Ημερολόγια Μοτοσυκλέτας: “Ιράν”

Ημέρα: 16 – Πέμπτη 9/8/2018
Απόσταση: 348 χλμ (σύνολο: 3.950 χλμ)
Διαδρομή: Goris – Tatev – Kapan – Meghri – Goris (Αρμενία)

Με τις χοντρές κουρτίνες του δωματίου κλειστές κοιμηθήκαμε μέχρι τις 9:00 τελικά. Η μαζεμένη κούραση από μισό μήνα ταξιδιού μας κράτησε κολλημένους στα κρεβάτια. Αφού σηκωθήκαμε, ανεβήκαμε για πρωινό στο εστιατόριο που είχαν οι ιδιοκτήτες, αλλά δεν ήταν κανείς τριγύρω. Αρπάξαμε την ευκαιρία και αράξαμε στην όμορφη βεράντα οργανώνοντας τη μέρα μας. Κάποια στιγμή έφτασε μια ευγενική γιαγιούλα και μας ετοίμασε ένα νόστιμο πρωινό με τσάι. Χαράξαμε τη διαδρομή μας στο χάρτη, ετοιμάσαμε τα πράγματα μας και φύγαμε.

Επιστρέφοντας από τον ίδιο δρόμο που ήρθαμε χθες, φτάσαμε στη διασταύρωση που είχαμε μαζέψει τους τρεις ταξιδιώτες, 10 χιλιόμετρα έξω από το Goris. Aπό εκεί στρίψαμε αριστερά και μετά από 10 λεπτά οδήγησης φτάσαμε στις εγκαταστάσεις του Wings of Tatev. Μας είχαν προειδοποιήσει για ουρές και μεγάλη αναμονή αλλά δε συναντήσαμε τίποτα από αυτά. 10:20 παρκάραμε το αυτοκίνητο στο parking, 10:30 ήμασταν ήδη μέσα στο τελεφερίκ που θα μας ανέβαζε στο μοναστήρι του Tatev, την πρώτη μας στάση για σήμερα.

Το Wings of Tatev κατασκευάστηκε το 2010 και είναι ένα τελεφερίκ μήκους 5,7 χιλιομέτρων που κατέχει το ρεκόρ Guinness για τη μακρύτερη συνεχόμενη διπλή διαδρομή τελεφερίκ στον κόσμο. Ξεκινώντας από το χωριό Halidzor και διασχίζοντας το φαράγγι του Vorotan, καταλήγει στο διάσημο μοναστήρι του Tatev, σε μία διαδρομή διάρκειας 12 λεπτών. Με την καμπίνα να φτάνει σε μέγιστο ύψος 320 μέτρα από ποτάμι, η πανοραμική θέα σου κόβει πραγματικά την ανάσα.

Στο βαγόνι ήμασταν καμιά 20αριά άτομα, με αρκετά παιδάκια που έκοβαν βόλτες αλλάζοντας συνεχώς μεριά, πατώντας πάνω στα πόδια των υπολοίπων, αλλά χαλάλι τους. Να σημειωθεί ότι η κατασκευή του τελεφερίκ έγινε από Αυστριακούς και Ελβετούς τεχνικούς, τους καλύτερους στο είδος τους, και τα έσοδα από τα εισιτήρια (22 εκατομμύρια δολάρια σε 7 χρόνια) χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την βελτίωση των υποδομών της μονής και της τοπικής κοινότητας.

Κάποια στιγμή είδαμε το μοναστήρι του Tatev, στην άκρη ενός γκρεμού, πάνω από ένα μικρό καταρράκτη. Φτάνοντας στο τέλος της διαδρομής, αρχίσαμε την εξερεύνηση. Στο οροπέδιο του Tatev υπήρχε ένας ειδωλολατρικός ναός από τους προ-χριστιανικούς χρόνους. Ο ναός αντικαταστάθηκε με μια λιτή εκκλησία μετά τον εκχριστιανισμό της Αρμενίας τον 4^ο αιώνα, μέχρι τελικά την ανέγερση της Μονής τον 9^ο αιώνα. Η ιστορία λέει ότι η μονή πήρε το όνομα της από τον Ευστάτιο (ή Ευστάθιο), μαθητή του Απόστολου Θαδδαίου, ο οποίος κήρυξε και μαρτύρησε σε αυτήν την περιοχή. Λέγεται επίσης ότι στις αρχές του 11^ου αιώνα φιλοξενούσε περίπου 1.000 μοναχούς και μεγάλο αριθμό τεχνιτών.

Σύντομα έγινε ένα εξέχον και επιβλητικό μοναστικό κέντρο με μεγάλες εκτάσεις γης και αριθμό χωριών στην επιρροή του. Ταυτόχρονα, η μονή χρησίμευε ως αποθήκη χιλιάδων πολύτιμων χειρογράφων, μοναστικών εγγράφων και συμβάσεων. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι στο χώρο της λειτούργησε πανεπιστήμιο, μεταξύ 1390 και 1434, που αποτέλεσε κορυφαίο επιστημονικό και πολιτιστικό κέντρο της εποχής. Τα επιτεύγματά του φαίνονται ακόμη πιο σημαντικά όταν εξετάζονται σε συνάρτηση με την ταραγμένη πολιτική κατάσταση της Αρμενίας και τις συνεχόμενες καταστροφές από λεηλασίες.

Λεηλατήθηκε αρκετές φορές λόγω του μεγάλου της πλούτου, αλλά πάντα ανακατασκευαζόταν, μερικές φορές από το μηδέν. Στις 26 Απριλίου 1921, στο Tatev, ανακοινώθηκε η ανεξαρτησία της Δημοκρατίας της Ορεινής Αρμενίας, με πρωτεύουσα το Goris. To 1931 το χτύπησε ένας μεγάλος σεισμός, με αποτέλεσμα το μοναστήρι να πάθει μεγάλες ζημιές. Η εκκλησία του Παύλου και Πέτρου, μαζί με το καμπαναριό, καταστράφηκαν, με το τελευταίο να παραμένει κατεστραμμένο μέχρι σήμερα.

Η εκκλησία του Παύλου και Πέτρου είναι η παλαιότερη στο συγκρότημα της μονής. Κατασκευάστηκε με ορθογώνια βασιλική, που εκτείνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά, και ένα κεντρικό θόλο που υποστηρίζεται από δύο μεγάλους πυλώνες. Οι τοίχοι και ο θόλος έχουν στενά παράθυρα που επιτρέπουν τον φωτισμό του ναού ενώ είναι γεμάτη από τοιχογραφίες Αρμενίων αλλά και ξένων καλλιτεχνών.

Περπατήσαμε προς την εκκλησία. Υπήρχε μια ατμόσφαιρα μυστηρίου ενώ από ένα μικρό ηχείο ακουγόταν ψαλμοί. Μπροστά, μέσα στο ιερό, βλέπω μια ακίνητη ανθρώπινη φιγούρα με ράσα. Τον κοίταζα επί ώρα αλλά δεν κουνούσε ούτε εκατοστό. Σκέφτομαι από μέσα μου, ρε… μπας είναι κάτι σαν σκιάχτρο ώστε να μην γίνεται πολύ φασαρία μέσα στο ναό; Τελικά δεν ήταν, το διαπίστωσα όταν στάθηκα πλάι του.

Βγήκαμε προς τα έξω και αρχίσαμε την εξερεύνηση στα κελιά. Κάποια ήταν κλειστά, αλλά υπήρχαν κάποια άλλα στα οποία μπορούσαμε να μπούμε. Με τα δωμάτια χτισμένα στην άκρη του γκρεμού, η θέα που συναντήσαμε ήταν στα αλήθεια εκπληκτική.

Αυτό που λέμε… παράθυρο με θέα.

Στην είσοδο του μοναστηριού αρκετοί μικροπωλητές. Λίγο πιο κάτω, δύο παιδιά πρόσεχαν δύο άλογα που ενοικίαζαν σε κάθε ενδιαφερόμενο. Βγαίνοντας προς τα έξω, παρατηρήσαμε ότι υπήρχαν μικρά βανάκια που σε μετέφεραν στον απέναντι λόφο, από όπου μπορούσε κανείς να απολαύσει πανοραμική θέα του μοναστηριού. Χμμ… γιατί όχι; Έπεισα το Θανάση να περπατήσουμε και μετά από κανένα τέταρτο φτάσαμε στο σημείο.

Το σημείο που βρισκόμασταν, με τη μονή του Tatev απέναντι και το φαράγγι του Vorotan μπροστά στα πόδια μας, θα μπορούσε να μας κρατήσει εκεί όλη μέρα, αλλά ειδικά σήμερα το πρόγραμμα μας ήταν φορτωμένο και δεν είχαμε τέτοιες πολυτέλειες. Επιστροφή στο τελεφερίκ και από εκεί στο πάρκινγκ που είχαμε αφήσει το αυτοκίνητο μας.

Κοντά στο σημείο που είχαμε παρκάρει βρισκόταν η “Γέφυρα του Διαβόλου” (Devil’s Bridge ή Satani Kamurdj). Μία πέτρινη γέφυρα πάνω ένα φαράγγι μήκους 500 μέτρων, τμήμα του ποταμού Vorotan. Το φαράγγι, σμιλευμένο πάνω σε απολιθωμένη λάβα από το νερό και τον αέρα, δημιουργεί ένα όμορφο τοπίο. Κοντά στη γέφυρα θα βρείτε μικρές, θερμές λιμνούλες, όπου μπορείτε να κολυμπήσετε, γεμάτες από σταλακτίτες που τους προσδίδουν ένα όμορφο χρώμα. Οι πιο ατρόμητοι, μπορούν να κατέβουν στο ποτάμι για να δουν τις μυστικές σπηλιές κάτω από τις πηγές. Αυτό που με χάλασε πάντως ήταν ο μεγάλος αριθμός σκουπιδιών στην περιοχή, πραγματικά άσχημο θέαμα που μας ξενέρωσε, αφήνοντας μια μικρή απογοήτευση για αυτό το κατά τα άλλα όμορφο μέρος.

Η ώρα ήταν ήδη 13.00 και φεύγοντας από τη γέφυρα, κάναμε με το Θανάση ένα μοιραίο λάθος. Βάζοντας στο gps προορισμό το Kapan, το καταραμένο παλιομηχάνημα μας πρότεινε να κινηθούμε νότια, σε μία διαδρομή 50 χιλιομέτρων. Ήταν ήδη αργά, κάπου στα μέσα της διαδρομής, όταν θυμήθηκα τη φωνή του Μερκούρη να με αποτρέπει από μία τέτοια απόφαση (από την περίοδο που σχεδιάζαμε μαζί το ταξίδι πάνω στο χάρτη, πίσω στο Ηράκλειο). Μα που είχα το μυαλό μου; Για όσους βρεθούν στο ίδιο σημείο, σας συμβουλεύω (αν δεν είσαστε λάτρεις του χωματόδρομου) να γυρίσετε πίσω παίρνοντας κατεύθυνση για Goris, στο Shinuhayr στρίψτε για Artsvanik και από εκεί για Kapan. Είναι γύρω στα 20 χιλιόμετρα παραπάνω αλλά δε θα το μετανιώσετε.

Και όπως αναμενόταν, ο δρόμος, αμέσως μετά τη γέφυρα, ήταν ένας απέραντος χωματόδρομος, με μικρά κομμάτια κατεστραμμένης ασφάλτου. Ανεβήκαμε ξανά μέχρι το Tatev, μέσα από μία ελικοειδή χωμάτινη ανηφόρα μέτριας ποιότητας. Από εκεί άρχισε το δύσκολο κομμάτι με το κακόμοιρο το Micra να καταχτυπιέται επί 3 ώρες, όσο μας πήρε δηλαδή να διασχίσουμε εκείνα τα 50 χιλιόμετρα.

Ένα από τα πολλά αυτοκίνητα που συναντήσαμε στις χώρες του Καυκάσου, στην άκρη του δρόμου με ανοικτό το καπό της μηχανής για να δροσιστεί λιγάκι ο κινητήρας. Δεν ξέρω αν φταίνε τα κακά καύσιμα, η ελλιπής συντήρηση ή η παλαιότητα των οχημάτων, είναι πάντως κάτι που θα συναντάτε συχνά.

Στάση για νεράκι σε μία πηγή που βρήκαμε. Δροσερό και εύγεστο, αλλά σαν του χωριού μου δεν ήταν.

Μετά από μερικές δεκάδες χιλιομέτρων σε χωματόδρομο, πέσαμε πάνω σε αυτό το περίεργο “μνημείο”. Δεν ξέρω για ποιο λόγο φτιάχτηκε, βάλαμε όμως τα γέλια με το Θανάση, αστειευόμενοι ότι πρόκειται για ένα δρόμο “φονιά” αυτοκινήτων.

Δεν υπήρχε καλύτερη στιγμή της ημέρας αυτής από τη στιγμή που εμφανίστηκε μπροστά μας η άσφαλτος. Αν δεν είχαμε βγει τόσο εκτός προγράμματος, ίσως και να σταματούσα για λίγο να τη φιλήσω. Λίγο αργότερα φτάσαμε στο Kapan.

Το Kapan είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Syunik και μεγαλύτερη πόλη στη νότιο Αρμενία, με πληθυσμό περίπου 35.000 κατοίκων, από 45.000 που είχε το 2001. Χτισμένο στην κοιλάδα του ποταμού Voghji, βόρεια του όρους Khustup, απέχει μόλις 80 χιλιόμετρα από τα σύνορα με το Ιράν.

Σταμάτησα για λίγο στην άκρη του δρόμου με το Θανάση να κατεβαίνει να πάρει κάτι να φάμε. Η ώρα πλησίαζε πλέον 5 το απόγευμα και τα στομάχια μας είχαν μείνει άδεια όλη μέρα. Ένα λεπτό μετά, έσκασε δίπλα μου ένας ταξιτζής με το Lada του και άρχισε να μου μιλάει στα αρμενικά. Τον είδα ψιλοτσατισμένο και κατάλαβα ότι μάλλον ήθελε να μετακινηθώ για να παρκάρει αυτός, του απάντησα λοιπόν στα ελληνικά και συνέχισα μέχρι που τον είδα να φεύγει βλέποντας ότι δε βγάζει άκρη. Εν τω μεταξύ έφτασε ο Θανάσης με δύο ζεστά σάντουιτς, έτρεχαν τα σάλια μου μόνο που τα μύρισα.

Το άγαλμα της αρκούδας με το κλειδί του Kajaran στο στόμα της, λίγο έξω από το Kapan.

Το Kapan από ψηλά.

Οδηγώντας νότια, προς Meghri, θέλαμε να φτάσουμε μέχρι τα σύνορα με το Ιράν. Τα βουνά γύρω μας καλυμμένα με ομίχλη και όσο ανεβαίναμε υψόμετρο, το κρύο άρχισε να γίνεται όλο και πιο αισθητό. Φτάσαμε στο Meghri Pass, σε υψόμετρο 2.535 μέτρων, στο δρυμό του Arevik. Ο δρόμος ήταν στενός αλλά η άσφαλτος σε σχετικά καλή κατάσταση. Στην πορεία μας αμέτρητα φορτηγά με ιρανικές πινακίδες να κατευθύνονται βόρεια, μεταφέροντας τα εμπορεύματα τους προς Αρμενία, Γεωργία και Ρωσία.

Χρυσορυχείο λίγο πριν το Meghri.

Είδαμε μπροστά μας πινακίδα για το Meghri. Με πληθυσμό 3.500 κατοίκων αποτελεί τη νοτιότερη πόλη της Αρμενίας. Υπάρχουν αναφορές για το μέρος αυτό που πάνε πίσω μία χιλιετία ενώ μέσα από το Meghri ρέει ο ομώνυμος ποταμός. Κοντά σε αυτό υπάρχει μια μεγάλη ρωσική στρατιωτική βάση 2.000 στρατιωτών που έχουν αναλάβει τη φύλαξη των συνόρων, όπως προβλέπει η στρατιωτική συμφωνία που έχει υπογράψει η Αρμενία με το Ιράν. Τα σημάδια εγκατάλειψης πάντως είναι εμφανή, όπως και στις υπόλοιπες περιοχές της νότιας Αρμενίας, ένδειξη της ραγδαίας μετανάστευσης που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια. Ένας σιδηροδρομικός σταθμός που μέχρι πριν κάποια χρόνια λειτουργούσε συνδέοντας τη μικρή πόλη με την ενδοχώρα, έχει πλέον αφεθεί στη μοίρα του.

Μπροστά μας εμφανίζεται ο ποταμός Aras που σηματοδοτεί τα σύνορα με το Ιράν. Οι πινακίδες έδειχναν δεξιά για Ιράν και αριστερά για Ερεβάν. Το τοπίο πραγματικά μαγικό. Το άγριο των βουνών που έρχεται σε έντονη αντίθεση με την καταπράσινη βλάστηση στις όχθες του ποταμού. Σε όλο το μήκος της διαδρομής μας, καθώς κινούμασταν παράλληλα με τα σύνορα, βλέπαμε ηλεκτροφόρα καλώδια, φράχτες και φυλάκια. Αυτόματα δημιουργούνταν η αίσθηση ότι οι σχέσεις των δύο κρατών δεν είναι καλές, σε αντίθεση με την πραγματικότητα.

Τα φυλάκια των συνόρων όπου Ρώσοι στρατιώτες έχουν αναλάβει τη φύλαξη τους.

Ηλεκτροφόρα σύρματα σε όλο το μήκος της διαδρομής.

Μετά από μία σύντομη στάση και μερικές φωτογραφίες στα γρήγορα, πήραμε το δρόμο της επιστροφής για το Goris. Κινούμενοι ανατολικά αυτή τη φορά, περνώντας από το Shikahogh, ολοκληρώναμε μια κυκλική διαδρομή που θα μας έβγαζε λίγο μετά το Kapan. Η διαδρομή όχι τόσο εντυπωσιακή όσο η πρώτη, σίγουρα όμως σου κρατούσε το ενδιαφέρον. Ψηλά και κυρίως άγονα βουνά, με μικρές οάσεις πρασίνου. Το οδόστρωμα αρκετά καλό και ο δρόμος γεμάτος στροφές. Σύντομα άρχισε να βραδιάζει.

Λίγο μετά το Kapan, συναντήσαμε τη λίμνη Artsvanik. Όπως διάβασα αργότερα, στην πραγματικότητα δεν αφορά φυσική λίμνη αλλά ένα φράγμα τελμάτων από ένα γειτονικό ορυχείο, πράγμα που εξηγεί το περίεργο χρώμα των νερών του. Το ορυχείο εξορύσσει χαλκό, μολυβδαίνιο, χρυσό και άλλα μέταλλα, δημιουργώντας όμως σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα που επηρεάζουν ολόκληρη την περιοχή και τον πληθυσμό της.

Έχοντας επιστρέψει στην κύρια διαδρομή προς βορρά, βρήκαμε απίστευτη κίνηση μπροστά μας. Τεράστια φορτηγά, κινούμενα με εξωφρενικά χαμηλές ταχύτητες σε ένα στενό, γεμάτο από απότομες στροφές, δρόμο. Και σαν να μην έφτανε αυτό, σαμαράκια και λακκούβες παντού που μας έκαναν την οδήγηση μαρτύριο.

Φτάσαμε στο Goris και αμέσως ψάξαμε να βρούμε τον καινούριο μας ξενώνα. Λόγω της υγρασίας και γενικά κακής κατάστασης του προηγούμενου, είχαμε αποφασίσει να αλλάξουμε ιδιοκτήτη. Με μερικές βλακείες που βρήκαμε σε ένα ψιλικατζίδικο προσπαθήσαμε να καλύψουμε την πείνα μας. Η αλήθεια είναι ότι είχε πέσει η νύχτα για τα καλά και ήμασταν αρκετά κουρασμένοι για να βγούμε έξω για φαγητό.

Στον ξενώνα, ο ιδιοκτήτης παρόλο που δε μιλούσε λέξη αγγλικά, φάνηκε πολύ ευγενικός και εξυπηρετικός. Τα δωμάτια αισθητά καλύτερα, σημάδι ότι είχαμε πάρει σωστή απόφαση να έρθουμε εδώ. Κάναμε ένα ντουζάκι και αράξαμε στις κρεβατάρες μας οργανώνοντας την επόμενη μέρα και την επίσκεψη μας στο Ναγκόρνο – Καραμπάχ.

Έξοδα: