Ex – Yugoslavia: χτίζοντας γέφυρες και γκρεμίζοντας τείχη

Ημέρα 2^η: Πέμπτη 21 Αυγούστου 2014, Πειραιάς – Kalishta (719,3 km)

Κάτι υπέροχες βαλκάνιες καρδιές

Λίγο μετά τις 06:00 το πρωί, σηκώνομαι από το κρεβάτι της καμπίνας και βρίσκομαι στο γκαράζ του πλοίου, φτιάχνοντας καφέ με τα σύνεργα του Μerkouris Camp. Λίγα λεπτά πριν τις 07:00, το πλοίο αράζει στο λιμάνι και ξεχύνομαι στους δρόμους.

Ως κλασσικός Μερκούρης που χάνεται ακόμα και στη διαδρομή κρεβατοκάμαρα – τουαλέτα του σπιτιού του, την έκανα και φέτος τη μ@λ@κία μου, καθώς δεν είδα την πινακίδα που στρίβεις για Λαμία. Ευτυχώς όμως, το πήρα γρήγορα χαμπάρι και μετά από λίγα μέτρα, έκανα μια ασφαλή αναστροφή και πλέον βρίσκομαι στη σωστή κατεύθυνση.

Τα πρώτα χιλιόμετρα στην πρωτεύουσα, μου είναι κάπως σοκαριστικά. Πουθενά σε καμιά χώρα από αυτές τις λίγες που έχω πάει, δεν έχω δει τόσα ξεκράνωτα κεφάλια πάνω σε μοτοσυκλέτες! Ακόμα άλλη μια αρνητική πρωτιά για την Ελλάδα…

H φιγούρα του γραβατωμένου εντουρά (εννοείται χωρίς κράνος) πάνω στην εθνική, ο οποίος προσπαθεί να διαφυλάξει την περιποιημένη κόμμωσή του, πίσω από την θεόρατη ζελατίνα ογκώδους και περιπετειώδους μοτοσυκλέτας της Άριας εταιρίας (ναι, αυτής που πιστεύει ότι είναι ανώτερη απ’ όλες τις υπόλοιπες) μου προκαλεί θλίψη.

Το επόμενο σοκ, έρχεται με τα διόδια! Χαίρω πολύ, το ξέρω ότι κάθε λίγα χιλιόμετρα ξεφυτρώνει κι ένας σταθμός. Αλλά το σοκ, είναι στην τιμή για τα δίκυκλα: 2,75 € λέει ο ένας, 2,35 € ο άλλος! Ρε ‘σεις, πάτε καλά; Τι, τις περάσατε, τις μοτοσυκλέτες; Αυτοκίνητα ή φορτηγά;

To τρίτο σοκ, έρχεται με τα πολλά μπλόκα και τα ραντάρ. Ένας μπάτσος με ύφος ελεύθερου σκοπευτή, με σημαδεύει με μίσος λες και διαπράττω αδίκημα με το να οδηγώ μοτοσυκλέτα και όχι κάτι άλλο! Πήγαινα με τα όρια, αλλά καμιά εντύπωση δεν θα μου προξενήσει, αν ξυπνήσω ένα πρωινό και δω την κλήση έξω από το σπίτι μου, επειδή πήγαινα στην εθνική με 120 km/h σε μια τεράστια ευθεία που έχει όριο τα… 50 km/h! Αυτά συμβαίνουν θα μου πεις, όταν τα μπλόκα της τροχαίας, έχουν καθαρά φοροεισπρακτικό χαρακτήρα και όχι χαρακτήρα πρόληψης ατυχημάτων.

Στην Λαμία, πραγματοποιώ κλασσικά την πρώτη στάση για ανεφοδιασμό και ολιγόλεπτη ξεκούραση. Το παλληκάρι στο βενζινάδικο, μου λέει πως είναι κλειστή η έξοδος για Καρδίτσα και με στέλνει σε κάτι παράδρομους για να γλυτώσω χιλιόμετρα. Μπερδεύτηκα μόνο και μόνο από την περιγραφή του κι έτσι λοιπόν, θέτω για πρώτη φορά σε λειτουργία το… GPS μου!

Πωπώ… γράφω “GPS μου” και δεν το πιστεύω! To οποίο δεν είναι ακριβώς GPS, αλλά κινητό, απ’ αυτά τα smartphone που λένε και οι γκατζετάκηδες, το οποίο το έχω γι’ αυτή τη δουλειά, αλλά και για internet. Για κανονικό τηλέφωνο έχω μια παντόφλα, παρωχημένης τεχνολογίας, αυτή με το πληκτρολόγιο επάνω! Μην την ψάχνεις, τι και πώς δικέ μου, αυτά μόνο ο θεούλης Μερκ τα κάνει! Να ‘ναι καλά ο Οικονομάκης που μου φόρτωσε όλους τους χάρτες της Ευρώπης, μπας και σταματήσω πλέον να χάνομαι σε κάθε διασταύρωση!

Καλό πρέπει να ‘ναι τούτο το μαραφέτι. Με συνοπτικές διαδικασίες με πέρασε από κάτι στενά, από πόλεις και χωριά, μου έλεγε σε ποια φανάρια να στρίψω και άλλα τέτοια ωραία που σε αντίθετη περίπτωση, θα έπρεπε να σταματούσα τον κάθε διερχόμενο και με στεντόρεια φωνή, να τον ρωτούσα “κουμπάρε, για Καρδίτσα καλά πάω”;

Mετά από λίγη ώρα, οδηγώ σε μια από τις αγαπημένες μου διαδρομές, αυτήν που πάει από Λαμία προς Δομοκό. Διαδρομή στριφτερή και απολαυστική, έχει το χάρισμα να μη με κατεβάσει ούτε μια στιγμή από τη σέλα της μοτοσυκλέτας μου. Το έχω αποφασίσει πως μέχρι να περάσω τα σύνορα, τα χιλιόμετρα θα τα πάω σιδερόκωλα. Και μετά τα σύνορα, θα τα πάω χαλαρουίτα…

Στην αγαπημένη μου Καρδίτσα, σκέφτομαι να κάνω μια στάση και να τηλεφωνήσω σε αγαπημένους μου φίλους, αλλά το πιο πιθανό, είναι πως θα με κρατήσουν μέχρι αύριο εκεί, επιδιδόμενοι σε κρεατοφαγία και ζυθοποσία! Άσε δηλαδή που μπορεί κάτι Τσιοπελάκοι και Ζαγορίτηδες, να με τρέχουν με τις μηχανές στα κατσάβραχα, με μόνη συντροφιά αρκούδες και αγριοκάτσικα! Kαι εκτός αυτών, θα λερωθεί το μηχανάκι μου και θα γεμίσουν λάσπες οι καλογυαλισμένες μπότες μου! Το ίδιο σκέφτομαι να κάνω και στα Τρίκαλα, αλλά και εκεί θα μου κάνουν τα ίδια, κάτι τύποι σαν τον Γκαραγκούνη! Παίδες, συγνώμη που δεν σταμάτησα, αλλά έχω να βγάλω πάρα πολλά χιλιόμετρα σήμερα! Ελπίζω να με καταλαβαίνετε, ε;

Στην Καλαμπάκα, κάνω μια ολιγόλεπτη στάση να δω έστω για λίγες στιγμές, τους περίφημους βράχους των Μετεώρων.

Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, εκεί που είμαι έτοιμος να στρίψω δεξιά και να οδηγήσω σε μια από τις αγαπημένες μου διαδρομές, για να δω τον ποταμό Βενέτικο με τα καταπράσινα νερά και τα “αλά Μετέωρα” πετρώματά του, η μ@λ@κία το GPS, μου λέει να συνεχίσω ευθεία.

Εκπλήσσομαι από την ανηφορική και στριφτερή διαδρομή, την οποία πραγματοποιώ για πρώτη φορά. Και να σου πω την αλήθεια, δεν ξέρω που στο διάολο με πάει, αλλά το μάτι μου βλέπει κάτι ταμπέλες για Κατάρα και για… Ηγουμενίτσα! Ωχ, λες να βρεθώ εν πλω για Βενετία;

Μετά από αρκετά χιλιόμετρα, οδηγώ σ’ έναν αυτοκινητόδρομο γεμάτο τούνελ και αργότερα την κάνω προς Καστοριά και Πρέσπες, όπου κάπου στον δρόμο θα κατεβώ για τρίτη φορά από τη σέλα, για λίγες στιγμές χαλάρωσης. Εκτός κι αν εμφανιστεί καμιά αρκούδα μπροστά μου και τότε να σου πω, τι στιγμές χαλάρωσης θα περάσω…

Λίγο πριν τις Πρέσπες, στρίβω αριστερά προς Κρυσταλλοπηγή. Το 2010 που πέρασα από εκεί, είδα στη διασταύρωση ένα φυλάκιο με στρατιώτες. Πλέον είναι εγκαταλελειμμένο και δεν υπάρχει ψυχή.

Μετά από λίγα χιλιόμετρα, βρίσκομαι να εγκαταλείπω τα σύνορα της Ελλάδας, επιδεικνύοντας το διαβατήριο και βγάζοντας το κράνος μου. Το μόνο που θυμάμαι, είναι την επιθυμία του Έλληνα τελωνειακού, να πάει κάποια στιγμή στο νησί μου, την Σύμη! Να πας κύριε πόλισμαν, είναι πολύ ωραία εκεί!

Πλέον βρίσκομαι σε αλβανικό έδαφος, όπου μια μικρή ουρά από αυτοκίνητα και λεωφορεία, θα έχεις ως συνέπεια μια μικρή στάση. Κανένα απολύτως πρόβλημα, καθώς δυο ευειδείς κορασίδες χρώματος μαλλιών ξανθού και μελαχρινού αντίστοιχα, οι οποίες μοιράζουν διαφημιστικά φυλλάδια (μάλλον κινητής τηλεφωνίας), θα προσελκύσουν το αδηφάγο βλέμμα μου, επάνω τους.

Αφού επιδεικνύω το διαβατήριο και την άδεια της μοτοσυκλέτας στον Αλβανό τελωνειακό, μετά από λίγα μέτρα σταματώ στο πρώτο από τα αρκετά βενζινάδικα που υπάρχουν. Έχω διανύσει πάνω από 40 km με ρεζέρβα και προτίμησα να ανεφοδιαστώ με βενζίνη στην Αλβανία, όπου η τιμή της είναι κατά πολύ φθηνότερη από αυτήν της Ελλάδας.

Ο υπάλληλος του βενζινάδικου, με ρωτάει από ποιο μέρος της Ελλάδος είμαι, σε άπταιστα ελληνικά! Και εκτός αυτού, μου δίνει πληροφορίες για τη διαδρομή που προτίθεμαι να ακολουθήσω. Σε κάποια φάση, μου κάνει νόημα με τα χέρια, πως θα το γλεντήσω με τις στροφές! Η πρώτη εντύπωση από τη δεύτερή μου επίσκεψη σε αυτή τη χώρα, είναι θετική. Σε όποιο σημείο της και να βρεθείς, ακούς ελληνικά! Οι Αλβανοί είναι λαός φιλόξενος και αυτοί που έχουν δουλέψει και ζήσει στην Ελλάδα, έχουν έναν καλό λόγο να πουν για τη χώρα μας, όσο παράξενο κι αν ακούγεται στους πολλούς. Αυτό φανερώνει πως εκτίμησαν το ψωμί που είχαν φάει κάποτε στην Ελλάδα. Όσο κι αν οι σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας σε καθαρά πολιτικό επίπεδο είναι κάπως ψυχρές έως αδιάφορες, οι άνθρωποι στις μεταξύ τους σχέσεις, δείχνουν να μένουν ανεπηρέαστοι και πολύ καλά κάνουν.

Στα πρώτα χιλιόμετρα επί αλβανικού εδάφους, εντυπωσιάζομαι από την καλή ποιότητα της ασφάλτου. Αυτό μου προκάλεσε έκπληξη, καθώς πριν δυο χρόνια, στον δρόμο μετά τα Τίρανα προς Σκόδρα, είπα τον δεσπότη… Παναγιώτη! Οπότε, αυτόν τον δρόμο άνετα θα μπορούσα να τον χαρακτηρίσω ως άριστο σε κάποια σημεία και σε κάποια άλλα μέτριο, με αρκετά μπαλώματα, τα οποία όμως δεν εμπνέουν ανησυχία.

Η Αλβανία γνωστή και ως η “Χώρα των Αετών”, στο φωνάζει από μακριά, πως βρίσκεται πολλές δεκαετίες πίσω. Άναρχη δόμηση παντού, με πολλά φτωχικά σπίτια, στα οποία έχουν χτιστεί σε απόσταση αναπνοής, πολυτελείς βίλες με όλα τα κομφόρ. Στον δρόμο κινούνται τα πάντα, από πολυτελή αυτοκίνητα μέχρι ζωήλατα κάρα και τρίκυκλα που διεκδικούν βραβείο ευρεσιτεχνίας. Από τη μια ο πλούτος σε υπερθετικό βαθμό κι από την άλλη η φτώχεια, σε ανάλογο βαθμό. Αυτό κι αν αποτελεί ένα δείγμα των τεράστιων οικονομικών ανισοτήτων μιας χώρας, η οποία αποτελείται από πολύ πλούσιους και από πολύ φτωχούς.

Το GPS, μου κάπνισε και το απενεργοποίησα εδώ και ώρα και στο Zemblak έχω αμφιβολίες για τον αν θα πρέπει να στρίψω δεξιά και να κινηθώ πλησίον της Μεγάλης Πρέσπας, από την αλβανική πλευρά. Ένας γιος στην Mercedes του, φεύγει από το σπίτι και αποχαιρετά τον πατέρα του. Και οι δύο φαίνονται συγκινημένοι. Μιας και δεν υπήρχε κανείς άλλος τριγύρω, αναγκάστηκα να τους χαλάσω αυτήν την ιδιαίτερη στιγμή, ρωτώντας τους στα αγγλικά, από πού πρέπει να στρίψω για Pustec. Ο γιος, ο οποίος είδε την πινακίδα μου, μου απάντησε κατευθείαν σε άπταιστα ελληνικά και εκτός αυτού, μου πρότεινε να τον ακολουθήσω, γιατί και αυτός πηγαίνει από τον ίδιο δρόμο.

Τον ευχαρίστησα αλλά αρνήθηκα ευγενικά, καθώς ο ρυθμός μου πλέον είναι χαλαρός και τουριστικός, πράγμα που μεταφράζεται σε χαμηλές ταχύτητες και στάσεις για φωτογράφιση. Τι ευχάριστοι και ευγενικοί άνθρωποι, αυτοί οι Αλβανοί. Κι εμείς στην Ελλάδα, το μόνο που έχουμε να πούμε γι’ αυτούς, είναι υποτιμητικά και ρατσιστικά λόγια. Πόσο ντρέπομαι, αλήθεια είναι…

Από εκεί και πέρα, κινούμαι σε μια καταπληκτική διαδρομή, με το σχετικά καλό επίπεδο της ασφάλτου και τις καλοχαραγμένες στροφές, να μου εμπνέουν εμπιστοσύνη. Τα λιγοστά μπαλώματα θα ταλαιπωρήσουν κάποια γέρικα κορμιά σαν κι αυτά των “Αφοί Παπαντωνίου & ΣΙΑ Ο.Ε.”, αλλά όχι το δικό μου κορμί που διάγει μόλις το 34^ο έτος της ηλικίας του.

Η Αλβανία όπως προαναφέρθηκε, μπορεί να βρίσκεται αρκετές δεκαετίες πίσω, όμως η φύση την προίκισε πλουσιοπάροχα, θα έλεγα.

Η όλη διαδρομή είναι υπέροχη και αρκετές φορές θα κατέβω από τη σέλα της μοτοσυκλέτας για φωτογράφιση.

Οι πολλές στροφές σε συνδυασμό με το όμορφο τοπίο της Μεγάλης Πρέσπας, θα με ωθήσουν να το διασκεδάσω.

Τα δε γραφικά χωριουδάκια πλησίον της λίμνης, προσθέτουν ιδιαίτερους πόντους στο τοπίο.

Μετά από λίγη ώρα, βρίσκομαι στα σύνορα της Αλβανίας με την πΓΔΜ. Και οι δυο σταθμοί είναι παλιοί, με εμφανή τα σημάδια εγκατάλειψης και περιορισμένης χρήσης. Τυπικός έλεγχος από την αλβανική πλευρά και πλέον βρίσκομαι στην πρώτη από τις εφτά χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, την “ενοχλητική” γειτονική μας χώρα. Αναγνωρισμένη από την Ελλάδα ως “πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας” και από τον υπόλοιπο κόσμο ως “Δημοκρατία της Μακεδονίας” σκέτο. Περίμενα να δω τεράστιες σημαίες και ταμπέλες που να γράφουν “Makedonija”, αλλά είδα μόνο μια μικρή και διακριτική ταμπέλα εισόδου. Μάλλον τις επιβλητικές, τις έχουν για τα σύνορα με την Ελλάδα…

Υφίσταμαι έναν τυπικό έλεγχο από τον σλαβόφωνο τελωνειακό, ο οποίος είναι ευγενέστατος, φιλικός, χαμογελαστός, ευπαρουσίαστος και μιλούσε άπταιστα αγγλικά. Τα τονίζω όλα αυτά, γιατί έχει και συνέχεια η ιστορία. Μου λέει να περιμένω προκειμένου να έρθει ένα άλλος τελωνειακός, για να ελέγξει τις αποσκευές μου, μαζί με ενός αυτοκινήτου που βρίσκεται εκείνη την ώρα, μαζί μου στον σταθμό.

Στο παράθυρο απέναντί μου, βλέπω έναν αργόσχολο τύπο να κάθεται σε μια καρέκλα και να με αγριοκοιτάζει. Τον περιμέναμε χωρίς υπερβολές, ένα ολόκληρο δεκάλεπτο! Όταν ήρθε, ήταν ένας μεσήλικας, κάτι μεταξύ παλαιστή του σούμο και χασάπη της γειτονιάς, αυστηρός χωρίς να μιλάει και με κοιτούσε με άγριο βλέμμα. Δεν μου έλεγξε τίποτα, άσχετα αν το αυτοκίνητο το ξεκοκάλισε. Απλά σήκωσε τη μπάρα και μου έκανε νόημα να φύγω. Και όλη αυτή η ιστορία γιατί; Για να μου δείξει ότι αν δεν είναι αυτός εκεί, εγώ δεν μπορώ να εισέλθω στη χώρα του;

Βέβαια, δεν έγινε και τίποτα, αλλά μου την έσπασε αυτό το υφάκι του στυλ “εγώ κάνω κουμάντο, εδώ πέρα”. Και σε καμία περίπτωση αυτός, δεν θα μου χαλάσει καθόλου την ομολογουμένως εξαίρετη εικόνα που έχω γι’ αυτή τη χώρα και τους ανθρώπους της. Γιατί, κάθε φορά που βρίσκομαι στην πΓΔΜ συναντώ ιδιαίτερα φιλόξενους και ευγενικούς ανθρώπους, πρόθυμους να με βοηθήσουν σε καθετί. Και αυτό που έχω καταλάβει με τους Σκοπιανούς ή Σλαβομακεδόνες ή όπως αλλιώς θέλουν να αυτοπροσδιορίζονται, είναι πως θεωρείται ένας λαός, με καλό όνομα και φήμη στο εξωτερικό.

Για λίγα χιλιόμετρα κινούμαι πλησίον της Μεγάλης Πρέσπας, μέχρι να ακολουθήσω μια ορεινή και στριφτερή διαδρομή που οδηγεί στη λίμνη Οχρίδα και περνάει μέσα από το Galichica Nacionalni Park, το οποίο σκαρφαλώνει μέχρι και τα 1.801 m υψόμετρο. Aυτή τη στιγμή, αισθάνομαι κάπως ιδιαίτερα, καθώς οδηγώ σε μια γραφική διαδρομή μιας χώρας, για δεύτερη φορά. Σε κάποιους πιο πολυταξιδεμένους από εμένα μπορεί να φαίνεται ασήμαντο, για εμένα όμως δεν είναι. Είναι ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα που αναμφίβολα, με γεμίζει χαρά και ικανοποίηση.

Η διαδρομή εν αντιθέσει με το οδόστρωμα που είναι κάκιστο και γεμάτο λακκούβες, είναι καταπληκτική. Τεράστια δέντρα βρίσκονται από πάνω μου και μοιάζουν σαν να εμποδίζουν τις ακτίνες του ήλιου να τα διαπεράσουν, έστω με μια στάλα φωτός. Αυτό το παρατηρώ σε πολλά σημεία της διαδρομής, όπως και την Μεγάλη Πρέσπα.

Όσο ανηφορίζω, το τοπίο σαν να αλλάζει, με το πράσινο να μην έχει τόσο επιβλητική παρουσία, παραμένοντας όμως εξίσου όμορφο.

Λίγο παραπέρα υπάρχει ένα σημείο, όπου μπορείς να θαυμάσεις την τεράστια έκταση της λίμνης Οχρίδας (ή Αχρίδας) από ψηλά.

Εκεί βρίσκονται λίγοι τουρίστες, οι οποίοι απολαμβάνουν τη θέα. Βλέπω έναν ντόπιο ταξιτζή και τον ρωτώ στα αγγλικά, κάτι για το εκκλησάκι του Sveti Neum. Και αυτός έχοντας δει την πινακίδα μου, μου απαντάει σε άπταιστα ελληνικά!

Μόλις γνώρισα τον Βαγγέλη, ο οποίος μου είπε “Έλληνας είμαι”! Ελληνικής καταγωγής, γεννήθηκε στην Ουγγαρία και τα τελευταία 40 χρόνια μένει στην Οχρίδα, όπου έχει αποκτήσει οικογένεια. Λόγω του φιλικού και πρόσχαρου χαρακτήρα του, έχουμε μια εγκάρδια συζήτηση για αρκετά λεπτά της ώρας. Μου δίνει αρκετές πληροφορίες για τα μέρη που σκοπεύω να περιηγηθώ. Ένα τεράστιο χαμόγελο σχηματίζεται στα χείλη του, όταν του λέω ότι, η Οχρίδα είναι ένα από τα αγαπημένα μου μέρη. Μιλάει άπταιστα ελληνικά, διαθέτοντας παράλληλα και ένα πλούσιο λεξιλόγιο της ελληνικής γλώσσας. Όμως η προφορά του είναι σλαβική, από τη στιγμή που μένει τόσα χρόνια στην πΓΔΜ και έχοντας ζήσει ελάχιστα έως καθόλου στην Ελλάδα. Είναι δυνατόν να μην αισθάνεσαι χαρά γι’ αυτούς τους ανθρώπους;

Συζητώντας με τον Βαγγέλη, κράτησα μερικές κουβέντες, από αυτές που κρατώ όταν συζητώ με ντόπιους. Γιατί από τους ντόπιους θ’ ακούσεις πράγματα (αλήθειες ή ψέματα, δεν έχει σημασία) που δεν θα στα πει καμιά εφημερίδα, καμιά τηλεόραση και καμιά ιστοσελίδα:

“Καλύτερα ήταν επί ενωμένης Γιουγκοσλαβίας. Όλοι οι λαοί ζούσαμε χωρίς προβλήματα. Και οικονομικά ήμασταν καλύτερα. Ενώ τώρα, τσακωνόμαστε με τους Έλληνες, για ένα όνομα! Γιατί; Είναι απλά, ένα πολιτικό παιχνίδι και τίποτα άλλο.”

O Βαγγέλης, προφανώς είναι γόνος Ελλήνων που εξορίστηκαν ή κατέφυγαν στην πρώην Γιουγκοσλαβία ή σε κομμουνιστικές χώρες (π.χ. Ουγγαρία) κατά την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα.

Στη συνέχεια τον αποχαιρέτησα, κατηφορίζοντας το βουνό και στην κεντρική διασταύρωση που δεξιά πάει για την πόλη της Οχρίδας και αριστερά για το Sveti Neum, βλέπω ότι πρέπει να πληρώσω κάτι σαν εισιτήριο ή σαν διόδια, επειδή οδήγησα στο Galichica N.P. Το ποσό ήταν αστείο (1 €) αλλά πριν δυο χρόνια, κανείς δεν μου ζήτησε τίποτα!

Μετά από λίγα χιλιόμετρα βρίσκομαι στο Sveti Neum, όπου η είσοδος και το parking για τις μοτοσυκλέτες, είναι δωρεάν. Τα παιδιά στην είσοδο, από μόνα τους προθυμοποιούνται να φυλάξουν το κράνος και το μπουφάν μου στο κιόσκι, όση ώρα εγώ θα περιηγούμαι στο δημοφιλές αυτό, τουριστικό θέρετρο. Τέτοια ευγένεια και καλοσύνη, δεν συνάντησα σε καμιά από αυτές τις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες που επισκεπτόμουν μέχρι πρότινος. Και τη συναντώ για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, εδώ, στην “εχθρική” πΓΔΜ.

Με τη φωτογραφική ανά χείρας, αρχίζω να περπατώ στο τουριστικό αυτό αξιοθέατο. Πολύς κόσμος πηγαινοέρχεται, οι λουόμενοι απολαμβάνουν το μπάνιο τους, πολλά τουριστικά μαγαζιά, καφετέριες και εστιατόρια υπόσχονται πολλές όμορφες στιγμές στους επισκέπτες. Το όλο περιβάλλον είναι προσεγμένο και με ωραίο γούστο.

Το δε σκηνικό με τα εστιατόρια δίπλα στα κρυστάλλινα νερά των εκβολών του ποταμού Drim, αλλά και οι βαρκάδες, το κάνουν να φαίνεται ειδυλλιακό. Θα το χαρακτήριζα χωρίς καμιά δόση υπερβολής, ως έναν μικρό παράδεισο…

Εκεί υπάρχουν οι 45 πηγές του ποταμού Drim, οι οποίες τροφοδοτούνται από την Μεγάλη Πρέσπα και καταλήγουν σε μια τεράστια λεκάνη που εκβάλλει στη λίμνη Οχρίδα.

Μετά από λίγα μέτρα βρίσκομαι στον χώρο του μοναστηριού, μαζί με ορδές τουριστών.

Από αυτό το μοναστήρι του Sveti Neum (ή Όσιου Ναούμ) ξεκίνησαν ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος, τον εκχριστιανισμό των Σλάβων, διδάσκοντας παράλληλα και το κυριλλικό αλφάβητο. Ο Όσιος Ναούμ, ήταν μαθητής τους και είναι θαμμένος σ’ έναν λιτό και απέριττο τάφο στη μονή. Διέδωσε και δίδαξε την ορθοδοξία στην Ρώμη, την Γερμανία, αλλά και στη σημερινή πΓΔΜ, έχοντας ένα πλούσιο ιεραποστολικό έργο. Επίσης ήταν γνωστός θεραπευτής των ψυχικών και πνευματικών ασθενειών. Ο θάνατος για τον Όσιο Ναούμ, ήρθε τη στιγμή που κήρυττε το λόγο του θεού. Σύμφωνα με τον θρύλο, η καρδιά του χτυπάει ακόμα, αν ακούσει κανείς προσεκτικά πάνω από τον τάφο του. Δεν πιστεύω να το πιστεύεις το τελευταίο, ε;

Όπως και η λίμνη Οχρίδα, έτσι και το μοναστήρι του Sveti Neum, ανήκει στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Xτίστηκε τον 10^ο αιώνα μ.Χ., όταν όλη η περιοχή ήταν έδρα της ορθόδοξης αρχιεπισκοπής. Κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών του 2001 στην πΓΔΜ, μεταξύ αλβανόφωνων και σλαβόφωνων, το μοναστήρι υπέστη σοβαρές καταστροφές, οι οποίες όμως αποκαταστάθηκαν γρήγορα, διατηρώντας την παλιά του αίγλη.

Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να τονίσω, πως μετά την πτώση του κομμουνισμού, διαφάνηκαν οι θρησκευτικές πεποιθήσεις των κατοίκων των χωρών που βρίσκονταν υπό αυτό το καθεστώς. Το ίδιο ακριβώς συνέβηκε και στις χώρες που προέκυψαν μετά τον διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας. Έτσι και στην πΓΔΜ αναβίωσε το χριστιανικό ορθόδοξο δόγμα, το οποίο ασπάζεται η πλειοψηφία των κατοίκων της. Το μοναστήρι του Όσιου Ναούμ, άρχισε να λειτουργεί το 1991, αλλά όχι για πολύ, καθώς οι μοναχοί το εγκατέλειψαν λόγω του ότι η γύρω περιοχή αποτελούσε ένα πολυσύχναστο τουριστικό θέρετρο. Τα δε κελιά των μοναχών, νοικιάστηκαν σε μια τουριστική επιχείρηση.

Το αξιοπερίεργο είναι πως η λατρεία του Όσιου Ναούμ, είναι διαδεδομένη και στους μουσουλμάνους Αλβανούς της περιοχής. Στα Βαλκάνια, αποτελεί σύνηθες φαινόμενο, πολλοί μουσουλμάνοι να πιστεύουν και στους χριστιανούς αγίους, ειδικά σε αυτούς που θεωρούνται “βαριοί” και μπορούν να κάνουν κακό σε κάποιον ο οποίος τους παραμελεί. Μη λησμονούμε πως οι περισσότεροι μουσουλμάνοι των βαλκανικών χωρών, ήταν πρώην χριστιανοί που εξισλαμίστηκαν κατά την διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας.

Αποχωρώντας από το Sveti Neum, ένας μεσήλικας κύριος που έχει μαγαζί στην είσοδο του θερέτρου, με πλησιάζει και με περισσή ευγένεια, με ρωτάει στ’ αγγλικά:

– Kύριε, πολύ όμορφη η μοτοσυκλέτα σας!

– Ευχαριστώ πολύ.

– Να σας κάνω μια ερώτηση;

– Χίλιες!

Mε ρωτάει πολλά και διάφορα για τη μοτοσυκλέτα. Κι εκεί που περίμενα ότι αυτή η συζήτηση θα είναι σύντομη, καταλήξαμε να μιλάμε για σχεδόν μισή ώρα και βάλε. Είναι από τις στιγμές που όσο κι αν βιάζεσαι να φτάσεις στον προορισμό σου, παγώνεις τον χρόνο και στέλνεις στον αγύριστο τα προγράμματα και τα πλάνα.

Αυτός ο αξιοπρεπής άνθρωπος, ήθελε απλά να μιλήσει με κάποιον “εχθρό” του, η χώρα του οποίου έχει διαφορά με τη δική του, για ένα όνομα! Το πρόσωπό του, πλημμυρίζει από καλοσύνη και λάμπει από χαρά, όταν του λέω πόσες ημέρες θα μείνω και ποια μέρη θα επισκεφθώ στην παρεξηγημένη χώρα του. Μου δίνει πληροφορίες και μου προτείνει μέρη που αξίζει να τα επισκεφθώ. Με παροτρύνει επίσης, να μείνω σ’ έναν φίλο του που έχει ξενώνα σε μια από τις ωραιότερες φυσικές τοποθεσίες, αυτής της χώρας. Αμέσως παίρνω χαρτί και στυλό, σημειώνοντας κάθε πληροφορία που μου δίνει. Κι αν δεν τα προλάβω όλα, σίγουρα θα τα αφήσω για μελλοντικές επισκέψεις. Εξάλλου, όλα τα Βαλκάνια, μια γειτονιά είναι…

Μιλάει με τα καλύτερα λόγια για την Ελλάδα, ως θαυμαστής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Μου κάνει ερωτήσεις για τη χώρα μου, τ’ αξιοθέατά της, την κατάσταση που επικρατεί εκεί λόγω της οικονομικής κρίσης. Στο τέλος, μου αναφέρει τα περί “πολιτικού παιχνιδιού” που παίζεται γύρω από την ονομασία της χώρας του. Αυτό που τον ενοχλεί, δεν είναι η ονομασία, αλλά οι ψυχρές σχέσεις των ανθρώπων που ζουν σε αυτές τις δυο χώρες. Και αυτό που αντιλαμβάνεται, είναι πως παρόλες τις πολιτικές και εθνικές διαφορές της Ελλάδας με την πΓΔΜ, οι άνθρωποι δεν έχουν να χωρίσουν απολύτως τίποτα μεταξύ τους.

Και πες μου τώρα: πώς είναι δυνατόν να μισήσω έναν τέτοιον άνθρωπο; Τι έχω να χωρίσω μαζί του; Kαι πώς να αισθανθώ μπροστά του, όταν βλέπω τα ούγκανα και τους υπερπατριώτες της Ελλάδος (ξέρεις, αυτούς που διατείνονται με λόγια και μόνο λόγια, ότι αγαπούν την πατρίδα, περισσότερο από τον καθένα) να αποκαλούν αυτούς τους ανθρώπους με τον εμετικό χαρακτηρισμό “γυφτοσκοπιανούς”; Χωρίς να έχουν ταξιδέψει εκεί, χωρίς να τους έχουν καν γνωρίσει, χωρίς να μπουν στον κόπο να ανταλλάξουν δυο κουβέντες μαζί τους! Απλά διαμορφώνουν την άποψή τους, καταπίνοντας αμάσητη τη φανατική τροφή που τους σερβίρει ο μηχανισμός της εθνικιστικής προπαγάνδας. Απλά, αισθάνομαι ντροπή για όλους αυτούς και τίποτα άλλο…

Και για να μην παρεξηγούμαι, τα ίδια αισθάνομαι και για τους εθνικιστές της αντίπερα όχθης και τα αισθήματα μίσους που τρέφουν για τους Έλληνες. Άλλωστε η μ@λ@κία και ο μ@λ@κας, δεν έχουν σύνορα. Και όσο σ’ αυτές τις δυο χώρες θα υπάρχουν άνθρωποι με σάπιες καρδιές, πάντα θα υπάρχουν και οι υγιώς σκεπτόμενοι άνθρωποι που ανά πάσα στιγμή, θα σου φανερώσουν το μεγαλείο της ψυχής τους.

Πλέον κινούμαι στον παραλίμνιο δρόμο της λίμνης Οχρίδας, με κατεύθυνση την ομώνυμη πόλη. Έχω αποφασίσει να μη μείνω εκεί, αλλά αυτό δεν θα με εμποδίσει να κάνω μια ολιγόλεπτη στάση. Τα πάντα μου φαίνονται γνώριμα κι αγνώριστα συνάμα…

Αυτές τις λίγες στιγμές, θέλω να φορτώσω τις αναμνήσεις μου. Λες και βρίσκομαι πρώτη φορά ή λες και έμενα εκεί για καιρό. Παρατηρώ ένα άγαλμα, το οποίο δεν υπήρχε τότε…

Η πόλη της Οχρίδας σφύζει από ζωή (που λέει κι ο Οικονομάκης) με πολύ κόσμο και τουρίστες να πηγαινοέρχονται. Θα ήθελα να μείνω το βράδυ εκεί, καθώς η όλη ατμόσφαιρα με έλκει σαν μαγνήτης. Όμως, έχω άλλα σχέδια γι’ απόψε…

Εγκαταλείπω την πόλη και οδηγώ στον δρόμο για τη δυτική πλευρά της λίμνης, προς Struga, κοντά στα σύνορα με την Αλβανία. Κάπου εκεί, θα στήσω τη σκηνή μου, σ’ ένα camping στην Κalishta, ακριβώς δίπλα στη λίμνη.

Ο δρόμος είναι γνώριμος, αλλά μου φαίνεται σαν να περνάω πρώτη φορά από εκεί. Παρατηρώ πράγματα, τα οποία δεν υπέπεσαν στην αντίληψή μου, την πρώτη φορά. Η χαρακτηριστική κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα της Οχρίδας, δεν υπάρχει στην απέναντι όχθη της. Ελάχιστος κόσμος, φτώχεια αλλά και πλούτος, προχειρότητα και πολλά κτίρια κακόγουστης αισθητικής. Η ατμόσφαιρα είναι γκρίζα…

Βλέπω πολλά επιβλητικά τζαμιά, άλλα παλιά, άλλα νέα και άλλα ανεγειρόμενα. Το περιβάλλον θυμίζει έντονα Ανατολή…

Αλλά αυτό που μου κάνει περισσότερη εντύπωση, είναι οι αμέτρητες αλβανικές σημαίες! Ωπ, τι έγινε ρε δικέ μου; Άνοιξαν τα σύνορα με την Αλβανία και πέρασα χωρίς έλεγχο; Όχι! Απλά στην περιοχή, κατοικούν πολλοί Αλβανοί και επειδή η κατάσταση σε αυτή τη χώρα έχει κάποιες ιδιαιτερότητες, δηλώνουν την παρουσία τους, τοποθετώντας μια αλβανική σημαία σε σπίτια, μαγαζιά, ναούς και όπου αλλού μπορεί να φανταστεί κανείς.

Πρώτη φορά βλέπω με τόση έντονη παρουσία, τη σημαία μιας χώρας, μέσα στο έδαφος μιας άλλης! Για να σου δώσω να καταλάβεις, είναι σαν να βλέπεις τουρκικές σημαίες, μέσα σε πόλεις και χωριά της Ελλάδος ή το αντίστροφο! Και γιατί συμβαίνει αυτό;

Το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού της πΓΔΜ αποτελείται από Σλαβομακεδόνες και Αλβανούς, με τους δεύτερους να καταλαμβάνουν το 25,2% του πληθυσμού (απογραφή 2002). Στην πλειοψηφία τους, οι μεν Σλαβομακεδόνες είναι χριστιανοί ορθόδοξοι, οι δε Αλβανοί είναι μουσουλμάνοι. Οι σχέσεις τους είναι τεταμένες, με τους Αλβανούς να αμφισβητούν την εδαφική ενότητα της πΓΔΜ, με τις περιοχές στο βορειοδυτικό τμήμα της, οι οποίες κατοικούνται ως επί το πλείστον από Αλβανούς. Και εδώ αξίζει να αναφερθεί πως, οι Αλβανοί που κατοικούν στην πΓΔΜ πληθαίνουν συνεχώς, έναντι των Σλαβομακεδόνων. Εύλογα, πολλοί γεωπολιτικοί αναλυτές, αναρωτιούνται πού θα οδηγήσει αυτή η δημογραφική αύξηση των Αλβανών, έναντι των Σλαβομακεδόνων στη συγκεκριμένη χώρα, μετά από μερικές δεκαετίες.

Σημειώνω εδώ, πως τον Αύγουστο του 2001, ξέσπασε κρίση στη χώρα, μεταξύ των Αλβανών αυτονομιστών του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού (γνωστού και ως UCK των Σκοπίων) και του Τακτικού Στρατού της χώρας, στις δυτικές περιοχές της, όπου διαμένουν κυρίως Αλβανοί και μουσουλμάνοι. Τελικά, οι εχθροπραξίες έλαβαν τέλος με τη συμφωνία της Οχρίδας, στις 13 Αυγούστου του ίδιου έτους, όπου οι Αλβανοί κατάφεραν να αποκτήσουν ίση αντιπροσώπευση στη δημόσια διοίκηση και καθιέρωση της αλβανικής γλώσσας ως δεύτερης επίσημης γλώσσας τους κράτους, καθώς και πολλά άλλα αναφαίρετα δικαιώματα.

Οι Αλβανοί κάτοικοι της χώρας, έχουν αποκτήσει τα αναφαίρετα δικαιώματά τους, όμως επιδιώκουν την απόσχισή τους από την πΓΔΜ με διάφορους τρόπους, όπως π.χ. με τη δημιουργία ενός ομοσπονδιακού κράτους με δυο αναξάρτητες πολιτικές οντότητες. Ίσως ορισμένοι από αυτούς, οι πιο φανατικοί, να βλέπουν με καλό μάτι το όραμα της μεγάλης Αλβανίας…

Οι κατατοπιστικές πινακίδες, θα με βοηθήσουν έτσι ώστε να βρω εύκολα το camping και να στήσω τη σκηνή μου, στις όχθες της λίμνης Οχρίδας. Ένα ευγενέστατο παιδί που δουλεύει στο camping, με υποδέχεται γεμάτος χαρά και με κατατοπίζει στους χώρους. Την ώρα που στήνω τη σκηνή, έρχεται και μου προσφέρει “rakia”, κάτι σαν την ελληνική ρακή, προκειμένου να με καλωσορίσει στην κατασκήνωση.

Είναι ο Πίμι, ο οποίος είναι Αλβανός και όχι “Μακεδόνας”, όπως μου είπε. Ένα εξαιρετικό παιδί που ποτέ δεν εξαφανίζει το χαμόγελο από τα χείλη του. Ιδιαίτερα φιλόξενος και ομιλητικός και ό,τι του ζητήσεις, μ’ έναν δίσκο θα στο φέρει σε όποιο σημείο του camping κι αν βρίσκεσαι. Είναι λάτρης της ιστορίας και του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και έχει ως όνειρό του, να επισκεφθεί κάποια στιγμή την Ελλάδα, με την Κρήτη και την Σπάρτη να αποτελούν τους κύριους προορισμούς του. Μάλιστα μαζεύει χρήματα, προκειμένου να ταξιδέψει κάποια στιγμή, για λίγες ημέρες στην Ελλάδα! Του το εύχομαι μέσα από την καρδιά μου…

Μιλάει επίσης, άπταιστα αγγλικά, λες και είναι η μητρική του γλώσσα. Και σε συνδυασμό με όλα τα παραπάνω, παρατηρώ ότι το εν λόγω camping, αν και μικρό σε έκταση, έχει προσωπικό που μπορεί να εξυπηρετήσει τον επισκέπτη και να του προσφέρει πολλές υπηρεσίες και ανέσεις, όπως μπαρ και εστιατόριο, φυσικά σε πάρα πολύ φθηνές τιμές, πάντα συγκριτικά με τα ελληνικά δεδομένα.

Η τεράστια αμερικανική σημαία που βρίσκεται μέσα στη ρεσεψιόν, δεν πέρασε απαρατήρητη από το μάτι μου. Περπάτησα λίγα μέτρα παραπέρα για να πάω σ’ ένα μπακάλικο για λίγα ψώνια. Η ένδεια και η προχειρότητα στα σπίτια, κυριαρχούν. Αποτελεί γεγονός, πως οι Αλβανοί από τη μια πλευρά, δεν τα προσέχουν καθόλου, όσον αφορά την εξωτερική εικόνα τους, καθώς βλέπεις μια προχειρότητα. Οι Σλαβομακεδόνες όμως από την άλλη, τα προσέχουν ιδιαίτερα, ακόμα και τα πιο φτωχικά. Τα έχουν πιο νοικοκυρεμένα, πιο περιποιημένα και κυρίως πιο καθαρά.

Η όλη ατμόσφαιρα στην Struga και στην Kalishta, με τις σημαίες και τη γλώσσα που μιλούν οι κάτοικοι, με κάνουν να πιστεύω πως βρίσκομαι στην Αλβανία και όχι στην πΓΔΜ. Μου φαίνεται πολύ περίεργο αυτό το πράγμα, το οποίο δεν περίμενα να το συναντήσω στη δυτική όχθη της Οχρίδας.

Αφού έστησα τη σκηνή μου, τακτοποιήθηκα και έκανα ντους (να φύγει και η μπίχλα της ημέρας) και πλέον βρίσκομαι σ’ ένα τραπέζι πίνοντας μπύρα και γράφοντας το ημερολόγιο. Όλα αυτά με την όμορφη θέα της λίμνης Οχρίδας, λίγο πριν σκοτεινιάσει.

Στη συνέχεια ο Πίμι, μου φτιάχνει δυο αλβανικά burger, τα οποία ήταν αρκετά για να γεμίσω το άδειο μου στομάχι. Παρέα με τους άλλους τουρίστες που έχουν στήσει τις σκηνές τους, αλλά και με ντόπιους Αλβανούς που έχουν έρθει για φαγητό ή ποτό στο εστιατόριο, απολαμβάνουμε τη φωτισμένη θέα της λίμνης, με τα βεγγαλικά που έπεφταν σε κάποιο σημείο απέναντι, ένεκα μιας εκδήλωσης. Συνάμα ακούω ιμάμηδες να ψέλνουν εκκωφαντικά σε πολλά τζαμιά…

Η πρώτη οδηγικά ημέρα του ταξιδιού, φτάνει στο τέλος της. Σήμερα είμαι ιδιαίτερα ευτυχής, όχι μόνο γιατί είμαι ξανά στους δρόμους μετά από πολύ καιρό, αλλά και επειδή γνώρισα υπέροχους ανθρώπους. Οδήγησα σε δυο χώρες, όπου οι σχέσεις της κάθε μιας με την Ελλάδα είναι ψυχρές. Οι δε σχέσεις, μεταξύ αυτών των δυο χωρών (πΓΔΜ και Αλβανίας) είναι τεταμένες.

Αυτό όμως δεν με εμπόδισε να γνωρίσω σ’ αυτές τις δυο χώρες, το μεγαλείο της βαλκάνιας ψυχής. Ανθρώπους που εμφανίζονται από το πουθενά για λίγες στιγμές στο ταξίδι σου και αυτά που συζητάς μαζί τους, σου μένουν χαραγμένα για χρόνια στο μυαλό. Σήμερα λοιπόν, δεν γνώρισα “κάτι σαράβαλες καρδιές” που λέει και το άσμα, αλλά “κάτι υπέροχες βαλκάνιες καρδιές”…

Kι εκεί που μόλις κατάφερα να κλείσω τα μάτια μου, ακούω έναν ενοχλητικό συνεχόμενο θόρυβο μέσα στο camping. Mου φάνηκε σαν να ήρθαν πολλές μπετονιέρες μαζί, για να ρίξουν μπετά σε νεοανεγειρόμενη οικοδομή. Ρε, κοίτα κάτι πράγματα! Μα καλά, μέσα στα βαριά μεσάνυχτα ήρθαν να βγάλουν το μεροκάματο τους στο γιαπί; To τι καντήλι τους έριξα αλλά και το τι πολυελαίους ενοριών της Οχρίδας τους κατέβασα, είναι κάτι που δεν περιγράφεται…

Dobra nok!

Έξοδα – Σημειώσεις:

Βενζίνη: 49 €
Διόδια: Ελλάδα (4 σταθμοί, 9 €)
Διαμονή: Camping Rino (8 €)
Eισιτήρια: Calichica N.P. (1 €)
Λοιπά: 12,50 €
Σύνολο: 79,50 €
Γενικό Σύνολο: 181 €