Ημερολόγια Μοτοσυκλέτας: “Βαλκάνια”

3^η μέρα (Παρασκευή – 18/8/2017)

Διαδρομή:

Μετά από ένα χορταστικό ύπνο, αφού πέσαμε και οι δύο ξεροί το προηγούμενο βράδυ, ξυπνήσαμε στις 07:00. Κάναμε μια γρήγορη βόλτα στο camping, οργανώσαμε λίγο τα πράγματα μας και εγώ, ο εθισμένος στην καφεΐνη, έφτιαξα ένα γρήγορο καφεδάκι που θα με βοηθούσε να οδηγήσω και με τα δύο μάτια ανοιχτά.

Homemade καφεδάκι

Το φοβερό τροχόσπιτο μας, νούμερο 115

Μπήκαμε στο δρόμο μετά από καμιά ώρα με κατεύθυνση προς Struga και από εκεί τραβήξαμε προς Debar (Δίβρη).

Οδηγώντας βόρεια η διαδρομή ήταν υπέροχη. Στα δεξιά μας ο ποταμός Black Drin μας έκανε παρέα. Φτάσαμε στη λίμνη Globochica με το αντίστοιχο φράγμα. Ο δρόμος αρκετά καλός, ο καιρός το ίδιο. Ξαφνικά θυμηθήκαμε τα άδεια μας στομάχια και αποφασίσαμε να κάνουμε μια μικρή στάση. Ένας μικρός φούρνος με πάμφθηνες λιχουδιές στη Δίβρη ήταν αυτό που ψάχναμε.

Συνεχίσαμε προς το Mavrovo National Park, τον μεγαλύτερο από τους τρεις εθνικούς δρυμούς της πΓΔΜ, μεταξύ της λίμνης του Μαυρόβου και των αλβανικών συνόρων. Μόλις εμφανίστηκε μπροστά μας η λίμνη παρατηρήσαμε ένα εντυπωσιακό μνημείο στην άκρη του δρόμου, λίγο πριν το χωριό Mavrovi Anovi. Το μνημείο είναι αφιερωμένο στους εργάτες της λίμνης που σκοτώθηκαν εκεί το 1956, όταν μια χιονοστιβάδα τους καταπλάκωσε.

Mavrovo Workers Monument

Η εκκλησία του Κυρίλλου και Μεθοδίου μετά το Mavrovi Anovi

Μετά το πάρκο μπήκαμε στον αυτοκινητόδρομο “Mother Teresa”, με τα πρώτα μας διόδια, και από εκεί με μια μικρή παράκαμψη βρεθήκαμε στο Tetovo. Στην πόλη το αλβανικό στοιχείο κυριαρχεί πληθυσμιακά με συνέπεια να αποτελέσει πεδίο συγκρούσεων μεταξύ Αλβανών και Σλαβομακεδόνων στον εμφύλιο του 2001. Συναντήσαμε αρκετή κίνηση αλλά η ίδια η πόλη δεν φάνηκε να διαθέτει κάτι το ιδιαίτερο ώστε να μας κατεβάσει από τη μηχανή.

Από το Tetovo φύγαμε για Skopje (Σκόπια), την πρωτεύουσα αλλά και μεγαλύτερη πόλη της πΓΔΜ, με μισό εκατομμύριο κατοίκους. Μπαίνοντας σε αυτήν τη μακρόστενη πόλη με τους μεγάλους δρόμους είναι πέρα για πέρα εμφανής η προσπάθεια προβολής του εθνικού στοιχείου. Το κέντρο της πόλης γεμάτο από μνημεία, σημαίες και μεγάφωνα που έπαιζαν κλασική μουσική. Παρκάραμε τη μηχανή σε ένα πεζοδρόμιο και περπατήσαμε παράλληλα στο ποτάμι, μέχρι την πλατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η γέφυρα της Ελευθερίας

Η περιοχή δίπλα στο ποτάμι ήταν γεμάτη από καφετέριες

Αρχαιολογικό Μουσείο

Eye Bridge

Τα Σκόπια, με ιστορία πάνω από 2000 χρόνων, μετράνε τρεις μεγάλους σεισμούς, το 518, το 1505 και το 1963. Ο τελευταίος μάλιστα ήταν τόσο ισχυρός που κατέστρεψε το 80% των κτιρίων και άφησε πίσω του πάνω από χίλιους νεκρούς. Η ανοικοδόμηση έγινε στα πλαίσια σοσιαλιστικής πόλης, δεν πρόλαβε όμως να ολοκληρωθεί.

Πιο πρόσφατα, η κυβέρνηση που εξελέγη το 2006 ξεκίνησε το πρόγραμμα “Σκόπια 2014”, που στόχευε να δώσει στην πρωτεύουσα μια πιο μνημειακή εμφάνιση με ανέγερση πλήθους αγαλμάτων, συντριβανιών, γεφυρών και μουσείων. Το κόστος αυτού του προγράμματος έφτασε τα 500 εκατομμύρια ευρώ, σε μία χώρα όπου ο μέσος μισθός είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη.

Το πρόγραμμα αμφισβητήθηκε ενώ τα νέα κτίρια χαρακτηρίστηκαν ως δείγματα αντιδραστικής ιστορικής αισθητικής. Κριτική στην κυβέρνηση έγινε για το κόστος του προγράμματος αλλά και την έλλειψη αντιπροσώπευσης των εθνικών μειονοτήτων στο σύνολο αγαλμάτων και μνημείων, μετατρέποντας τα Σκόπια σε ένα κακόγουστο θεματικό πάρκο. Η επιλογή του χρόνου του προγράμματος, σε συνέχεια της μη πρόσκλησης της χώρας στο ΝΑΤΟ λόγω της συνεχιζόμενης διαφωνίας για την ονομασία με την Ελλάδα λέγεται ότι έγινε ως προσπάθεια άσκησης πίεσης στη χώρα μας.

Καθώς περπατούσαμε προς το κέντρο, την προσοχή μας έκλεψαν τα χρώματα με τα οποία είχαν γεμίσει τα μέλη της “Πολύχρωμης Επανάστασης” τα περισσότερα από τα μνημεία και τα αγάλματα, διαμαρτυρόμενοι έτσι για τις κυβερνητικές επιλογές αλλά και τη διαφθορά των ντόπιων πολιτικών. Έτσι για να μη νομίζετε δηλαδή ότι έχουμε το μονοπώλιο στη χώρα μας.

Τα αποτελέσματα της «Πολύχρωμης επανάστασης» ήταν εμφανή παντού

Από τα αξιοθέατα της πόλης ξεχωρίζει η Πέτρινη Γέφυρα (Stone Bridge) που με μήκος 214 μέτρα και 12 καμάρες συνδέει το κέντρο των Σκοπίων με την παλιά πόλη, περνώντας πάνω από τον ποταμό Αξιό (Βαρδάρη). Αποτελεί το σύμβολο των Σκοπίων και έχει συμπεριληφθεί στο θυρεό της πόλης. Σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές κατασκευάστηκε το 15^ο αιώνα και στη διάρκεια των αιώνων καταστράφηκε πολλές φορές, όπως στο σεισμό του 1555. Το 1944 τοποθετήθηκαν στη γέφυρα εκρηκτικά από τους Γερμανούς χωρίς όμως τελικά να προκληθούν ζημιές.

Boatmen of Thessaloníki. Οι Γκεμιτζήδες (γνωστοί και ως βαρκάρηδες ή μπουρλοτιέρηδες) ήταν μια ομάδα νέων με αναρχικές ιδεολογικές καταβολές που έδρασε κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η Γέφυρα Τέχνης (Art Bridge) είναι μια πεζογέφυρα μήκους 83 μέτρων, γεμάτη από αγάλματα γνωστών καλλιτεχνών και μουσικών της χώρας. Συνολικά περιλαμβάνει 29 γλυπτά, από 14 σε κάθε πλευρά και ένα στο κέντρο.

Todor Skalovski, διάσημος συνθέτης

Η πλατεία Μακεδονίας είναι η κεντρική πλατεία της πόλης και η μεγαλύτερη της χώρας. Χρησιμεύει ως τόπος πολιτιστικών, πολιτικών και άλλων εκδηλώσεων και εδώ ανακυρήχθηκε η ανεξαρτησία της χώρας από τον Κίρο Γκλιγκόροφ. Το 2010 ανεγέρθηκαν τα αγάλματα των Goce Delcev και Dame Gruev κοντά στην Πέτρινη Γέφυρα ενώ το 2011, στην 20^η επέτειο του δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας από τη Γιουγκοσλαβία, ανεγέρθηκε το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου πάνω στον Βουκεφάλα. Το αρχικό οικογενειακό σπίτι της Μητέρας Τερέζας βρισκόταν εκεί κοντά και σήμερα υπάρχει μια πινακίδα που επισημαίνει τη θέση του. Ένας πύργος από τον Μεσαίωνα, δίπλα στο σπίτι της Μητέρας Τερέζας, παραμένει ακόμα και σήμερα σε πείσμα του καταστροφικού σεισμού του 1963.

Το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου απεικονίζει τον Μακεδόνα βασιλιά με το άλογο του. Έχει ύψος 15 μέτρων ενώ μαζί με την κυλινδρική του βάση περνάει τα 25. Φιλοτεχνήθηκε στο Fonderia Artistica Ferdinando Marinelli της Φλωρεντίας και κόστισε περίπου πέντε εκατομμύρια ευρώ. Λέγεται πάντως ότι εκείνο που προκάλεσε τη δημιουργία του ήταν η διαμάχη με την Ελλάδα. Να αναφερθεί πάντως ότι παρόλο που όλοι το γνωρίζουν ως το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δεν υπάρχει καμιά σχετική επιγραφή τριγύρω.

Το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Οι εντυπώσεις μας από την περιοχή αφήνουν ένα περίεργο συναίσθημα αφού είναι φανερή η προσπάθεια των γειτόνων μας να δημιουργήσουν ένα έθνος καπηλεύοντας την ελληνική ιστορία και αυτό δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστο κανέναν Έλληνα. Ήρθε η ώρα να ξεκινήσουμε για Κόσοβο όμως, τις σκέψεις από τα Σκόπια θα έχουμε αρκετό χρόνο να τις επεξεργαστούμε στο μυαλό μας αργότερα.

Skopje Fortress Kale

Η Porta Macedonia είναι μία αψίδα που βρίσκεται στην Πλατεία Πέλλας,
με ύψος 21 μέτρα και κόστος 4,4 εκατομμύρια ευρώ

Φτάνοντας στα σύνορα μας ενημέρωσαν ότι η πράσινη κάρτα δεν ισχύει εντός του Κοσόβου και συνεπώς θα έπρεπε να πληρώσουμε για επέκταση της ασφάλειας, όπως γνωρίζαμε άλλωστε. Η επέκταση κόστισε 10 ευρώ και η διάρκεια της ήταν για 15 μέρες. Τη δουλειά ανέλαβε ο Θανάσης τρέχοντας σε ένα μικρό λυόμενο, 20 μέτρα πιο πίσω, ενώ εγώ περίμενα με τη μηχανή δίπλα στο φυλάκιο. 10 λεπτά αργότερα περνούσαμε τα σύνορα αφήνοντας πίσω την πΓΔΜ.

Ακριβώς πίσω από το συνοριακό σταθμό κυμάτιζε μια τεράστια αλβανική σημαία. Τι έγινε εδώ; Μπερδέψαμε τις χώρες; Αφού η πινακίδα έγραφε Κόσοβο, έτσι δεν έγραφε ρε Θανάση; Κι όμως, Κόσοβο ήμασταν.

Το Κόσοβο (ή Κοσσυφοπέδιο) είναι μια αμφισβητούμενη περιοχή των Βαλκανίων, με την συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων να είναι Αλβανοί (92% Αλβανοί και 8% Σέρβοι), η οποία από το 1999 βρίσκεται υπό την προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ και τη στρατιωτική προστασία του ΝΑΤΟ. Η λέξη Κοσσυφοπέδιο προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό κόσσυφος (κοτσύφι) και πεδίο (πεδιάδα). Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη είναι η Πρίστινα ενώ το νόμισμα είναι, de facto, το ευρώ αν και στα μέρη που κατοικούνται από Σέρβους χρησιμοποιείται για τις συναλλαγές το σερβικό δηνάριο.

Την 17^η Φεβρουαρίου 2008, η Βουλή του Κοσόβου ανακοίνωσε, μονομερώς, την ανεξαρτησία του από τη Σερβία, η οποία όμως δεν αποδέχθηκε την απόσχιση του. Το ανεξάρτητο Κοσσυφοπέδιο αναγνωρίσθηκε άμεσα από ΗΠΑ, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία και Γερμανία ενώ άλλες χώρες, όπως η Ρωσία, η Κίνα αλλά και η Ελλάδα αρνούνται ακόμα και σήμερα την αναγνώριση. Για την ασφάλεια είναι αρμόδια η υπό τη διοίκηση του NATO Δύναμη του Κοσόβου (KFOR) αν και από το 2009 το Κόσοβο διαθέτει δικό του στρατό με την ονομασία Δύναμη Ασφαλείας του Κοσόβου (KSF), που απαρτίζεται κυρίως από πρώην μέλη του αντάρτικου στρατού UCK.

Αμέσως μετά τα σύνορα ο δρόμος ήταν στενός, με αρκετή κίνηση, αλλά το τοπίο πανέμορφο και καταπράσινο. Οδηγώντας δίπλα στον ποταμό Lepenica φτάσαμε έως το Kacanik το οποίο βρήκαμε όμως εντελώς αδιάφορο. Αργότερα, διαβάζοντας το ταξιδιωτικό του φίλου Μερκούρη που πέρασε πριν από εμένα από τα ίδια μέρη, διαπίστωσα ότι το Kacanik θεωρείται το άντρο των Τζιχαντιστών στα Βαλκάνια, με δεκάδες ντόπιους από τη μικρή αυτή πόλη να εντάσσονται στις δυνάμεις του ISIS.

Αυτό που σίγουρα σου έκλεβε την προσοχή ήταν τα έργα που έβλεπες. Η χώρα αυτή ήταν χωρίς υπερβολή ένα τεράστιο εργοτάξιο. Δρόμοι, γέφυρες, κτίρια. Στα τελευταία χιλιόμετρα, πριν την Πρίστινα χωθήκαμε σε ένα ολοκαίνουριο αυτοκινητόδρομο κερδίζοντας λίγο χρόνο.

Προσέξτε την πινακίδα με τα όρια ταχύτητας

Η Pristina (Πρίστινα) είναι η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη του Κοσόβου με πληθυσμό περίπου 500.000 κατοίκων. Αράξαμε σε ένα μπεργκεράδικο γιατί το στομάχι διαμαρτυρόταν και από εκεί, μετά από λίγο ψάξιμο, κλείσαμε ένα όμορφο διαμέρισμα μέσω Ainbnb.

Οικοδεσπότης μας η Flaka, μια νεαρή ντόπια κοπελίτσα που όπως μας αποκάλυψε αργότερα, το όνομα της σημαίνει “φωτιά”. Ο αδερφός της σπούδαζε στη Θεσσαλονίκη ενώ η ίδια δούλευε σε μια θεατρική ομάδα και νοίκιαζε το ισόγειο του σπιτιού στο οποίο έμεναν, για έξτρα εισόδημα. Χαμογελαστή και πρόθυμη, έκατσε μαζί μας δείχνοντας μέρη που θα έπρεπε να επισκεφτούμε στην πόλη. Βέβαια, όταν τελικά ξανακατεβήκαμε στο κέντρο πάλι σε μπεργκεράδικο καταλήξαμε, αλλά αυτό προσπαθήστε να μην της το αποκαλύψετε. Κρίμα όλος αυτός ο χρόνος που μας αφιέρωσε για να μας μυήσει στα παραδοσιακά και γκουρμέ εστιατόρια της πόλης, να θεωρηθεί χαμένος κόπος.

Κάναμε ένα γρήγορο ντουζάκι και φύγαμε για το κέντρο της πόλης. Περάσαμε από την εντυπωσιακή Εθνική Βιβλιοθήκη που χτίστηκε το 1982 από τον Κροάτη αρχιτέκτονα Andrija Muntjakovic. Εξωτερικά, το μαμούθ αυτό κτίριο των 16.500 τετραγωνικών μέτρων στεφανώνεται από 99 θόλους με λευκό γυαλί και περιβάλλεται εξολοκλήρου από ένα μεταλλικό δίχτυ. Η Βιβλιοθήκη έχει στην κατοχή της σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την παλιά Πρίστινα, καθώς και πάνω από 5.000 σπάνια βιβλία και χειρόγραφα, που πολλά χρονολογούνται από τον 16^ο αιώνα.

Εθνική Βιβλιοθήκη

Άλλα αξιοθέατα είναι το οικοδόμημα του Κέντρο Νεότητας και Άθλησης (Pallati i Rinise dhe i Sporteve) από τη Γιουγκοσλαβική περίοδο της πόλης. Ο γενειοφόρος άνδρας που εικονίζεται στην πρόσοψη του κτιρίου είναι ο τοπικός ήρωας Adem Jashari, ένας από τους αρχηγούς του Ου-Τσε-Κα (UCK), που σκοτώθηκε το 1998 μαζί με 50 άλλους (συμπεριλαμβανομένης και ολόκληρης της οικογένειάς του) από τη σερβική αστυνομία.

Κέντρο Νεότητας και Άθλησης, φωτογραφία από το διαδίκτυο

Απέναντι από τα γραφεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται το ύψους 15 μέτρων Μνημείο Αδελφοσύνης και Ενότητας, κατάλοιπο κι αυτό της γιουγκοσλαβικής εποχής, μοιάζει με αναποδογυρισμένο βέλος που οι τρεις ψηλές κολόνες του ενώνονται στην κορυφή του μνημείου, συμβολίζοντας την “Αδελφοσύνη και την Ενότητα” των τριών λαών του Κοσόβου, Αλβανών, Σέρβων και Τούρκων.

Μνημείο Αδελφοσύνης και Ενότητας

Στην κεντρική πλατεία της πόλης θα δείτε το άγαλμα του Γεώργιου Καστριώτη (ή Σκεντέρμπεη), έργου του Αλβανού καλλιτέχνη Janaq Paco. Ο Καστριώτης, το 1423 δόθηκε ως όμηρος στους Οθωμανούς Τούρκους, εξισλαμίστηκε και μορφώθηκε στην Αδριανούπολη. Κατά την ήττα των Οθωμανών στη Νις της Σερβίας το 1443, εγκατέλειψε τους Τούρκους και επέστρεψε στην Αλβανία την οποία είχαν καταλάβει οι Τούρκοι. Έγινε χριστιανός, ηγήθηκε της αντίστασης κατά των Τούρκων και απελευθέρωσε την πατρίδα του. Οι επιτυχίες του του έδωσαν ηρωική φήμη στη Δυτική Ευρώπη, δεν κατόρθωσε όμως να λάβει ανάλογη οικονομική και στρατιωτική ενίσχυση με αποτέλεσμα, μετά το θάνατο του η Αλβανία να επιστρέψει σε τουρκική κατοχή. Οι μακρόχρονοι αγώνες του έχουν μεγάλη σημασία για τους Αλβανούς και ο ίδιος αποτελεί σύμβολο των αγώνων τους για εθνική ενότητα και ανεξαρτησία.

Το άγαλμα του Γεώργιου Καστριώτη

Αν βρείτε χρόνο, αξίζει μια βόλτα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Πρίστινα, στο Εθνογραφικό Μουσείο, στην Εθνική Πινακοθήκη του Κοσόβου, στο Τσαρσί Τζαμί (CarshiMosque), στο Φατίχ Τζαμί (Fatih Mosque) απέναντι από τον Πύργο του Ρολογιού της Πρίστινα και στο Μεγάλο Χαμάμ (GreatHamam) που χτίστηκε το 1470.

Αγοράζοντας ξηροκάρπια έπιασα την κουβέντα με τον υπάλληλο, Σλαβομακεδόνας στην καταγωγή που μετακόμισε στην Πρίστινα για μία καλύτερη ζωή, όπως μου είπε

Περπατώντας στα στενά της πόλης ακούσαμε δυνατή μουσική και φωνές από τον πρώτο όροφο ενός κτιρίου, κάτι που έμοιαζε με εστιατόριο. Καταλάβαμε ότι ήταν γάμος και ο Θανάσης μου προτείνει να πάμε πάνω. Δεν μου αρέσει να είμαι ο τουρίστας που χώνεται μέσα στην προσωπική ζωή των άλλων αλλά με το φίλο μου να τρέχει προς τα εκεί δεν είχα και πολλές επιλογές. Στην πόρτα δύο κυρίες, κάποιας ηλικίας, μόλις μας είδαν μας προέτρεψαν να μπούμε μέσα για να ρίξουμε μια ματιά. Μέσα στην αίθουσα, ο κόσμος είχε περιτριγυρίσει το ζευγάρι χωρίς να μπορούμε όμως από το σημείο που στεκόμασταν να καταλάβουμε τι γινόταν. Όταν νιώσαμε κάποια περίεργα βλέμματα πάνω μας, αφήσαμε το μέρος και συνεχίσαμε τη βόλτα στην πόλη.

Σκηνή από το γάμο

Προσπαθώντας να παραγγείλω μπέργκερ. Τελικά βγήκε λίγο πιο καυτερό από όσο αντέχαμε

Αφού αράξαμε για ώρα σε ένα παγκάκι, χαζεύοντας τον κόσμο που έκανε τη βόλτα του, πήραμε το δρόμο της επιστροφής για το διαμέρισμα. Ο Θανάσης καβάτζωσε το κρεβάτι, εγώ τον καναπέ. Ξέραμε ότι αύριο θα ακολουθούσε μια δύσκολη μέρα με μπόλικη οδήγηση σε Κόσοβο, Αλβανία και Μαυροβούνιο, συνεπώς χρειαζόμασταν όσο περισσότερο ύπνο γινόταν.

Έξοδα: