Μαφία, Ταραντέλλα και Τσάι στη Σαχάρα

29-03-2010. Ημέρα 6^η. «Τσάι στη Σαχάρα»

Ξύπνημα στις 08:00. Ανοίγω την βαριά παραδοσιακή πόρτα της τρώγλης και χαζεύω την άδεια αυλή υπό το φως της ημέρας. Μου έρχονται εικόνες από άλλα πρωινά, που άνοιγα το φερμουάρ της σκηνής και ήμουν ένα με τη θάλασσα, ένα με το βουνό, ένα με τη φύση. Κοιτάζω τους βράχους τριγύρω, ψυχροί και κλειστοφοβικοί. Παραδόξως, μια γαλήνη με διαπερνά. Εδώ νιώθω ένα με την παράδοση. Στρέφω το βλέμμα στο Δημήτρη που κοιμάται ακόμα στριμωγμένος μέσα στην εσοχή του. Φαίνεται να απολαμβάνει τον ύπνο του. Εντάξει, ωραία και η εξοχή αλλά τι ωραία που τα περνάμε κι εδώ στην εσοχή! Να χέσω τα χλιδάτα hotel και τις πισίνες… Σίγουρα το πιο ωραίο ξενοδοχείο που έχω μείνει ποτέ.

Τι ωραία που περνάμε εδώ στην εσοχή!

Πρωινό στο ξενοδοχείο και συνάντηση με τον Μοχάμεντ για να μας ξεναγήσει στα αξιοθέατα του χωριού. Παρέα μας 3 αμερικανάκια, τουρίστες-θύματα του Μοχάμεντ κι αυτά. Η πρωινή βόλτα στη Ματμάτα μας αποκαλύπτει το ιδιαίτερο τοπίο, το οποίο είναι αρκετά ξερό με τους λιγοστούς φοίνικες να σπάνε την κιτρινίλα.

Καμήλες, γαϊδουράκια, πρόβατα δεμένα στις αυλές των σπιτιών, σε γυρίζουν πίσω στο χρόνο. Από την άλλη παρατημένα αυτοκίνητα χωρίς ρόδες και αρκετά σκουπίδια. Περίεργες εικόνες.

Οι ντόπιοι αφοσιωμένοι στις δουλειές τους, μια γιαγιά μαζεύει χόρτα, μια άλλη αντλεί νερό από το πηγάδι, δυο άντρες ξάπλα κάτω από ένα δέντρο. Μάλλον οι γυναίκες βγάζουν όλη τη δουλειά εδώ.

Η δουλειά κάνει τους άντρες…

Βλέπουμε αρκετές τρώγλες, με πιο γνωστή αυτή που γυρίστηκε το Star Wars και η οποία λειτουργεί πλέον σαν ξενοδοχείο. Εντυπωσιακή οφείλω να πω αλλά και αρκετά κιτς. Επιγραφές star wars παντού, αυτόγραφα του Spielberg, φωτογραφίες από τα γυρίσματα.

May the force be with us

Έχει αρχίσει και σπάει το πρόσωπό μου από την ταλαιπωρία

Στη συνέχεια ο Μοχάμεντ μας πηγαίνει να δούμε κάποια αυθεντικά σπίτια Βέρβερων, οι οποίοι ζουν ακόμα με παραδοσιακό τρόπο. Η γλυκιά οικοδέσποινα-τρωγλοδύτισσα μας υποδέχεται με ένα τεράστιο χαμόγελο σαν κολλημένο στο πρόσωπο της, που λες και το κάνει για να μας δείξει τα χαλασμένα της δόντια. Μας κερνάει ζεστό τσάι, υψώνοντας ψαρωτικά την τσαγιέρα 1 μέτρο πιο ψηλά από το φλιτζάνι μας, για να τα γεμίσει. Στη συνέχεια μας παρουσιάζει τις καθημερινές παραδοσιακές της δουλειές, υφαίνει 2 λεπτά στον αργαλειό, τα επόμενα 2 λεπτά αλέθει σιτάρι, μετά πηγαίνουμε μαζί να μας δείξει τα ζώα. Προφανώς στο πίσω μέρος του μυαλού μας ξέρουμε ότι όλο αυτό είναι ένα θέατρο και όλη αυτή η διαδικασία γίνεται για τα δηνάρια των τουριστών αλλά η γιαγιούλα εξακολουθεί να είναι γλυκύτατη και οι εικόνες που μας προσφέρει είναι πολύ ξεχωριστές.

Ίσα μωρή μοδίστρα Μοχάμεντ

Μαζί με τα αμερικανάκια

“Ό,τι έχετε ευχαρίστηση” Mohamed speaking

Στη συνέχεια, μετά από μια ακόμη επίσκεψη σε ένα άλλο σπίτι-μουσείο, η ώρα έχει πάει 11:00 οπότε πληρώνουμε τον Μοχάμεντ, χαιρετάμε τα αμερικανάκια, φορτώνουμε τις μηχανές και αναζητούμε βενζίνη.

Δεν θυμάμαι πότε είδαμε τελευταία βενζινάδικο, οπότε μας βοηθά ένας άλλος πιτσιρικάς, συμπαθέστατος αυτή τη φορά. Τον παίρνω δικάβαλο στη μηχανή και μας οδηγεί σε κάτι σαν μπακάλικο που πουλάει γάλα, αναψυκτικά και βενζίνη. Αντλία δεν υπάρχει. Ο ανεφοδιασμός ανορθόδοξος, με αυτοσχέδιες αντλίες και αμφιβόλου ποιότητας καύσιμο. Πιο συγκεκριμένα έχουν κάποια μπιτόνια με χύμα βενζίνη, την οποία τη ρίχνουν σε ένα καζάνι που στο στόμιο του έχει ένα ύφασμα, ένα κομμάτι από πουλόβερ για την ακρίβεια. Το ύφασμα έχει το ρόλο φίλτρου, για να κρατάει τις βρωμιές. Από το καζάνι, η «καθαρή» πλέον βενζίνη μπαίνει κατευθείαν στο ντεπόζιτο μέσω ενός σωλήνα ή χωνιού. Αγχωνόμαστε λίγο, τους κοιτάμε με απορία αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε κι αλλιώς. Φουλάρουμε, τους χαιρετάμε και φεύγουμε βολτίτσα για Toujane.

Κι αν τα μπερδέψει και μας βάλει γάλα στο ρεζερβουάρ;

Ελπίζω ο αδερφός του Δημήτρη να μη βλέπει αυτή τη φωτό

Πουλόβερ σε ρόλο φίλτρου βενζίνης

Τι τους αφήνω και κάνουν;

Μέχρι και οι ντόπιοι απορούν

Άλλη μηχανή σου λέω μ’ αυτή την βενζίνη!

Με το που βγαίνουμε από την Ματμάτα μένουμε με το στόμα ανοιχτό. Το χθεσινοβραδινό πυκνό σκοτάδι μας έκρυβε ένα απίστευτο τοπίο (άλλος ένας λόγος για να μην ταξιδεύεις βράδυ). Δεν έχουν περάσει 10 λεπτά οδήγησης και κάνουμε την πρώτη αναγκαστική στάση, ο λόγος; για να χαζέψουμε τη θέα. Βρισκόμαστε σε ένα ύψωμα και από κάτω μας ξεδιπλώνεται μια απέραντη, άγρια και άγονη έκταση που χάνεται στα βάθη του ορίζοντα. Ένας πελώριος καφεκίτρινος καμβάς με σκόρπιες αχνοπράσινες πινελιές από φοίνικες.

Αγναντεύουμε επί ώρα το σεληνιακό τοπίο κι έπειτα καβαλάμε πάλι τα διαστημόπλοια μας και συνεχίζουμε. Ο δρόμος με πολύ καλή άσφαλτο και φοβερά στροφιλίκια, αλλά το υπέροχο τοπίο δεν μας αφήνει να κινηθούμε γρήγορα. Πάλι καλά γιατί ύπουλα χαλίκια παραμονεύουν μετά από κάποιες στροφές. Η θερμοκρασία είναι ήδη αρκετά υψηλή κι εμείς διασχίζουμε μικρά σχεδόν εγκαταλελειμμένα χωριά, όπου οι λιγοστοί κάτοικοι μοιάζουν καταδικασμένοι να ζουν κάτω από αυτό τον καυτό ήλιο, χωρίς καμία σκιά, χωρίς καμία προφύλαξη. Φθάνουμε στο Toujane και κάνουμε τσιγάρο έξω από το χωριό, θαυμάζοντας άλλη μια μοναδική εικόνα.

Toujane. (κλικ για μεγέθυνση)

Το Toujane είναι ένα απομονωμένο, σχεδόν έρημο χωριό, χτισμένο στη ράχη ενός λόφου, με τα χωμάτινα σπίτια του να γίνονται ένα με το τοπίο. Βιβλικό σκηνικό. Καθώς χαζεύουμε το θέαμα, μας προσεγγίζει παρέα πιτσιρικάδων, μας χαιρετά και μας ζητάνε τσιγάρο. Η μάνα τους το ξέρει άραγε; Το ένα από αυτά έχει ένα πράσινο φύλλο στο μέτωπο. «Για να δροσίζομαι» μου εξηγεί.

Μπαίνουμε μες στο χωριό, παρατηρώντας τους λιγοστούς ντόπιους, οι οποίοι με τη σειρά τους παρατηρούν τους περίεργους εισβολείς. Ηλικιωμένοι οι περισσότεροι, κάθονται χύμα κάτω στην άκρη του δρόμου, ξεχασμένοι από το χρόνο, μιας και το ίδιο το χωριό μοιάζει ξεχασμένο στο πουθενά. Οι γυναίκες με τις παραδοσιακές τους φορεσιές δείχνουν να μας φοβούνται και απομακρύνονται. Διακρίνουμε μια πιο ηλικιωμένη στο βάθος του δρόμου να κουβαλά στην πλάτη της μια ξύλινη πόρτα, ποιός ξέρει από που. Προσπαθούμε να κουβεντιάσουμε με τον μοναδικό νεαρό που βρίσκουμε αλλά η γλώσσα στέκεται εμπόδιο, μένουμε μόνο στα βασικά. Να θες να ρωτήσεις τόσα πράγματα και να μην μπορείς να συνεννοηθείς.

Μπήκε με τις πόρτες η γιαγιά

Περιπλανιόμαστε κάνα μισάωρο, γεμίζουμε εικόνες και καβαλάμε πάλι να γυρίσουμε προς τα πίσω. Επιστρέφουμε από τον ίδιο δρόμο και ο ρυθμός οδήγησης πλέον έχει ανέβει. Προσπερνάμε τη Matmata βλέποντας το γιοτόμπαλο τον Μοχάμεντ να τρέχει πάλι από πίσω μας και κάνουμε στάση λίγο μετά την Tamezret σε ένα μικρό μαγαζάκι, κάτι σαν ψιλικατζίδικο. Δυο πιτσιρικάδες τρέχουν δίπλα μας να μας υποδεχτούν και μας συμβουλεύουν να παρκάρουμε τις μηχανές στη σκιά. Δίπλα μας παρκαρισμένο ένα μωρό καμηλάκι. Ο χαμογελαστός νεαρός μαυρούλης προσπαθεί να με πείσει να του κάνω δώρο το καμεράκι που έχω στο κράνος μου. Φυσικά αρνούμαι. Παρόλα αυτά μας καλεί στο τραπέζι του και καθόμαστε όλοι παρέα, μαζί με τον φίλο του κι έναν μεγάλο άντρα, προφανώς ιδιοκτήτη του μαγαζιού. Μας κερνούν ένα ιδιαίτερο τσάι με ολόκληρα αμύγδαλα μέσα. Γευστικότατο και αρκετά χορταστικό για τσάι. Αν και δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε, τα γέλια κι από τις δύο πλευρές πάνε κι έρχονται. Ρουφάμε λίγη από τη θετική τους ενέργεια και συγκεντρώνουμε δυνάμεις πριν μπούμε στη Σαχάρα.

Το τοπίο έχει αρχίσει να γίνεται ακόμα πιο άγονο. Πλησιάζουμε προς την έρημο. Τα αυτοκίνητα στο δρόμο πλέον ελάχιστα. Ταξιδεύουμε μόνοι μας. Ο δρόμος πάλι καλός αν και σε κάποια σημεία με αρκετές στροφές. Μετά από ώρα φτάνουμε στην ταμπέλα που περιμέναμε τόσο. «Ksar Ghilane 78km» με κατεύθυνση νότια. Σταματάμε για να ξεπιαστούμε. Γνωρίζαμε ότι από το σταυροδρόμι αυτό ξεκινά η Σαχάρα. Συγκεκριμένα από εδώ ξεκινάει ο Pipeline road, μια ατελείωτη ευθεία που εκτείνεται παράλληλα σε έναν παλιό πετρελαϊκό αγωγό και καταλήγει στην όαση του Ksar Ghilane, 78 χιλιόμετρα πιο μακριά. Στο Ksar Ghilane ο δρόμος σταματά, η Σαχάρα όμως συνεχίζεται για πολύ ακόμα. Από το σταυροδρόμι που βρισκόμαστε λοιπόν, σταματά κάθε ίχνος πολιτισμού. Ρωτάμε για βενζίνη την ιδιοκτήτρια ενός μαγαζιού στη γωνία, αλλά μας γνέφει αρνητικά. Ήδη έχουμε κάνει πολλά χιλιόμετρα από τον τελευταίο ανεφοδιασμό στο μπακάλικο της Ματμάτα, οπότε δικαιολογημένα αγχωνόμαστε. Τελευταία ελπίδα να βρούμε στην όαση, αλλιώς θα έχουμε πρόβλημα, δεν θα μπορούμε να γυρίσουμε. Σβήνουμε τα τσιγάρα, ανάβουμε τις μηχανές και ξεκινάμε.

Οδηγούμε πλέον στη Σαχάρα! Η βλάστηση μας έχει χαιρετίσει πολύ ώρα τώρα, το ίδιο και ο πολιτισμός. Παντού άμμος. Η εικόνα ξεχωριστή, τα μάτια μου δυσκολεύονται να την χωνέψουν. Το απόλυτο κίτρινο τριγύρω μας χάνεται προς κάθε κατεύθυνση του ορίζοντα. Στη μέση μια λωρίδα άσφαλτος, κακοστρωμένη, παμπάλαια και ατελείωτη. Τα συναισθήματα πρωτόγνωρα. Κάτι που ονειρευόμουν χρόνια και θεωρούσα ότι δεν θα το δω ποτέ γιατί βρίσκεται στην άλλη άκρη του κόσμου, ή γιατί είναι επικίνδυνο, ή γιατί το μέρος είναι αφιλόξενο ή γιατί αυτά τα κάνουν μόνο οι τρελοί, πλέον βρίσκεται κάτω από τις ρόδες μου. Δεν ήταν και τόσο δύσκολο τελικά, μάλλον απολαυστικά εύκολο. Πιάνω τον εαυτό μου να τραγουδάει με όση δύναμη έχω μέσα από το κράνος, σημάδι ότι γουστάρω πολύ. Η απόλυτη ελευθερία! Ταξιδεύουμε κάτω από τον καυτό ήλιο και το μάτι μας χάνεται στο κενό. Η οδήγηση μονότονη αλλά παραδόξως συναρπαστική. Ο Δημήτρης δεν μπορεί να δει το χαμόγελο μου που κρύβεται μέσα από το κράνος, αλλά δεν τον νοιάζει κιόλας. Κι αυτός στην ίδια νιρβάνα βρίσκεται. Παιχνίδια με τις μηχανές στην ευθεία, αφού δεν υπάρχει ψυχή πουθενά. Που και που συναντάμε καμιά καμήλα που μας υπενθυμίζει ότι πρέπει να προσέχουμε, γιατί αν και ευθεία, τα συνεχή απότομα μικρά λοφάκια μπροστά, μας κρύβουν το οπτικό πεδίο και μια σύγκρουση με καμήλα δεν θα είναι και πολύ ευχάριστη.

Κι αν σε πιάσει κατούρημα μες στην έρημο, ο Τυνήσιος έχει προβλέψει και για WC

Αρκετά χιλιόμετρα πιο κάτω συναντάμε το bir soltane, ένα χάνι στημένο μέσα στην έρημο που φτιάχτηκε για να ξεκουράζει τους ταξιδιώτες. Σταματάμε για να δροσιστούμε. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι με κάρτες, φωτογραφίες και σημειώσεις ταξιδιωτών, δημιουργώντας μια «ζωντανή» ταπετσαρία. Πόσες ιστορίες να κρύβονται πίσω από κάθε όνομα… Δίνουμε κι εμείς το παρών κολλώντας τα αποκόμματα των εισιτηρίων μας.

Δαμάζοντας άγριο θηλαστικό της Σαχάρας

Τα περίφημα ρόδα της ερήμου με φόντο τι άλλο, KTM

Καβαλάμε πάλι και συνεχίζουμε γιατί έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μέχρι την όαση. Είναι ήδη απόγευμα. Μετά από αρκετή ώρα και πολλά χιλιόμετρα διακρίνουμε στον ορίζοντα κάτι που σπάει το μονότονο κίτρινο της ερήμου. Πράσινα δέντρα εμφανίζονται στο βάθος, σημάδι νερού, σημάδι πολιτισμού! Η όαση του Ksar Ghilane πλέον είναι κοντά! Προσπερνάμε τον καταυλισμό που βρίσκεται ακριβώς έξω από την όαση, ενώ δίπλα σε μια παράγκα βλέπουμε 2-3 βαρέλια, προφανώς πρόκειται για άλλο ένα αλλόκοτο αυτοσχέδιο βενζινάδικο (ουφ! θα βάλουμε το πρωί). Δρόμος δεν υπάρχει πλέον, μόνο άμμος. 200 μόλις μέτρα πριν την όαση και οι μηχανές κολλάνε στην απάτητη άμμο! Η προσπάθεια να τις σπρώξουμε μάταιη. Τόσο κοντά και τόσο μακριά ταυτόχρονα! Μετά από πολύ κόπο καταφέρνουμε και ξεκολλάμε, γυρίζουμε πίσω στον καταυλισμό, παρκάρουμε τις μηχανές στην αποθήκη του «βενζινά», φορτωνόμαστε τις αποσκευές στην πλάτη και ξεκινάμε ηττημένοι την πεζοπορία πάνω στην άμμο. Τι διάλο, αυτοί στο Paris-Dakar πως πάνε στην άμμο άνετοι; Αν είσαι γιωτόμπαλο όμως, πρέπει να ιδρώσεις, οπότε μετά από λίτρα ιδρώτα μπαίνουμε επιτέλους θριαμβευτικά στην όαση, με αμφίεση σούπερ-γαμάτου μηχανόβιου αλλά χωρίς μηχανές… Οι Φλώρενς της Αραβίας…

Η πρώτη εικόνα που βλέπουμε είναι μια φυσική πισίνα κάτω από πυκνά δέντρα, με αρκετό κόσμο τριγύρω και κάμποσες μηχανές παρκαρισμένες δίπλα. Πού κρύβονταν όλες αυτές οι μηχανές τόσες μέρες; Προφανώς πρόκειται για πύρκαυλους εντουρολάτρες που έχουν έρθει από κάθε γωνιά του πλανήτη και χρησιμοποιούν το κάμπινγκ σαν εφαλτήριο για να οργώνουν την έρημο και τις αμμώδεις πίστες. Ε ρε γέλια που θα ρίχναν αν μας βλέπανε που κολλήσαμε πριν… Αράζουμε σε ένα τραπεζάκι, ξεκουραζόμαστε, χαζεύουμε τους τουρίστες να δροσίζονται στην όχι και τόσο καθαρή πισίνα και παράλληλα επικοινωνούμε με τον αδερφό του Μοχάμεντ, ο οποίος τυχαίνει να δουλεύει στο κάμπινγκ. Η διαμονή μας απόψε θα είναι σε μια ωραιότατη παραδοσιακή βεδουίνικη σκηνή, φτιαγμένη από καλάμια. Αφήνουμε τα πράγματα αλλά ήδη αγχωνόμαστε για την τύχη των μηχανών μας, οι οποίες είναι κλεισμένες στην αποθήκη έξω από το κάμπινγκ, οπότε επιστρέφουμε να τις πάρουμε. Στο κάμπινγκ μας είπαν ότι υπάρχει και πιο βατός δρόμος. Εμείς εκεί πάντως, ξανακολλάμε στην άμμο, βρίζουμε, ξαναιδρώνουμε, αλλά με λίγη προσπάθεια καταφέρνουμε και φτάνουμε αυτή τη φορά.

Sahara rule: “always follow the camel footprints”

Πάμε για φαγητό στο εστιατόριο. Τα τραπέζια είναι όλα γεμάτα με παππούδες-ραμολιμέντα και χαμογελαστές γιαγιάδες με το παγκοσμίως διαδεδομένο μαλλί-κουνουπίδι. Δεν μου κάνουν για τόσο περιπετειώδης οι τύποι που συχνάζουν στην έρημο τελικά, το μόνο που μπορώ να τους φανταστώ είναι να πλέκουν βελονάκι και να μου λένε παραμύθια δίπλα από το τζάκι. Τελικά συνειδητοποιώ ότι μάλλον πέσαμε σε οργανωμένη εκδρομή του ΚΑΠΗ-Μασσαλίας, γεγονός το οποίο μας προσγειώνει και μας θυμίζει ότι δεν είναι και κάτι extreme αυτό που κάναμε. Ο ευγενέστατος σερβιτόρος, ντυμένος με μια παραδοσιακή στολή τουαρέγκ μας σερβίρει κους-κους και μια σούπα. Έχω αρχίσει να το βαριέμαι το κους-κους, δε ρίχνεις καμιά παντσετούλα στα κάρβουνα ρε αδερφέ; Μετά το φαί, αρχίζουμε να βολτάρουμε μέσα στο μεγάλο κάμπινγκ. Μας προσεγγίζει τύπος και κανονίζουμε για το επόμενο πρωί να πάμε εξόρμηση στην έρημο με καμήλες. Η τιμή είναι 15 ευρώ και είναι υπηρεσία που οργανώνει και προσφέρει το κάμπινγκ. Κάπου εκεί συναντάμε και τα αμερικανάκια από τη Ματμάτα όπου μας λένε ότι στην ίδια εξόρμηση τους κορόιδεψαν και τους πήραν τα λεφτά. «Να έχουμε το νου μας Μήτσε!»

Τους χαιρετάμε και πάμε για νυχτερινή πεζοπορία στην έρημο, παρέα με ένα καραφάκι ούζο από Ελλάδα. Η νυχτερινή αυτή εκδρομή οργανωμένη από εμάς, χωρίς κρυφές χρεώσεις. Απλά βγήκαμε από τον καταυλισμό και αρχίσαμε να περπατάμε. Η έρημος μοναδική και την νύχτα. Το απόλυτο κενό και η απόλυτη ηρεμία. Δεν απομακρυνόμαστε όμως πολύ, γιατί αν και έχει φεγγάρι, η ορατότητα είναι μικρή και ο φακός μας δεν φέγγει πάνω από τα 2 μέτρα. Αράζουμε με τον Δημήτρη σε έναν αμμόλοφο και αρχίζουμε την κουβέντα. Προσπαθούμε να συνειδητοποιήσουμε που βρισκόμαστε. Πόσο μακριά νομίζαμε ότι είναι η έρημος Σαχάρα και πόσο εύκολα ήρθαμε… Στην αρχή της έστω, πιο βαθιά θέλει @@ να μπεις. Οι στιγμές είναι μοναδικές, δύσκολα τις ξεχωρίζω από όνειρο. Μεθυσμένοι από τα συναισθήματά μας, δεν χρειάζεται καν να ανοίξουμε το ούζο.

Sahara by night

Κάποιος κακομοίρης τουρίστας που χάθηκε στην έρημο

Επιστροφή στο κάμπινγκ μετά από ώρα όπου πετυχαίνουμε 60χρονο τυνήσιο μόνο του, να έχει καβαλήσει το παρκαρισμένο fazer του Δημήτρη και να κάνει ότι το οδηγεί, βγάζοντας παράλληλα κάτι ήχους βζιιιιιν βζιιιιιν και τέτοια. Δεν του χαλάμε το όνειρο, τον προσπερνάμε και επιστρέφουμε στη βεδουίνικη σκηνή μας για ύπνο.

Odometer: 180 km

Διαμονή: Campement el biben, ksar ghilane (υπάρχει και δυνατότητα ελεύθερης κατασκήνωσης έξω από το οργανωμένο)