Ημέρα: 30 – Πέμπτη 23/8/2018
Απόσταση: 120 χλμ (σύνολο: 7.965 χλμ)
Διαδρομή: Isfahan – Varzaneh (Ιράν)
Μετά από αρκετές ημέρες ύπνου στο πάτωμα, στα αλήθεια απόλαυσα το στενό κρεβατάκι του ξενώνα. Ξύπνησα νωρίς και κατέβηκα στην τραπεζαρία για πρωινό. Εκεί πήρε το μάτι μου μία ανάρτηση για “Free Tour” στα αξιοθέατα της πόλης. Έχοντας δοκιμάσει τέτοιου είδους ξεναγήσεις, με εξαιρετικές αναμνήσεις σε Βουδαπέστη και Βουκουρέστι, ξεναγήσεις ελεύθερες για τους ταξιδιώτες όπου στο τέλος άφηνες φιλοδώρημα στον ξεναγό ανάλογα με το πόσο ευχαριστημένος ήσουν, θέλησα να το επαναλάβω. Ζήτησα λεπτομέρειες από τη ρεσεψιόν και από εκεί μου έδωσαν το τηλέφωνο της Maryam, της κοπέλας που την πραγματοποιούσε. Επικοινωνώντας στο whatsapp δώσαμε ραντεβού στο hostel. Μαζί με εμένα και άλλοι 6-7 ταξιδιώτες του ξενώνα, τους οποίους νομίζω δελέασα κατά την αναζήτηση μου.
Το Isfahan, γνωστό κατά την αρχαιότητα με το όνομα Ασπάδανα, βρίσκεται σχεδόν στο γεωγραφικό κέντρο του Ιράν, μεταξύ της Κασπίας θάλασσας και του Περσικού κόλπου, σε υψόμετρο 1600 μέτρων. Με πληθυσμό 1,9 εκατομμύρια κατοίκους αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη πόλη στη χώρα μετά την Τεχεράνη και το Masshad, αλλά και την τρίτη παλαιότερη πόλη, με αναφορές για μια εβραϊκή αποικία που εγκαταστάθηκε στην περιοχή πριν από περίπου 2.500-2.700 χρόνια.
Το Isfahan είχε φτάσει τον πληθυσμό τους ενός εκατομμυρίου κατοίκων από τα τέλη του 16ου αιώνα, την περίοδο της μεγάλης ακμής του, κάτι που το καθιστούσε ως μία από τις μεγαλύτερες πόλεις του τότε κόσμου. Την εποχή αυτή, της δυναστείας των Σαφαβίδων, ονομαζόταν Nesf-i Jahan, δηλαδή “το ήμισυ του κόσμου” και λέγεται πως διέθετε 163 τζαμιά, 48 θρησκευτικές σχολές, 1.801 καταστήματα και 263 δημόσια λουτρά. Ακόμη και σήμερα η πόλη διατηρεί μεγάλο μέρος της παλιάς της δόξας με τις μεγάλες λεωφόρους, τις όμορφες γέφυρες, τα εντυπωσιακά παλάτια και τεμένη.
Η περιοχή διακρίνεται για την βιομηχανία μεταξωτών χαλιών, την κλωστοϋφαντουργία αλλά και τη χαλυβουργία. Διαθέτει άλλωστε μία από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις χάλυβα, με την εταιρεία Mobarakeh Steel να είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός χάλυβα σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική. Αντίστοιχα, η Isfahan Steel Company ήταν ο πρώτος κατασκευαστής προϊόντων χάλυβα στο Ιράν και παραμένει ο μεγαλύτερος της χώρας.
Όταν ήρθε η Maryam, μια όμορφη νεαρή Ιρανή, χωριστήκαμε σε δύο ταξί και όλοι μαζί κατεβήκαμε στο κέντρο της πόλης, στην πλατεία Naqsh-e Jahan. Κι ενώ χαθήκαμε αρχικά, μιας και ο ταξιτζής μας άφησε σε διαφορετικό μέρος από εκείνο που θέλαμε, όταν τελικά ξανασμίξαμε αρχίσαμε την περιήγηση στην πόλη.
Η πλατεία Naqsh-e Jahan που σημαίνει “Παράδεισος του Κόσμου”, γνωστή και ως πλατεία του Shah ή πλατεία Emam, βρίσκεται στο κέντρο του Isfahan. Με έκταση 89.600 τετραγωνικών μέτρων είναι η μεγαλύτερη πλατεία στο Ιράν, σχεδόν διπλάσια σε έκταση από την Azadi Square στην Τεχεράνη. Περιβάλλεται από το τζαμί του Shah στα νότια, το ανάκτορο Ali Qapu στα δυτικά, το τζαμί του Σεΐχη Lotf Allah στα ανατολικά και την πύλη Qeysarie που οδηγεί στο Μεγάλο Παζάρι του Isfahan στα βόρεια. Μια φορά τη βδομάδα τελείται στο τζαμί του Shah το Namaaz-e Jom’eh, δηλαδή η μουσουλμανική προσευχή της Παρασκευής. Η Naqsh-e Jahan, ένα από τα διασημότερα αξιοθέατα του Ιράν, απεικονίζεται στο οπίσθιο τμήμα του χαρτονομίσματος των 20.000 ριάλ και φυσικά συμπεριλαμβάνεται στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Η κατασκευή της πλατείας ξεκίνησε το 1598, όταν ο Shah Abbas αποφάσισε να μετακινήσει την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του στο Isfahan. Ταυτόχρονα, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα γενικής ανοικοδόμησης της πόλης, ένα από τα μεγαλύτερα σε όλη την περσική ιστορία. Κύριος αρχιτέκτονας αυτού ήταν ο Shaykh Bahai ο οποίος εστίασε σε δύο βασικούς τομείς, τη λεωφόρο Chahar Bagh και την πλατεία Naqsh-e Jahan. Ο λόγος που ο Shah Abbas επιχείρησε να δημιουργήσει τη μεγάλη πρωτεύουσα της Περσίας στο Isfahan ήταν η προσπάθεια του για κεντροποίηση της εξουσίας. Η εφευρετικότητα της Naqsh-e Jahan ήταν ότι, με την οικοδόμησή της, συγκέντρωνε τα τρία βασικά συστατικά της εξουσίας στο ίδιο μέρος. Τη δύναμη του κλήρου, που εκπροσωπείται από τον Masjed-e Shah, τη δύναμη των εμπόρων, που εκπροσωπείται από το Αυτοκρατορικό Παζάρι και τη δύναμη του ίδιου του Shah, που κατοικεί στο Ανάκτορο Ali Qapu.
Γρήγορα η πλατεία μετατράπηκε σε μια πολυσύχναστη αρένα ψυχαγωγίας και επιχειρηματικότητας, προσελκύοντας ανθρώπους από κάθε γωνιά του κόσμου. Λόγω της θέσης του Isfahan αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στο δρόμου του μεταξιού, όπου αγαθά μακρινών περιοχών αγοράζονταν και πωλούνταν εδώ από ταλαντούχους εμπόρους. Με τον πληθυσμό να απαρτίζεται από Τούρκους, Γεωργιανούς, Αρμένιους, Ινδούς, Κινέζους και έναν αυξανόμενο αριθμό Ευρωπαίων, ήταν πλέον μια κοσμοπολίτικη πόλη. Σημαντικό ρόλο αργότερα, στην περσική κεραμική, έπαιξαν οι 300 Κινέζοι τεχνίτες που ο Shah Abbas έφερε για να εργαστούν στα βασιλικά εργαστήρια και να διδάξουν την τέχνη της πορσελάνης.
Μπαίνοντας στην πλατεία, η Maryam μας οδήγησε σε ένα όμορφο μαγαζάκι με περσικά χαλιά. Αφού μας κέρασαν τσάι, μας μίλησαν για την τέχνη της ύφανσης του χαλιού στο Ιράν και τα διαφορετικά είδη χαλιών που υπάρχουν. Μας είπαν για τους κόμπους, τα χρώματα και τα υλικά από τα οποία φτιάχνονται. Μάθαμε μέχρι και για τα σχέδια που απεικονίζονται πάνω τους και τι αντιπροσωπεύει καθένα από αυτά. Θα ήταν μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση εάν οι υπάλληλοι δεν ήταν τόσο πιεστικοί για να αγοράσουμε κάποια από αυτά. Μου έκανε εντύπωση ότι είχαν βρει τρόπο μέχρι και να χρησιμοποιήσει κάποιος την πιστωτική του κάρτα, προφανώς μέσω τράπεζας από κάποια γειτονική χώρα (συνήθως της Τουρκία) αλλά και απευθείας μεταφορά του χαλιού στη χώρα του κάθε ταξιδιώτη. Εσύ το μόνο που είχες να κάνεις ήταν να χρεώσεις την κάρτα σου και έπειτα, το χαλί έπαιρνε το δρόμο του για το σπίτι σου.
Για εμένα, που έχω μεγαλώσει μέσα στα χαλιά αφού ο πατέρας μου διατηρεί ταπητοκαθαριστήριο εδώ και 30 χρόνια, όλο αυτό το “σεμινάριο” ίσως είχε λίγο παραπάνω αξία. Χάζευα τα χειροποίητα μεταξωτά χαλιά και άκουγα για τον τρόπο που κατασκευάζονται, διακρίνοντας βέβαια αρκετές υπερβολές στην αφήγηση των υπαλλήλων. Σύντομα φάνηκε ότι η συγκεκριμένη ξενάγηση δεν ήταν σαν τις υπόλοιπες που είχα παρακολουθήσει, αφού ήταν φανερό πως η ξεναγός έπαιρνε ποσοστά από τα αντικείμενα που πουλούσαν οι καταστηματάρχες με τους οποίους συνεργαζόταν. Μετά από ένα μισάωρο εκεί, και αφού φως στο τούνελ δεν έβλεπα, βγήκα μόνος μου έξω και περπάτησα κατά μήκος της στοάς. Σύντομα με ακολούθησαν τα υπόλοιπα παιδιά μαζί με την Maryam, καταλήγοντας όλοι μαζί στην πλατεία.
Το τζαμί του Shah, που αναφέρεται και ως τζαμί Masjed-e Shah, αποτελεί ένα από τα αριστουργήματα της περσικής αρχιτεκτονικής κατά την Ισλαμική εποχή, με τα επτάχρωμα μωσαϊκά του και τις καλλιγραφικές επιγραφές. Μετά την ανέγερση του αντικατέστησε το αρκετά παλαιότερο τζαμί Jameh, στο οποίο γινόταν μέχρι τότε η προσευχή της Παρασκευής. Για να επιτευχθεί αυτό, το νέο τζαμί κατασκευάστηκε με το όραμα της μεγαλοπρέπειας, έχοντας το μεγαλύτερο θόλο στην πόλη. Ταυτόχρονα, ο Shaykh Bahai κατασκεύασε δίπλα του μία θρησκευτική σχολή και ένα χειμερινό τζαμί, καθιερώνοντας το έτσι ως το κεντρικό τέμενος της πόλης. Σε αντίθεση με τα περισσότερα σημαντικά κτίρια, η πλατεία δεν ευθυγραμμίστηκε με τη Μέκκα. Για το λόγο αυτό, καθώς κάποιος εισέρχεται στο τζαμί του Shah, αυτόματα κάνει μισή δεξιά στροφή, σχεδόν ασυνείδητα, παίρνοντας κατεύθυνση προς την ιερή πόλη.
Το τζαμί Lotfollah είναι η πρώτη από τις τέσσερις κατασκευές της πλατείας που χτίστηκε. Σκοπός του ήταν να αποτελέσει ένα ιδιωτικό τζαμί του παλατιού, σε αντίθεση με το τζαμί του Shah που προοριζόταν για το κοινό. Αυτός είναι ο λόγος που δεν έχει μιναρέδες και το μέγεθος του είναι μικρότερο. Πράγματι, λίγοι δυτικοί εκείνη την εποχή έδωσαν προσοχή σε αυτό το κτίριο και σίγουρα δεν είχαν πρόσβαση σε αυτό. Όταν μετά από αιώνες οι πόρτες άνοιξαν στο κοινό, μπόρεσαν όλοι να διαπιστώσουν το μέγεθος της προσπάθειας που είχε καταβάλει ο Shah Abbas ώστε να δημιουργήσει ένα υπέροχο ναό για τις γυναίκες από το χαρέμι του, του οποίου η αρχιτεκτονική ήταν πολύ ανώτερη από εκείνη στο τζαμί του Shah. Χαρακτηριστικό του τζαμιού είναι το παγώνι που παρατηρεί κάποιος στο κέντρο του θόλου της εσωτερικής αίθουσας, εάν σταθεί στην είσοδο της, με ουρά του να δημιουργείται από τις ακτίνες του ήλιου όπως αυτές εισέρχονται από το θόλο.
Το παζάρι του Isfahan, ή αυτοκρατορικό παζάρι, αποτελεί μια ιστορική αγορά της πόλης και ένα από τα παλαιότερα και μεγαλύτερα παζάρια της Μέσης Ανατολής. Παρόλο που η σημερινή δομή χρονολογείται από την εποχή Σαφαβίδων, υπάρχουν τμήματα του που είναι αρκετά παλαιότερα, πάνω από χιλίων χρόνων, από τη δυναστεία των Σελτζούκων. Πρόκειται για ένα θολωτό διάδρομο, μήκους δύο χιλιομέτρων, που συνδέει την παλιά πόλη με τη νέα. Υφαντά, κεραμικά, κοσμήματα, ασημικά, είδη λαϊκής τέχνης, μεταξωτά, μπαχαρικά, είναι μερικά μόνο από τα αγαθά που μπορεί να βρει ο επισκέπτης στο παζάρι
Το Ανάκτορο Ali Qapu ουσιαστικά σηματοδοτεί την είσοδο στην τεράστια βασιλική συνοικία Safavid Isfahan. Το όνομα αποτελείται από το αραβικό “Ali” που σημαίνει ύψιστο και το “Qapu” που σημαίνει πύλη. Αποτελεί το παλάτι όπου ο μεγάλος μονάρχης συνήθιζε να φιλοξενεί ευγενείς και ξένους πρεσβευτές. Το Ali Qapu έχει ύψος 48 μέτρων και έξι συνολικά ορόφους, διαθέτοντας μία ευρύχωρη βεράντα με οροφή που είναι επενδυμένη και υποστηρίζεται από ξύλινες κολώνες.
Στον έκτο όροφο, όπου βρίσκονται και τα μεγαλύτερα δωμάτια, πραγματοποιούνταν η βασιλική υποδοχή και οι δεξιώσεις. Η προσεγμένη διακόσμηση της γυψοσανίδας στην αίθουσα δεξιώσεων έχει το μοτίβο διαφόρων αγγείων και κυπέλλων. Ο όροφος αυτός ήταν γνωστός ως “η αίθουσα της μουσικής”, καθώς εδώ ερμηνεύονταν διάφορα μουσικά σύνολα από τους καλλιτέχνες της εποχής. Από τη βεράντα, οι άρχοντες παρακολουθούσαν παιχνίδια πόλο και ιπποδρομίες που λάμβαναν μέρος κάτω στην πλατεία.
Όταν τέλειωσε αυτή η ξενάγηση, χωρίστηκα με τα υπόλοιπα παιδιά του ξενώνα, αφού εκείνοι ήθελαν να πάνε για φαγητό και καφέ ενώ εγώ ήθελα να εξερευνήσω την πόλη. Περπάτησα μέχρι το Chehel Sotoun και από εκεί πήρα το δρόμο για τον ποταμό Zayanderud, μέχρι που έφτασα στην πανέμορφη γέφυρα Si-o-se-pol.
Το Chehel Sotoun ουσιαστικά είναι ένα παλάτι στη μέση ενός πανέμορφου πάρκου που χτίστηκε από τον Shah Abbas B με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για την ψυχαγωγία και τις δεξιώσεις του. Το όνομα του σημαίνει “Σαράντα Στήλες” και προέκυψε από τις είκοσι λεπτές ξύλινες στήλες που στήριζαν το τμήμα της εισόδου, που όταν όμως αντανακλώνται στα νερά της μικρής λιμνούλας που βρίσκεται μπροστά του, φαινόντουσαν σαν να είναι σαράντα.
Όπως και στο Ali Qapu, περιείχε πολλές τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής σε κεραμικά. Πολλά μέρη της διακόσμησης του βρίσκονται σήμερα σε μερικά από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Σε αυτά περιγράφονται συγκεκριμένες ιστορικές σκηνές, όπως η περίφημη μάχη του Chaldiran κατά του Οθωμανού σουλτάνου, αλλά και η υποδοχή του Ουζμπεκού Βασιλιά το 1646, λίγο μετά την ολοκλήρωση του παλατιού.
Η γέφυρα Allahverdi Khan, ευρέως γνωστή ως Si-o-se-pol, είναι η “γέφυρα των 33 καμαρών”. Είναι η μεγαλύτερη από τις έντεκα ιστορικές γέφυρες του ποταμού Zayanderud που διασχίζει το Isfahan και χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, χρησιμεύοντας τόσο ως γέφυρα όσο και ως φράγμα. Αποτελεί δημοφιλή χώρο αναψυχής και ένα από τα διασημότερα παραδείγματα της αρχιτεκτονικής των Σαφαβίδων. Κατασκευάστηκε από πέτρα, υπό την επίβλεψη του, γεωργιανής προέλευσης, Allahverdi Khan Undiladze. Η γέφυρα εξυπηρετούσε ιδιαίτερα ως σύνδεση με τη σημαντική αρμενική γειτονιά της πόλης του New Julfa. Πρόκειται για μια θολωτή αψιδωτή γέφυρα μήκους 298 μέτρων, αποτελούμενη από δύο υπερτιθέμενες σειρές με 33 καμάρες, από τις οποίες προέρχεται το όνομα Si-o-se-pol. Το εσωτερικό της είχε αρχικά διακοσμηθεί με έργα ζωγραφικής, για τα οποία υπάρχουν αναφορές, αλλά δυστυχώς δε σώζονται μέχρι σήμερα. Όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες, το ποτάμι είναι πλέον στεγνό. Κάπου διάβασα ότι ο λόγος είναι ένα φράγμα κοντά στη Yazd αλλά δεν μπόρεσα να το επιβεβαιώσω.
Όπως όλα τα μεσημέρια, έτσι και σήμερα η θερμοκρασία είχε πιάσει τα ύψη, με αποτέλεσμα μετά το μεσημέρι η κίνηση στην πόλη να πέσει κατακόρυφα. Τα περισσότερα μαγαζιά κλειστά και ο κόσμος στο δρόμο ελάχιστος. Μπήκα στον πειρασμό να γυρίσω στο hostel και να ξεκουραστώ λίγο αλλά πόσες ευκαιρίες θα είχα να περπατήσω σε αυτή την όμορφη πόλη; Χρησιμοποίησα το gps για προσανατολισμό και έχοντας κατεύθυνση προς βορρά, χάθηκα στα στενάκια της πόλης, ανακαλύπτοντας ένα άλλο Isfahan. Αφού περπάτησα για ώρες και βλέποντας τη μπαταρία της φωτογραφικής μου να εξαντλείται, τελικά αποφάσισα να γυρίσω στο ξενοδοχείο.
Γυρνώντας στον ξενώνα, βρήκα τα δύο αδέρφια από την Κροατία, Slavisha και Miliova. Είχαμε περάσει μαζί το πρωινό κατά την ξενάγηση και αφού γνωριστήκαμε, μου είχαν προτείνει να πάω μαζί τους απόψε σε μία διανυκτέρευση στην έρημο της Varzaneh, 120 χιλιόμετρα νότια του Isfahan. Όπως ήταν λογικό, δε θα άφηνα τέτοια ευκαιρία ανεκμετάλλευτη οπότε απάντησα αμέσως θετικά. Τα παιδιά είχαν φτάσει μια μέρα πριν από εμένα και είχαν βρει έναν ντόπιο, τον Behfar, που τους είχε κάνει την πρόταση. Σύμφωνα με το πλάνο τους, θα φεύγαμε απόψε το βράδυ από το hostel και θα περνούσαμε τη νύχτα εκεί, επιστρέφοντας στην πόλη το επόμενο μεσημέρι. Ο Behfar θα έβρισκε έναν ντόπιο οδηγό ταξί και εμείς θα μοιραζόμασταν τα έξοδα του ταξί που ήταν 40 ευρώ. Για να είναι όσο το δυνατόν μικρότερο το κόστος, μαζευτήκαμε τέσσερις, πέρα από τον Behfar, με τελικό κόστος 10 ευρώ στο άτομο.
Κατά τις 8:30 το βράδυ έφτασε το ταξί με τον Ιρανό φίλο μας. Ο Behfar, προγραμματιστής στο επάγγελμα, ζούσε στο Isfahan με την οικογένεια του και στην όψη έφερνε περισσότερο σε Ιταλό παρά σε Ιρανό. Μαζί του ένας 60άρης ταξιτζής που δε μιλούσε λέξη αγγλικά και ούτε χαμογελούσε ιδιαίτερα, παρόλα αυτά τον συμπάθησα αμέσως. Το πρόσωπο του μου έβγαζε τιμιότητα και αξιοπρέπεια, ενώ οι ρυτίδες στο πρόσωπο του φανέρωναν τα ζόρια που είχε συναντήσει στη ζωή του. Μαζί μας, πέρα από εμένα, τους δύο Κροάτες και τον Ιρανό, πήραμε και τον Julian από τη Σλοβενία. Θα μου πεις, πως κάνουν 120 χιλιόμετρα έξι άτομα σε ένα μικρό ταξί; Στριμωχτήκαμε τρεις μπροστά και τρεις πίσω. Το μεγάλο πρόβλημα το είχαν οι δύο που μοιραζόντουσαν τη θέση του συνοδηγού, στριμωγμένοι σαν σαρδέλες, αλλάζαμε όμως θέσεις κάθε μισή ώρα κάνοντας το ταξίδι υποφερτό.
Φτάσαμε στο χωριό Varzaneh και από εκεί ρωτώντας βρήκαμε το δρόμο για την έρημο. Η περιοχή ήταν περιφραγμένη και ένα φυλάκιο μπροστά έλεγχε ποιος εισέρχεται, κόβοντας εισιτήρια για τα αυτοκίνητα. Μετά από μερικές εκατοντάδες μέτρα φτάσαμε σε ένα μεγάλο parking. Ξεφορτώσαμε τα πράγματα, αφήνοντας στο αυτοκίνητο τον οδηγό που θα έμενε να μας περιμένει, και υπό το φως του φεγγαριού προχωρήσαμε προς τους αμμόλοφους. Μετά από αρκετό περπάτημα φτάσαμε σε ένα σχετικά ήσυχο σημείο και απλώσαμε τα πράγματα μας.
Πέμπτη σήμερα και με την Παρασκευή να ξημερώνει, μη εργάσιμη μέρα για τους Ιρανούς, στο μέρος που επισκεφτήκαμε είχε αρκετό κόσμο. Λογικό θα μου πεις. Στην Ελλάδα κατασκηνώνουμε σε παραλίες, στο Ιράν σε ερήμους. Ό,τι έχει ο καθένας τέλος πάντων. Πιάσαμε την κουβέντα που είχε αρκετή πλάκα, πέντε άτομα από τέσσερις διαφορετικές χώρες με αντίστοιχα διαφορετικές γλώσσες, χωρίς όμως αυτό να αποτελεί μεγάλο εμπόδιο. Μιλήσαμε για την πολιτική, τους ανθρώπους, τα ταξίδια και ό,τι άλλο μας ήρθε στο κεφάλι. Στο τέλος της συζήτησης, ανοίξαμε τους υπνόσακους μας και χωθήκαμε μέσα.
Έξοδα:
Φιλοδώρημα για Free-tours (100.000 IRR) | 0,80 € |
Εισιτήριο για Ali Qapu (200.000 IRR) | 1,60 € |
Φαγητό Isfahan (120.000 IRR) | 1,00 € |
Ταξί για την έρημο Varzaneh | 10,00 € |
Διαμονή σε Hostel | 9,00 € |
Διάφορα (130.000 IRR) | 1,20 € |
Σύνολο (έξοδα ανά άτομο) | 23,60 € |
« Προηγούμενη Σελίδα | Επόμενη Σελίδα » |