδικήθηκε από την συναλλαγή. Δίπλα του σιγοντάρει και όλο τα τσούρμο των υπόλοιπων πιτσιρικιών που κυκλοφορούν στην περιοχή, ενώ αν το θέμα τραβήξει παραπάνω θα πετάξει και την μπηχτή του ο ενήλικας που τα κουμαντάρει.

Το παραπάνω παιχνίδι το είδαμε αρκετές φορές κατά την πορεία μας μέσα στη χώρα και θα μου επιτρέψετε να δώσω μια συμβουλή στους μελλοντικούς επισκέπτες. Αποφύγετε να τους δίνετε χρήματα γιατί σίγουρα τα πιτσιρίκια δεν έχουν κανένα όφελος από αυτή την συναλλαγή και για το λόγο ότι διαιωνίζουμε την κατάσταση, οδηγώντας τα -όταν μεγαλώσουν- να γίνουν ακριβώς όπως οι ενήλικες που τους επιβλέπουν. Αποφύγετε να τους δώσετε καραμέλες ή κάθε είδους γλυκά. Η στοματική υγιεινή σε αυτή την χώρα είναι πιο κάτω και από τα τάρταρα με οδοντίατρους πεζοδρομίου και παιδιά που έχουν ελάχιστα δόντια. Μην κάνουμε τα πράγματα χειρότερα. Αν θέλετε να δώσετε κάτι, δώστε ένα στυλό ή ένα μολύβι, αν και αυτό θα κάνει χαρούμενο κυρίως κάποιο παιδί που θα συναντήσετε εκτός της περπατημένης διαδρομής.

Καβάλα και πάλι για να χωθούμε στο φαράγγι Dades το οποίο έχει δημιουργηθεί από τον ομώνυμο ποταμό, ο οποίος πηγάζει από τον ψηλό Άτλαντα και κάνει μια πορεία 330 χιλιομέτρων πριν συναντήσει τον ποταμό Draa κοντά στο Ouarzazate.

Οι χρωματισμοί των απότομων βράχων που το πλαισιώνουν είναι άκρως εντυπωσιακοί, έστω κι αν ο ήλιος έχει πέσει ήδη και δεν φωτίζει το φαράγγι.

Το πιο πολυφωτογραφημένο σημείο είναι το ομώνυμο ορεινό πέρασμα, με τις 4 συνεχόμενες φουρκέτες και το οποίο απολαμβάνουμε ιδιωτικά λόγω της ώρας. Συγκαταλέγεται μέσα στους πέντε πιο επικίνδυνους δρόμους του κόσμου, αλλά όποιος έκανε αυτήν την αξιολόγηση μάλλον δεν έχει οδηγήσει τον Καλλικράτη (πινέζα για τους μη Κρητικούς). Δεν είμαι τοπικιστής, αλλά είχα την τύχη ή την ατυχία, όπως το πάρει κανείς, να έχω οδηγήσει αρκετά πιο επικίνδυνους δρόμους…

Η στάση μας σύντομη καθώς θέλουμε να επιστρέψουμε στον κεντρικό δρόμο πριν πέσει εντελώς ο ήλιος. Δεν μας αρέσει να οδηγούμε βράδυ και ακόμα χειρότερα σε δρόμους/χώρα που δεν ξέρουμε.

Οριακά πριν χαθεί εντελώς ο ήλιος βγαίνουμε στον κεντρικό και σταματάμε για φουλάρισμα στο πρώτο βενζινάδικο. Έχουμε ακόμα 65 περίπου χιλιόμετρα μέχρι τον τελικό σημερινό μας προορισμό, με τα 50 από αυτά -μέχρι την μεγαλούπολη του Tinghir- να είναι μια ευθεία.

Αργά αλλά σταθερά καλύπτουμε τα χιλιόμετρα μέχρι την προαναφερόμενη μεγαλούπολη και τραβάμε λίγο πιο βόρεια μέχρι ακριβώς πριν την είσοδο του φαραγγιού Todgha όπου βρίσκεται το σημερινό μας κατάλυμα.

Πραγματικά είναι ότι πιο άθλιο μείναμε σε όλο το ταξίδι. Ο Κώστας περιέγραψε εύστοχα την μοκέτα του πατώματος ως κάτι που είχαν στρώσει για να βάψουν το κτήριο…

Η κούραση, βρώμα δεν βλέπει λέει μια λαϊκή ρήση και με τάχιστες κινήσεις παραγγέλνουμε ότι είχε ο κατάλογος και πάμε να μπανιαριστούμε μέχρι να στρωθεί το τραπέζι.

Το timing τέλειο και η βραδιά στην απόλυτη ησυχία που πρόσφερε η αυλή του ξενοδοχείου κυλάει φανταστικά με γέλια και πειράγματα τα οποία αντηχούν μέσα στο στενό φαράγγι. Η τσικουδιά και το ρακόμελο που κουβαλάμε μαζί μας βοηθάει στην καταπολέμηση της έλλειψης αλκοόλ, το οποίο βρίσκεις σχετικά δύσκολα και όταν το βρεις είναι πανάκριβο, καθώς προορίζεται κυρίως για τουρίστες. Γιατί για τους Μουσουλμάνους το απαγορεύει η θρησκεία τους.

Αργάμιση για ακόμα μια ημέρα, πέφτουμε νεκροί στα ευτυχώς καθαρά σεντόνια του ξενοδοχείου μας.