Οι «μηχανές» του χρόνου

12 Αυγούστου, Chisinau-Οδησσός (χλμ 203)
Λίγο πριν αναχωρήσουμε έχουμε μια συνάντηση με δύο Νορβηγούς μοτοσυκλετιστές. Η συνεννόηση μας κατά το πλείστον στην νοηματική καθώς μιλάνε πέντε γλώσσες αλλά όχι αγγλικά! Ο λόγος της συζήτησής μας είναι η Υπερδνειστερία. Και αν δεν σας λέει τίποτα αυτό το όνομα μην ανησυχείτε. Και σε μας ήταν άγνωστο πριν έξι μήνες…

Όταν σχεδίαζα αυτό το ταξίδι είχα πέσει πάνω σε ένα ταξιδιωτικό στο moto.gr και συγκεκριμένα στο “Μαμά; Η Οδησσός είναι Βαλκάνια” του PanVas. Εκεί λοιπόν διάβασα για πρώτη φορά για την Υπερδνειστερία ή αγγλιστί Transnistria. Προσπαθώντας να βρω περισσότερες πληροφορίες ανέτρεξα στο κορυφαίο advrider.com, όπου και βρήκα την εξής αναφορά: “Crossing Transnistria (Where the @!$% is that?)”. Οι πληροφορίες που άντλησα δεν ήταν καθόλου ενθαρρυντικές αλλά μιας και είχα όλο τον χρόνο μπροστά μου έψαξα να βρω κάποια επίσημη ιστοσελίδα για να απευθυνθώ σε κάποιον υπεύθυνο με την ιδιότητα του δημοσιογράφου, μπας και βγάλω κάποια άκρη. Η επίσημη λοιπόν ιστοσελίδα ήταν “νεκρή” και δύο mail που κατάφερα να βρω μου επέστρεφαν ότι έστελνα…

Η Υπερδνειστερία λοιπόν είναι μια περιοχή της Μολδαβίας η οποία υποστηριζόμενη από Ρώσους, Κοζάκους και Ουκρανούς εθελοντές και την 14^η Ρώσικη στρατιά έχει κηρύξει ανεξαρτησία από το 1990. Το κρατίδιο διοικείται από τον Σμιρνόφ (δεν κάνω πλάκα έτσι ονομάζεται) και στον οποίο ανήκουν το 80% των επιχειρήσεων της χώρας. Αυτοαποκαλείται Pridnestrovie (Pridnestrovskaia Moldavskaia Respublica) και θεωρείται η πιο διεφθαρμένη χώρα στην Ευρώπη με τα πρωτεία σε διακίνηση όπλων, ναρκωτικών και φυσικά γυναικών. Στα σύνορα που μας ενδιέφεραν, γινόταν της μαύρης κακομοίρας. Κανείς δεν είχε καταφέρει να περάσει χωρίς να σκάσει μπαξίσι και η αναμονή μέχρι να σε «γδύσουν» ήταν αρκετά χρονοβόρα.

Όλα τα παραπάνω με ώθησαν να βάλω κάτω τους χάρτες μου και να σχεδιάσω νέα διαδρομή η οποία απέφευγε την Υπερδνειστερία, κινούμενη παράλληλα με τα σύνορα της. Βέβαια για τους δρόμους αυτούς δεν είχα ιδέα σε τι ποιότητα θα ήταν, ούτε καν αν ήταν ασφάλτινοι, καθώς πέρα από τους online χάρτες και το google earth δεν μπορούσα να βρω κανένα άλλο στοιχείο.

Οι φίλοι Νορβηγοί λοιπόν -επιστροφή στο ταξιδιωτικό μετά την μεγάλη παρένθεση- είχαν και αυτοί το δίλημμα: “To Transnistria or not to Transnistria”. Η συμβουλή η δικιά μας ήταν να την παρακάμψουν δείχνοντάς τους στο χάρτη δύο εναλλακτικές διαδρομές.

Προβολή χάρτη μεγαλύτερου μεγέθους

Η κίνηση είναι υπερβολική κατά την αναχώρησή μας, αλλά ελαττώνεται όσο απομακρυνόμαστε από την πόλη. Η άσφαλτος σε μέτρια κατάσταση, το τοπίο αδιάφορο και οι ευθείες ατελείωτες.

Αρκετή ώρα αργότερα πλησιάζουμε τα σύνορα. Δεν υπάρχει καμία πινακίδα πουθενά αλλά ευτυχώς συναντάμε κάτι μικροπωλητές που στην ερώτηση μας “Ukraine?” μας δείχνουν την σωστή κατεύθυνση.

Η διαδικασία εξόδου από την χώρα είναι πιο χρονοβόρα αλλά ευτυχώς χωρίς εκπλήξεις. Οι υπάλληλοι ευγενέστατοι μας οδηγούν σε σκιερό χώρο μέχρι να τελειώσει όλη η διαδικασία.

Ξέροντας ότι ακολουθούν τα Ουκρανικά σύνορα παίρνουμε μπουφάν και γάντια παραμάσχαλα και τραβάμε προς αυτά. Ο νεαρός φύλακας στην έξοδο μας ζητάει με νόημα να γκαζώσουμε και εμείς δεν του χαλάμε χατίρι. Το KTM με τις ακράπες, έστω και ταπωμένες, πρέπει να τον αποζημίωσε.

Διανύουμε εφτά χιλιόμετρα χωρίς να συναντήσουμε πουθενά τον Ουκρανικό συνοριακό σταθμό! Πάνω που αρχίζω να αγχώνομαι ότι κάτι κάναμε λάθος και ότι κάτι δεν καταλάβαμε από αυτά που μας είπαν οι Μολδαβοί συνοριοφύλακες στην γλώσσα τους, συναντάμε μια τεράστια ουρά από αυτοκίνητα. Την προσπερνάμε και λίγο παρακάτω δύο ένστολοι μας κάνουν νόημα να σταματήσουμε. Μας μιλάν Ουκρανικά τους μιλάμε Αγγλικά και μιας και βλέπουν ότι δεν συνεννοούμαστε μας ζητούν διαβατήρια. Τα εξετάζουν -όπως κατάλαβα αργότερα έψαχναν σφραγίδα για να τσεκάρουν αν ερχόμαστε από Μολδαβία- και μας στέλνουν σε ένα γκισέ όπου γινόταν χαμός. Συμπληρώνουμε πάλι τα χαρτάκια με τα στοιχεία μας, τα οποία είχαμε συμπληρώσει και την πρώτη φορά που μπήκαμε στην χώρα, και στεκόμαστε υπομονετικά στην ουρά. Φτάνει η σειρά μας σπρώχνουμε τα χαρτιά στον υπάλληλο και σε μερικά λεπτά ξεμπερδεύουμε. Όλοι εκτός από τον Μήτσο ο οποίος κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για να τους πείσει ότι η μάρκα της μοτοσυκλέτας του είναι KTM. Αυτοί επέμεναν για αρκετή ώρα να τον ρωτάνε αν είναι Yamaha, Suzuki ή Honda! Με τα πολλά όμως το αποδέχονται και στη συνέχεια οδηγούμαστε σε παραπλήσιο γκισέ για δεύτερο έλεγχο των ίδιων χαρτιών όπου και πάλι το KTM έχει την ίδια αντιμετώπιση. Με το ζόρι να το κάνουν Ιαπωνικό!

Καθ’ όλη την ώρα που βρισκόμαστε στα σύνορα αυτά προσπαθώ να καταλάβω το σύστημα που δουλεύουν ξέροντας ότι σε λίγες μέρες θα ξαναπεράσουμε από το ίδιο σημείο αλλά με διαφορετική κατεύθυνση, καθώς θα κινηθούμε παραλιακά μέχρι το Δέλτα του Δούναβη. Η περιοχή εδώ έχει την ιδιαιτερότητα ότι μία μικρή λωρίδα του Μολδάβικου κράτους τέμνει το Ουκρανικό, σχεδόν μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, χωρίζοντας το δεύτερο στα δύο. Για το λόγο αυτό το σύστημα στα συγκεκριμένα σύνορα είναι κάπως πολύπλοκο και λειτουργεί ως εξής:

Αν θέλεις να πας προς Μολδαβία πρέπει να σταματήσεις οπωσδήποτε στα σύνορα για έλεγχο. Αν θες να συνεχίσεις υπό Ουκρανικού εδάφους μέχρι το Δέλτα του Δούναβη παίρνεις ένα χαρτάκι από τον φρουρό κατά την είσοδο σου στον συνοριακό σταθμό και συνεχίζεις ακάθεκτος για δώδεκα χιλιόμετρα, μέχρι να συναντήσεις το επόμενο σημείο ελέγχου στο οποίο δίνεις το χαρτάκι και περνάς.

Πενήντα χιλιόμετρα μας χωρίζουν από την πόλη της Οδησσού αλλά πριν φτάσουμε σταματάμε σε ένα βενζινάδικο για να απολαύσουμε το φουλάρισμα τριών μοτοσυκλετών με 32€. Οι τιμές της 95αρας κυμαίνονται στα 74 λεπτά το λίτρο ενώ η 98αρα έχει 78 λεπτά. Υπάρχει και 76αρα με 68 λεπτά! Άραγε τι να κινείται με αυτήν την βενζίνη.

Η Οδησσός ξεπροβάλει μπροστά μας και το μποτιλιάρισμα ξεκινά.

H ζέστη είναι ανυπόφορη, ο καύσωνας που πλήττει την Ρωσία έχει απλώσει τα πλοκάμια του κι εδώ. Το ξενοδοχείο Lermontovskiy που έχουμε κλείσει βρίσκεται κοντά στην θάλασσα και δύο χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της πόλης. Έχει κλειστό φυλασσόμενο πάρκινγκ, ευτυχώς γιατί η γειτονιά δεν μας γεμίζει το μάτι και κλιματισμό ο οποίος αποδεικνύεται σωτήριος στον αφόρητο καύσωνα. Το να βρεις ξενοδοχείο σε αυτήν την πόλη είναι τρομερά δύσκολο. Κατά την σχεδίαση, φάγαμε πάνω από ένα μήνα στο ψάξιμο και ότι βρίσκαμε είτε ήταν άθλιο είτε δεν το σήκωνε η τσέπη μας. Το συγκεκριμένο είχε καλούτσικες κριτικές και ήταν σε λογική τιμή. Βέβαια η διαδικασία κλεισίματος αποδείχτηκε και αυτή δύσκολη, λόγω αδυναμίας συνεννοήσεως. Τα e-mail μου δεν φαινόταν να τα πολυκαταλαβαίνουν και η τηλεφωνική μας επικοινωνία ήταν για συμπεριληφθεί σε μαθήματα αγγλικών για αρχάριους.
– Θρι ροομς… ουάν, του, θρι, γιες…. φρομ τουέντι του θερτίν….νο τουέντι, τουέλβ!
Έπρεπε δε να κάνω τρεις φορές επιβεβαίωση της κράτησης σε διάστημα δύο μηνών. Μάλλον δεν το πίστευαν ούτε αυτοί ότι Έλληνες θα έφταναν μέχρι εκεί πάνω.

Ξεκινάμε για να δούμε την πόλη με τα πόδια, όπως συνηθίζουμε, πράγμα που δεν ήταν και τόσο έξυπνη ιδέα όπως αποδείχτηκε καθώς το θερμόμετρο βαρούσε σαραντάρια με υγρασία ένα θεός ξέρει πόσο και τα τρία χιλιόμετρα που μας χωρίζουν από τα Potemkin steps να είναι παντελώς αδιάφορα.

Τα σκαλιά αυτά έγιναν διάσημα από την ταινία “Θωρηκτό Ποτέμκιν” γυρισμένη το 1925 από τον Σεργκέι Αϊζενστάιν και είναι μια ιστορική ταινία, που αναφέρεται στην εξέγερση των ναυτών του ομώνυμου θωρηκτού, το 1905, την εποχή του Ρώσο – Ιαπωνικού πολέμου. Στα σκαλιά γυρίστηκε η διάσημη σκηνή της σφαγής αθώων από τους στρατιώτες της φρουράς του Τσάρου και θεωρείται μια από τις κορυφαίες σκηνές του κινηματογράφου.

Οι διαστάσεις τους είναι 27 μέτρα ύψος και 142 μήκος, ενώ το πιο ψηλό σκαλί έχει μήκος 12,5 μέτρα και το πιο χαμηλό 21,7. Ο σχεδιασμός αυτός δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι τα σκαλιά είναι κατά πολύ μεγαλύτερα σε μήκος όταν κανείς τα κοιτά από την κάτω πλευρά και μικρότερα όταν βρίσκεται στην κορυφή. Η ιδιαίτερη κατασκευή της δημιουργεί και μια δεύτερη ψευδαίσθηση με τα πλατύσκαλα να μην είναι ορατά από την κάτω πλευρά της και τα σκαλιά να γίνονται αόρατα από την κορυφή της όπως φαίνεται και στις αντίστοιχες φωτογραφίες.

Στην κορυφή των σκαλιών, τα οποία μετά την ανεξαρτησία της Ουκρανίας αναφέρονται ως Primorsky Stairs, υπάρχει το άγαλμα του Armand-Emmanuel du Plessis, του πρώτου κυβερνήτη της πόλης.

Συνεχίζουμε τον περίπατό μας στον πεζόδρομο Primosky ώσπου να συναντήσουμε το παλάτι του Vorontsov. Το παλάτι χτίστηκε μεταξύ του 1827 και του 1830 για τον πρίγκιπα και κυβερνήτη της Οδησσού Michael Vorontsov. Ήταν η πρώτη δουλειά του αρχιτέκτονα Boffo και ήταν αυτή που εντυπωσίασε τον πρίγκιπα ώστε να του αναθέσει και την κατασκευή των Potemkin Stairs.

Δίπλα στο παλάτι βρίσκεται μια κιονοστοιχία ελληνικού ρυθμού με πανοραμική θέα προς την πόλη. Ο ήλιος κάνει παιχνίδια με τα σύννεφα και η φωτογραφική μηχανή υπερωρίες…

Λίγο πιο πέρα συναντάει κανείς την Mother in Law bridge, τη γέφυρα της πεθεράς δηλαδή, όπου κτίστηκε το 1950 από κάποιον αξιωματούχο του κομουνιστικού σώματος για να μην χρειάζεται η πεθερά του να κάνει τον κύκλο της πόλης για να έρθει ή μάλλον καλύτερα να φύγει απ’ την οικεία του. Στη σημερινή εποχή, η πεζογέφυρα είναι πόλος έλξης ερωτευμένων ζευγαριών, γεμάτη με λουκέτα τα οποία υποδηλώνουν αιώνια αγάπη. Το σφυρί που υπάρχει σε μία κολόνα της γέφυρας είναι γι’ αυτούς που βιάστηκαν να “κλειδώσουν” τον έρωτα τους.

Πορεία προς την Deribasovskaya, τον κεντρικό πεζόδρομό τους ο οποίος κατά το πλείστον σφύζει από εσωτερικό τουρισμό.

Επιλέγουμε το Steakhouse για φαγητό και για πρώτη φορά παρατηρούμε μία περίεργη συμπεριφορά απέναντί μας. Με το που ακούν αγγλικά μας αγνοούν και μας βάζουν τελευταίους στη λίστα εξυπηρέτησης. Κατά τα άλλα το φαγητό ήταν υπέροχο αλλά όταν ήρθε ο λογαριασμός ανακαλύψαμε ότι μας είχαν χρεώσει πιάτα που παραγγείλαμε μεν, αλλά δεν ήρθαν ποτέ, καθώς μας είχαν ήδη ενημερώσει ότι δεν τα είχαν. Θα το θεωρούσα αθώο λάθος αν δεν κυνηγούσαμε τον σερβιτόρο γύρω στα 15 λεπτά για να διορθώσει τον λογαριασμό και του οποίου η αντίδραση ήταν σαν να προσπαθούσαμε να τον κλέψουμε.

Πριν πάρουμε τον μακρύ δρόμο της επιστροφής κάνουμε μια στάση για μπύρα, σχεδόν απέναντι από την φωταγωγημένη όπερα, στην πιτσαρία Zara, όπου έχουμε και πάλι την ίδια αντιμετώπιση…