Ταξιδιωτικό στις Η.Π.Α., στη χώρα των αντιθέσεων

Πανδαισία

Κατεβήκαμε στην τύχη σε μια στάση που έγραφε “58^th Street and 3^rd Avenue”, και ανυπόμονα ανεβήκαμε τρέχοντας δυο-δυο τα σκαλιά για να δούμε πως είναι η Νέα Υόρκη. Βγαίνοντας στο φυσικό φως από το υπόγειο μετρό, πληθώρα ερεθισμάτων χτυπάει όλα τα αισθητήρια όργανα και γεννά συναισθήματα που κονταροχτυπιούνται για να μπουν σε σειρά. Πρώτη η όραση: λίγος ουρανός σε μια απόχρωση γαλάζιου και γκρίζου, ουρανοξύστες παλιοί και σύγχρονοι κεραμιδί ή σε παραλλαγές του ατσάλινου χρώματος, δρόμοι με τουλάχιστον τέσσερις λωρίδες ανά ρεύμα κυκλοφορίας, μεγάλα αυτοκίνητα, κίτρινα ταξί, καρότσια που πουλάνε hot-dogs, άνθρωποι παντού – τουρίστες και ντόπιοι ντυμένοι με πολύχρωμα ελαφρά ρούχα. Στ’ αυτιά φτάνουν διάφοροι θόρυβοι, ήχοι, αλλά και μουσική. Δεν μπορώ να διακρίνω τι έρχεται από πού, σε λίγο όμως όλα εξηγούνται. Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα κινητήρων, εξατμίσεων, ηχητικών προειδοποιήσεων από το φανάρια για τις διαβάσεις των πεζών, της μουρμούρας του κόσμου, και τις μουσικές από τους πλανόδιους οργανοπαίκτες και χορευτές. Τα αυτοκίνητα αμερικάνικων προδιαγραφών δεν πρέπει να έχουν κόρνα. Δεν ακούγεται καμία όλο το απόγευμα.

Η μύτη κάνει πολλές μικρές και σύντομες αναρροφήσεις προσπαθώντας με τη σειρά της να αναλύσει τις εισερχόμενες πληροφορίες. Μια βαριά μυρωδιά πλανάται στον χώρο, ούτε άσχημη ούτε όμορφη, απλά διαφορετική. Είναι το καυσαέριο; Ο ατμός από τα κλιματιστικά των καταστημάτων που βγαίνει κάτω από τον υπόνομους; Το κάρι και το ταμπάσκο από τα ινδικά και τα μεξικάνικα εστιατόρια; Μάλλον όλα αυτά μαζί. Ο εγκέφαλος δίνει σήμα στους αντίχειρες να κάνουν κυκλικές βόλτες γύρω από τα δάχτυλα γιατί τα αισθάνονται ιδρωμένα. Αν και μέσα Αυγούστου η ζέστη δεν είναι αφόρητη, αλλά η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική προφανώς λόγω υγρασίας. Ήρθε όμως και η ώρα της γεύσης: το στομάχι βαράει τα ταμπούρλα του πολέμου, όμως επουδενί δεν πρόκειται να δοκιμάσω hot-dog από τους πλανόδιους πωλητές. Υποπτεύομαι ότι αποτελούνται στην κυριολεξία από τα συστατικά της λέξης, και η απουσία αδέσποτων ίσως είναι ένα σημάδι επιβεβαίωσης. Βιαζόμαστε κιόλας γιατί είναι Παρασκευή, ημέρα δωρεάν εισόδου στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Δεν θα ήταν καθόλου άσχημα εάν γλυτώναμε 20 δολάρια έκαστος. Ειδικά μετά την τάπα που φάγαμε στα Wendy’s για δύο σάντουιτς με κοτόπουλο, μία μερίδα πατάτες και δύο μικρά μπουκάλια νερό: 16 δολάρια και κάτι ψιλά, να τ’ αφήσω; Ευτυχώς που ο θείος δουλεύει στο εστιατόριο και θα μας περιποιηθεί αργότερα. Να όμως που φτάσαμε στον 53ο δρόμο και μεταξύ 5^ης και 6^ης Λεωφόρου, στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Δεν πάμε μέσα; Ελάτε όλοι, κερνάω σήμερα γιατί είμαι πολύ χουβαρντάς…

Επιτέλους μηχανάκια

Το εξαόροφο κτίριο με τους γυάλινους τοίχους, σχεδιασμένο από τον Ιάπωνα αρχιτέκτονα Yoshio Taniguchi, είναι must για κάθε επισκέπτη της Νέας Υόρκης. Στα 59.000 τετραγωνικά μέτρα του φιλοξενείται κάθε μορφή μοντέρνας τέχνης, από πίνακες και γλυπτά, μέχρι ρολόγια, έπιπλα, υπολογιστές, ελικόπτερα, αυτοκίνητα, και, φυσικά, μοτοσυκλέτες. Σε περίοπτη θέση του Μουσείου, δίπλα από ένα κατακόκκινο αυτοκίνητο, χιλιάδες επισκέπτες θαυμάζουν καθημερινά ένα Vincent Black Shadow, και λίγο παρακάτω μια Vespa 150 GS του 1955. Η τελευταία βέβαια είναι λίγο τσαντισμένη γιατί την έβαλαν δίπλα σε κάτι έπιπλα του Phillip Stark, αλλά δεν έχει σημασία. Και μόνο το ότι υπάρχει στον συγκεκριμένο χώρο αποτελεί επίτευγμα που λίγοι έχουν καταφέρει.

Η ώρα έχει πάει ήδη 10 το βράδυ, και το τρέξιμο για να προλάβουμε να δούμε όλο το Μουσείο σ’ ένα απόγευμα δεν βοήθησε καθόλου τα πόδια που όλο και βαραίνουν. Πάμε να φάμε και να κοιμηθούμε γιατί το αυριανό πρόγραμμα είναι σφιχτό: βόλτα στο Central Park νωρίς το πρωί, καπάκι στο Μητροπολιτικό Μουσείο, ψώνια, επίσκεψη στο Empire State Building, και νυχτερινή βόλτα στην πλατεία Times Square. Είμαστε κομμάτια – καληνύχτα σας.

Το περίεργο είναι ότι στη Νέα Υόρκη δεν είδα πολλές μοτοσυκλέτες να κυκλοφορούν στους δρόμους. Ειδικά την πρώτη μέρα καμία. Τι στο καλό, περονόσπορος έπεσε; Την δεύτερη και τρίτη μέρα είδα δυο-τρεις Harley, και δύο γιαπωνέζικα super sport. Μπας και φταίει ο βαρύς χειμώνας με τα χιόνια; Αλλά και στην Utah που γίνεται της τρελής από το χιόνι, τα μηχανάκια κάνουν παρέλαση κάθε καλοκαίρι. Μυστήρια πράγματα.

Όταν κοιτώ από ψηλααά, μοιάζει η Γη με ζωγραφιαά

Μετά την ξαφνική κατεδάφιση των δίδυμων πύργων, το Empire State Building είναι το έμβλημα της Νέας Υόρκης, ο γίγαντας που ορθώνεται στα 381 μέτρα (χωρίς το αλεξικέραυνο). Η λαοθάλασσα που περιμένει στωικά για να ανέβει στο παρατηρητήριο του 86^ου ορόφου σου κόβει λίγο το κέφι στην αρχή, όμως οι φαινομενικά ατέλειωτες ουρές “τσουλάνε” γρήγορα, χάρη στην οργάνωση, το κέφι, και την αποτελεσματικότητα των ευγενέστατων υπαλλήλων. Μας χωρίζουν ατάκα κι επιτόπου σε γκρουπ, εσείς από δω, αυτοί από κει, εσείς οι άλλοι παραπέρα, και σε λιγότερο από μία ώρα βρισκόμαστε μέσα σ’ ένα από τα 67 (!) ασανσέρ. Τα θερμά μου συγχαρητήρια στους μηχανολόγους μηχανικούς του 1930: 80 όροφοι σε 45 δευτερόλεπτα με μέγιστη ταχύτητα 25,6 χιλιόμετρα την ώρα είναι μια επίδοση που θα ήθελα πολύ να μεταφέρω στους υπεύθυνους κατασκευαστές του υδραυλικού ανελκυστήρα του κτηρίου της Mototech, ο οποίος στην ίδια ώρα σε πάει το πολύ μέχρι τον τέταρτο με σάουντρακ την μαγνητοφωνημένη φωνή μιας ηλίθιας ξανθιάς που σκούζει αναγγέλλοντας κάθε όροφο.

Δεν χρειάζεται να επεκταθούμε πολύ σε ότι αφορά την συναρπαστική θέα της πόλης από το παρατηρητήριο στα 321 μέτρα, ας μιλήσουμε όμως λίγο για τα συναισθήματα που γεννά η εμπειρία. Σας έχει τύχει να πηγαίνετε πλακωμένοι σε μεγάλη ευθεία με πολλά και να αισθανθείτε μια γλυκιά ανατριχίλα από την ακρίβεια και την αρμονία με την οποία λειτουργούν ταυτόχρονα όλα τα πολύπλοκα συστήματα της μοτοσυκλέτας σας; Έχετε δει –χωρίς να έχετε πιει τίποτα μυστήριο– στην άκρη του ηλιόλουστου ορίζοντα τις αέναες στροφές των εκκεντροφόρων που με τις ερωτικές περιπτύξεις τους ανοίγουν τις βαλβίδες, τις χιλιάδες εκρήξεις στους θάλαμους καύσης, τις χορευτικές κινήσεις της μπιέλας, τις καυτές σταγόνες του λαδιού που προσπαθούν να εισχωρήσουν σε κάθε σκοτεινό σημείο της ψυχής του κινητήρα; Έχετε δει εκεί στο βάθος του δρόμου το χαμόγελο ικανοποίησης του υπεύθυνου μηχανικού που εξέλιξε τον κινητήρα σας όταν είδε ότι η συμπίεση αλλά και οι ανοχές των κινουμένων μερών έχουν αποκλίσεις μόλις δεκαδικών ψηφίων μετά από χιλιάδες χιλιόμετρα προσομοίωσης σε συνθήκες βασανιστηρίων; Κάτι παρόμοιο αισθάνεσαι αγναντεύοντας τα κίτρινα μυρμηγκάκια-ταξί από εκεί ψηλά. Προσπαθείς να φανταστείς πως σε λιγότερο από ένα χρόνο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα 4.000 εργάτες συναρμολόγησαν με τόση μαεστρία 10.000.000 τούβλα, 60.000 τόνους ατσάλι, και 2.532 χιλιόμετρα ηλεκτρολογικών και τηλεφωνικών καλωδίων, και αισθάνεσαι ταπεινοφροσύνη για την μικρότητά σου αλλά και δέος για τους δημιουργούς συνανθρώπους σου.

Συγκλονιστικά και ωραία όλα αυτά, αλλά δεν πάμε και για ψώνια γιατί θα κλείσουν τα μαγαζιά; Όσοι σκοπεύετε να επισκεφτείτε οποιαδήποτε πολιτεία των ΗΠΑ, μην κάνετε το λάθος και πάρετε πολλά πράγματα μαζί σας. Ακόμα και μόνο μια αλλαξιά εσώρουχα αν είναι δυνατόν. Τα σπορ καθημερινά ρούχα και παπούτσια είναι πάμφθηνα (τουλάχιστον στη μισή τιμή από τα ελληνικά factory outlets), ενώ αντίθετα απ’ ότι πιστεύουν οι περισσότεροι, οι τιμές των ηλεκτρονικών συσκευών έχουν μικρή διαφορά. Ότι κουφό μπορεί να επιθυμήσει κανείς, αν υπάρχει, βρίσκεται στη Νέα Υόρκη. Ρωτήστε τον θείο μου που μου ζήτησε κάπως περιπαικτικά να του φέρω, αν βρω, παλιούς βενετσιάνικους χάρτες της Κρήτης στα ελληνικά. Σήμερα στολίζουν, κορνιζωμένοι πια, το σαλόνι στο σπίτι του και έχει κόψει και την πολύ ειρωνεία.

Τα μυστήρια δώρα

Τι κρύβεται πίσω από το σήμα κατατεθέν την πόλης, το πασίγνωστο Άγαλμα της Ελευθερίας; Έχουμε μάθει ότι ήταν ένα δώρο διεθνούς φιλίας που σχεδίασε ο γλύπτης Bartholdi παρέα με τον γνωστό μας από άλλες κατασκευές Eiffel, και το οποίο χάρισαν οι Γάλλοι στους Αμερικανούς το 1886. Είναι μια αφιέρωση στην παγκόσμια ελευθερία και δημοκρατία, ή κρύβει σύμβολα των Ελευθεροτεκτόνων όπως η αιγύπτια θεά Ίσις, ο αναμμένος πυρσός, η αστεροειδής βάση και το ακτινωτό στεφάνι; Έχει σχέση αυτός ο αναμμένος πυρσός με τη δάδα των ολυμπιακών αγώνων;

Όλως τυχαίως επίσης, για τους Ρωμαίους η θεά Columba ήταν μια απεικόνιση της αρνητικής, καταστροφικής πλευράς της θεάς Αφροδίτης, και σύμβολό της ήταν το σημερινό σύμβολο της “ειρήνης”, το περιστέρι. Η Ουάσιγκτον βρίσκεται στην περιοχή της Columbia, ενώ υπάρχει πανεπιστήμιο Columbia, τηλεοπτικός σταθμός Columbia Broadcasting (CBS), και κινηματογραφική εταιρεία Columbia Pictures. Έχετε δει πριν την έναρξη κάποιας ταινίας ποιο είναι το σύμβολο της Columbia Pictures; Μια γυναίκα με φωτοστέφανο που κρατάει έναν αναμμένο πυρσό. Και το λογότυπο του CBS είναι ο παντεπόπτης οφθαλμός, ο ίδιος ακριβώς που βρίσκεται και στην πίσω όψη του δολαρίου, πάνω από την πυραμίδα και την λατινική φράση: “Novus Ordo Seclorum” που σημαίνει Νέα Τάξη Πραγμάτων. Καταπληκτικές συμπτώσεις.

Δυστυχώς όμως, έφτασε η ώρα να φύγουμε από τη Νέα Υόρκη. Ποια είναι η γνώμη μου γι’ αυτήν θα σας πω αργότερα που θα ’ρθουνε δυο κότερα. Τώρα ανυπομονώ να πάω στα παλιά λημέρια μου, στο Salt Lake City. Εκεί με περιμένει όλη η παλιοπαρέα, και επιτέλους θα καβαλήσω μοτοσυκλέτα. Και τι μοτοσυκλέτα. Τσοπεριά γιαπωνέζα ρεμπέτισσα, βαριά και γυαλιστερή, μόρτισσα και καραμπουζουκλού. Προς το παρόν όμως έχουμε μπροστά μας μια απευθείας πτήση μέχρι λίγο αριστερότερα από το κέντρο των ΗΠΑ, η οποία θα διαρκέσει σχεδόν 5 ώρες. Γι’ αυτό μάλλον δεν ταξιδεύουν αρκετοί Αμερικάνοι στο εξωτερικό – σε πολλές περιπτώσεις εξωτερικό είναι περιοχές της ίδιας τους της χώρας, κυρίως λόγω αποστάσεων. Φανταστείτε να πηγαίναμε στην Καλιφόρνια που είναι τελείως στην άλλη άκρη.