Μαρόκο: Από τον Άτλαντα στη Σαχάρα

Με μια καμήλα στους Δελφούς… εεεε… στη Σαχάρα
Ημέρα 5η, Σάββατο 29 Απριλίου 2023
Διαδρομή: Erfoud – Merzouga – Sahara
Χλμ: 132

Σήμερα λοιπόν είναι η μέρα που θα πατήσουμε το πόδι μας στη Σαχάρα. Κατά την σχεδίαση του ταξιδιού, είχαμε αφήσει αυτήν την μέρα χαλαρή, καθώς δεν ήμασταν σίγουροι πως θα κυλούσε το πρόγραμμα μας μέχρι τώρα και λόγω του ότι θα πρέπει να είμαστε στην Merzouga πριν το ρολόι δείξει 17:00 για να προλάβουμε το καραβάνι για την έρημο.

Μιας και όλα έχουν κυλήσει ρολόι μέχρι τώρα, το παίρνουμε λίγο πιο χαλαρά σήμερα για να ανακτήσουμε δυνάμεις. Άλλωστε μας περιμένει ξενύχτι στην έρημο…

Πρωινή βουτιά για εμένα και καπάκι μπουφέ πρωινό μέχρι σκασμού κλασικά. Κατά τις 11:00 έχουμε φορτώσει όλοι εκτός του κλασικού πια Αντώνη. Μέχρι να φορτώσει λαδώνουμε αλυσίδες και επισκευάζουμε το navigator του Νίκου που δεν φόρτιζε λόγω καμένης ασφάλειας!

Να σημειώσω ότι λιπαντικό αλυσίδας, μια μικρή εργαλειοθήκη, αντλία αέρα, κιτ επισκευής ελαστικού και καλώδια μπαταρίας, κουβαλάμε μαζί μας από την πατρίδα. Οι μοτοσυκλέτες δεν είχαν ούτε καν τη βασική εργαλειοθήκη και όσον αφορά την λίπανση της αλυσίδας, παίζει να την κάναμε εμείς για πρώτη φορά.

Με το θερμόμετρο να δείχνει 40 βαθμούς και πάλι, αναχωρούμε για να επισκεφτούμε ένα ιδιαίτερο μέρος με υπόγεια πηγάδια, Khettaras στην τοπική διάλεκτο, τα οποία χρησιμοποιούταν παλαιότερα για την μεταφορά του νερού από τις πηγές του Μεγάλου Άτλαντα.

Ετυμολογικά ο όρος khettara σημαίνει «νερό που ρέει με τη βαρύτητα σε μικρές ροές». Η τεχνική είναι αρχαία, περιγράφεται ως περσική εφεύρεση που χρονολογείται πριν από περισσότερα από 2.500 χρόνια στην εποχή των Αλμοραβιδών. Κατά τον Μεσαίωνα, κατά την ισλαμική κατάκτηση, εξαπλώθηκε σε όλη τη νότια Μεσόγειο. Δεδομένου ότι αυτό το σύστημα διαχείρισης των υπόγειων υδάτων απαιτούσε τόσο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό όσο και καλοσυντηρημένη υποδομή για την ομαλή λειτουργία του, η εξάπλωσή του σε ευρύτερες περιοχές υποστηρίχθηκε ιστορικά από την έξυπνη υδραυλική επιστήμη της λεγόμενης αραβικής σχολής.

Μια γιαγιά αναλαμβάνει την ξενάγηση μας στα Γαλλικά τα οποία μιλάει η Ράνια, αλλά μόλις τσιμπάει τα 120 ντιρχάμ (~2€ ανά άτομο) μας μιλάει μόνο μαροκινά! Στο πηγάδι μέσα η θερμοκρασία πέφτει στους 24 βαθμούς! πράγμα που μας κάνει να μην θέλουμε να βγούμε. Η γιαγιά όμως μας παίρνει τον φακό που μας έδωσε καθώς εμφανίστηκε νέο πελατάκι. Σουρεάλ κατάσταση την οποία και αντιμετωπίζουμε με τρελό γέλιο.

Ο διάδρομος μέσα στα υπόγεια πηγάδια δεν είναι τεράστιος, καθώς οι εγκαταστάσεις έχουν εν μέρει καταστραφεί προφανώς από κατολισθήσεις, έτσι σύντομα βγαίνουμε και πάλι στην κάψα της επιφάνειας. Για να καταλάβετε το μέγεθος αυτής της κατασκευής, δείτε την παρακάτω εικόνα από το google earth:

Κλικ για μεγέθυνση

Κλικ για μεγέθυνση

Για τους μελλοντικούς επισκέπτες, να σημειώσω ότι υπάρχουν αρκετά σημεία που μπορεί κάποιος να επισκεφτεί τα υπόγεια πηγάδια. Εμείς επιλέξαμε στην τύχη ένα από τα πρώτα που συναντήσαμε και ίσως στα επόμενα η ξενάγηση να είναι σε καλύτερα επίπεδα από την δικιά μας.

Επιστροφή προς το Erfoud και πορεία νότια για να επισκεφτούμε ένα μουσείο απολιθωμάτων. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η Σαχάρα δεν ήταν πάντα έρημος. Πριν μερικές χιλιάδες χρόνια στη δυτική πλευρά της Σαχάρας υπήρχε μια θάλασσα την οποία οι επιστήμονες ονόμασαν «Διασαχαρική Θαλάσσια Οδό της Αφρικής».

Σύμφωνα λοιπόν με τους ερευνητές, στην θάλασσα αυτή είχε αναπτυχθεί ένα πολύ ενδιαφέρον οικοσύστημα καθώς υπήρχαν είδη που σήμερα δεν συμβιώνουν κάπου στον πλανήτη, όπως για παράδειγμα κροκόδειλοι και καρχαρίες. Επίσης υπήρχαν και ορισμένα είδη που εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά τότε ήταν σε γιγάντια μορφή.

Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα Guardian, η θάλασσα αυτή δημιουργήθηκε πριν από περίπου 100 εκατομμύρια έτη και περιείχε πιθανότατα γλυκό νερό.

Εκτός από τα θαλάσσια απολιθώματα, το μέρος είναι γεμάτο με οστά από δεινόσαυρους! Αρχικά γελάμε σκεπτόμενοι τι καρακιτσαριό είναι αυτό, αλλά όπως θα διαβάσουμε αργότερα, πριν 100 εκατομμύρια χρόνια, η Σαχάρα, ήταν το πιο επικίνδυνο μέρος στον πλανήτη. Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, τρεις από τους μεγαλύτερους αρπακτικούς δεινόσαυρους ζούσαν σε αυτήν την περιοχή. Επίσης, σχετικά πρόσφατα, ήρθε στην επιφάνεια ο σκελετός ενός Σπινόσαυρου με μήκος 15,2 μέτρα, 2,5 μέτρα πιο μακρύς από τον μέχρι τώρα μεγαλύτερο Τυραννόσαυρο Ρεξ. «Πρόκειται για τον πιο αινιγματικό δεινόσαυρο που ανακαλύφθηκε ποτέ. Είναι τόσο παράξενος που θα αναγκάσει πολλούς ειδικούς να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους για τους δεινόσαυρους», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας Nizar Ibrahim, καθηγητής παλαιοντολογίας στο Πανεπιστήμιο του Portsmouth.

Υπάρχουν δεκάδες μουσεία απολιθωμάτων στην περιοχή και εμείς επιλέγουμε αυτό που είχε τις καλύτερες κριτικές στο google, το οποίο ναι μεν είναι ενδιαφέρον, αλλά μέχρι εκεί. Στις αίθουσες του υπάρχουν περισσότεροι πάγκοι με απολιθώματα για πούλημα, από ότι είναι τα εκθέματα.

Τέλος περιήγησης και επιστροφή για ακόμα μια φορά στο Efroud όπου κάνουμε μια σύντομη στάση για να πάρουμε τουρμπάνια. Ο Νίκος αναλαμβάνει το παζάρι (Μαρόκο χωρίς παζάρι δεν γίνεται) και ο μαγαζάτορας περνάει στην αντεπίθεση και του προσφέρει 3000 καμήλες για την Αντωνία! Κοντοστάθηκε λίγο, αλλά βράχος Ο Νίκος παιδιά, βράχος 😉

Το τουρμπάνι μπήκε στα μπαγάζια μας για να κάνουμε την φάση μας στην έρημο και τραβάμε να ακολουθήσουμε τον «δρόμο της ερήμου» που θα μας οδηγήσει στην Merzouga. Δίπλα της είναι οι μεγαλύτεροι αμμόλοφοι της χώρας που ονομάζονται Erg Chebbi.

Erg στην τοπική γλώσσα, σημαίνει «θάλασσα από αμμόλοφους διαμορφωμένους από τον αέρα». Η Erg Chebbi καταλαμβάνει μια έκταση μήκος 22 χιλιομέτρων και πλάτους 5, μέχρι τα σύνορα με την γειτονική Αλγερία. Οι αμμόλοφοι της είναι διάσημοι για το σχήμα και το ύψος τους, οι οποίοι φτάνουν περίπου τα 150 μέτρα.

Οι αμμόλοφοι δεν αργούν να κάνουν την εμφάνιση τους και η εικόνα τους μας κατεβάζει από την σέλα για να τους χαζέψουμε από μακριά. Οι τέσσερις της παρέας καταγόμαστε από ένα νησί που δεν του λείπει άμμος και προσωπικά δεν περίμενα να εντυπωσιαστώ τόσο από μερικούς αμμόλοφους. Είναι όμως τέτοιο το μέγεθος που δεν μπορεί να μην μας εντυπωσιάσει.

Είμαστε τυχεροί, καθώς σε αυτή την περιοχή συνήθως επικρατεί πολύ αέρας και τρως μια καλή αμμοβολή. Επίσης συνήθως υπάρχουν αρκετές παγίδες με άμμο που έχουν «βγει» στον δρόμο, όπως αυτή που δεν αξιολόγησε σωστά το φορτηγό της παρακάτω φωτογραφίας:

Μπορεί κάλλιστα κανείς να γράψει βιβλίο με τα οχήματα που συναντάει να οδεύουν προς την έρημο. Μικρά ή μεσαία εντούρο στα οποία μπορείς να χαζεύεις για ώρες τις μετατροπές, φτιαγμένα μέχρι αηδίας buggy, αυτοκίνητα και φορτηγά υποστήριξης σε τέτοιο βαθμό, που θαρρείς ότι ξεκινάει αύριο το Paris-Dakar. Παραθέτω μερικές φωτογραφίες από τυχαία σημεία:

Φτάνουμε στην Merzouga και τραβάμε προς το σημείο συνάντησης το οποίο είναι ένα όμορφο ξενοδοχείο. Παρκάρουμε τις μοτοσυκλέτες και εφοδιαζόμαστε με ένα μικρό σακίδιο μόνο με τα απαραίτητα, καθώς σήμερα θα διανυκτερεύσουμε στην έρημο. Το μοτοσυκλετιστικό μας εξοπλισμό τον αφήνουμε σε ένα χώρο του ξενοδοχείου και εμείς αράζουμε κάτω από το κλιματιστικό για να συνέλθουμε λίγο μέχρι να έρθει η ώρα της αναχώρησης.

Υπάρχουν δεκάδες, μάλλον εκατοντάδες, εταιρείες που δραστηριοποιούνται με τουρ και διανυκτέρευση στην έρημο. Εμείς επιλέξαμε το Sahara Camel Trips το οποίο μας το σύστησε ο Γιώργος και η Εύη οι οποίοι το είχαν χρησιμοποιήσει πριν περίπου ένα μήνα που είχαν επισκεφτεί την χώρα. Το κόστος για την μεταφορά με 4×4, την περιήγηση με καμήλες, την διανυκτέρευση στην έρημο σε απλή σκηνή (παίζουν και λουξ), συν βραδινό και πρωινό είναι 50€/άτομο, παραπάνω από τίμιο θα έλεγα.

Κοντά στις πέντε το απόγευμα επιβιβαζόμαστε στο τζιπάκι που θα μας πάει μέχρι το σταθμό που περιμένουν οι καμήλες. Κατά την πορεία μας, περνάμε δίπλα από μια τεράστια έκταση με κάθε λογής οχήματα. Σαν ένα τεράστιο pit stop βγαλμένο από το Paris-Dakar!

Στη θέα της μαμάς καμήλας με το μωρό της, ο οδηγός μας έκανε μια μικρή στάση για να απολαύσουμε το θέαμα:

Ο Μοχάμεντ, ο οδηγός μας, μας υποδέχεται θερμά και μας τακτοποιεί υπομονετικά στις καμήλες μας. Περιττό να πω πως πάλι περιμέναμε το Αντώνη γι’ αυτό και απουσιάζει από την παρακάτω φωτογραφία…

Ο Μοχάμεντ μιλάει πολύ καλά αγγλικά και μας λέει την ιστορία της ζωής του απαντώντας ταυτόχρονα και στις δικές μας ερωτήσεις. Προσπαθώντας για ένα καλύτερο μέλλον έχει μάθει Αγγλικά μόνος του όπως μας αναφέρει. Ο κανόνας του είναι να μαθαίνει τρεις νέες λέξεις κάθε μέρα.

Μας λέει επίσης πως ο πατέρας του έχει τρεις γυναίκες με αποτέλεσμα αυτός να τον έχει ζήσει ελάχιστα. Το κατακρίνει, λέγοντας πως δεν ήθελε ποτέ να κάνει το ίδιο. Θα ήθελε κάποτε να καταφέρει να έχει τις δικές του καμήλες, αλλά είναι ακριβές για το πορτοφόλι του, καθώς κάθε μια κοστίζει περίπου 3000€. Το τελευταίο μην το «δέσετε κόμπο», καθώς καθ’ ένα που ρωτούσαμε για το κόστος μας έλεγε άλλη τιμή σε σημείο που έχουμε μπερδευτεί τι μας είπε ποιος 😉

Πραγματικά νιώθουμε τυχεροί που έχουμε το Μοχάμεντ για ξεναγό. Παρατηρώ ένα μικρότερο καραβάνι που κινείται κοντά μας και ο οδηγός δεν μιλάει γρι αγγλικά. Ανά τακτά διαστήματα ρωτάει το δικό μας που εκτελεί με χαρά χρέη μεταφραστή.

Επίσης κάνει συχνές στάσεις για φωτογραφίες, τραβώντας μας πολύ καλές φωτογραφίες θα έλεγα…

Η καμήλα ξεχώρισε μάλλον απευθείας τον χορτοφάγο και λέει εδώ δεν κινδυνεύω

Σε κάποιο αμμόλοφο κάνουν sandboarding και ο Μοχάμεντ σταματάει το καραβάνι για να δοκιμάσουμε. Τολμηροί μόνο ο Νίκος και η Αντωνία…

Ο Νίκος το μετάνιωσε αργότερα αφού κατέβαζε καθημερινά παυσίπονα για την μέση

Λίγο πιο δίπλα μας ορθώνεται ο ψηλότερος αμμόλοφος σύμφωνα με τα λεγόμενα του οδηγού μας και όπως προαναφέραμε, είναι περίπου 150 μέτρα. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, ο ψηλότερος της Αφρικής βρίσκεται στη Αλγερία, στη Σαχάρα φυσικά και είναι 430 μέτρα, ενώ ο ψηλότερος του κόσμου βρίσκεται στην Αργεντινή με υψόμετρο 1230 μέτρα!

Κλικ για μεγέθυνση

Δυστυχώς, προς την δύση υπάρχουν σύννεφα, έτσι δεν θα απολαύσουμε το ηλιοβασίλεμα. Απ’ την άλλη, η θερμοκρασία είναι ιδανική και απολαμβάνουμε την βόλτα με τις καμήλες. Μην τα θέλουμε και όλα δικά μας…

Καλή η καμήλα δεν λέω, αλλά η απόσταση είναι πολύ μεγάλη και νιώθω ότι ταλαιπωρώ το ζώο (και την μέση μου φυσικά). Οκ, δοκίμασα λίγο για να δω πως είναι, αλλά είναι ώρα να το πάρω με τα πόδια. Για αρκετή ώρα λοιπόν εκτελώ χρέη φωτογράφου του καραβανιού μας. Κλακέτα, κάμερα, πάμε!

Λίγο πριν νυχτώσει φτάνουμε στο καμπ το οποίο στην πραγματικότητα είναι κλάσης ανώτερο από αυτό που περιμέναμε να δούμε. Παίζει να είμαστε οι μοναδικοί που έχουμε κλείσει απλές σκηνές και οι οποίες είναι ότι καλύτερο έχουμε μείνει μέχρι τώρα στην χώρα!

Με κανονικό κρεβάτι, ιδιωτικό μπάνιο, πετσέτα φρεσκαδούρα και χαρτί υγείας! Παρένθεση: στο Μαρόκο το χαρτί υγείας μάλλον είναι είδος πολυτελείας και απουσίαζε από σχεδόν όλα τα καταλύματα που είχαμε μείνει μέχρι τώρα. Οι πετσέτες δε, είναι συνήθως σε κακό χάλι… μιλάω εγώ για πετσέτες, όταν ο φίλος Γιώργος έκλεισε ένα κατάλυμα που δεν του παρείχαν ούτε σεντόνια…

Τακτοποιούμαστε τάχιστα και τρέχω να τραβήξω μερικές βραδινές φωτογραφίες το όμορφα φωτισμένο καμπ.

Στη συνέχεια πάω να συναντήσω τους υπόλοιπους στο εστιατόριο για να απολαύσουμε το πραγματικά καταπληκτικό φαγητό. Μελανό σημείο είναι ότι δεν υπήρχε vegetarian πιάτο για τον Κώστα, πράγμα που μας είχαν ενημερώσει ότι ήταν δυνατόν κατά την κράτηση μας.

Μετά το φαγητό ακολουθεί βραδιά με Βερβέρικη μουσική δίπλα στην φωτιά η οποία είναι μεν ωραία, αλλά οι μουσικοί κουράστηκαν νωρίς και κατέβασαν ρολά.

Κάποια στιγμή κάθε γκρουπ ανάλαβε να εκτελέσει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ένα γνωστό τραγούδι από τη χώρα καταγωγής του. Ευτυχώς δεν υπάρχει βίντεο από την “εκτέλεση μας…” Παραθέτουμε ένα μικρό από τα πολυεργαλεία του καμπ:

Οι μουσικοί το λοιπόν, είναι οι ίδιοι που μας τακτοποίησαν στις σκηνές μας, οι ίδιοι που μας σέρβιραν και όπως θα πάρουμε γραμμή την επόμενα μέρα, οι ίδιοι που καθάριζαν και ετοίμαζαν τις σκηνές για τους επόμενους. Και τα κάναν όλα αυτά πάντα με ένα τεράστιο χαμόγελο!

Κι αφού έκλεισε το μαγαζάκι, μεταφερθήκαμε μερικές εκατοντάδες μέτρα μέσα στην έρημο για να σβήσουμε τις καλλιτεχνικές μας ανησυχίες…

Κάποια στιγμή, επιστρέφουμε στις σκηνές μας για ξεκούραση, καθώς αύριο θέλουμε να σηκωθούμε πολύ νωρίς για να δούμε την ανατολή.