Ex – Yugoslavia: χτίζοντας γέφυρες και γκρεμίζοντας τείχη

Ημέρα 16^η: Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου 2014, Sarajevo – Μokra Gora (170,4 km)

Serbia is a miracle, Emir!

Σηκώθηκα λίγα λεπτά πριν τις 07:00 και έφτιαξα καφέ στο living room του ξενώνα. Έχω αποφασίσει να μη μείνω δεύτερο βράδυ στο Sarajevo και να συνεχίσω την πορεία που έχω χαράξει, αλλάζοντας άλλη μια χώρα, όταν και θα εισέλθω στην Σερβία.

Λίγα μέτρα από τον ξενώνα, βρίσκεται η αγορά Μarkale του Sarajevo. Aπό τα πρώτα μου βήματα, βλέπω τα σημάδια του πολέμου. Πλέον ορισμένα από αυτά αποτελούν μουσειακό είδος, για να θυμίζουν εκείνες τις τραγικές ημέρες του πολέμου…

Βρίσκομαι να περπατώ στην αγορά Μarkale. Δυο φορές η Μarkale γνώρισε το φρικιαστικό πρόσωπο του πολέμου, από δυο βομβαρδισμούς που στοίχισαν τη ζωή σε αθώους ανθρώπους που έτυχε να βρίσκονται σε αυτό το σημείο. Δυο τυφλά χτυπήματα που αιματοκύλισαν αμάχους. Κάποιοι σκοτώθηκαν, κάποιοι ακρωτηριάστηκαν, κάποιοι τραυματίστηκαν. Και σε αυτά τα άνανδρα χτυπήματα δεν έγιναν διακρίσεις. Γυναίκες, παιδιά, άντρες. Απλά αγόραζαν τις προμήθειές τους εν καιρώ πολέμου. Τι οργή να συγκρατήσω μέσα μου, όταν η μάνα κρατάει στο χέρι της το παιδί και το βλέπει νεκρό; Ή όταν το παιδί βλέπει τη μάνα νεκρή; Τι πόνος να χωρέσει σε αυτούς που είδαν τις οικογένειές τους να ξεκληρίζονται; Δεν μπορώ να πω άλλα λόγια, φέρνοντας στο μυαλό μου αυτές τις εικόνες που έβλεπα μικρός στην τηλεόραση και συγκλόνισαν όλη την ανθρωπότητα. Απλά σκύβω με αποτροπιασμό το κεφάλι…

Στις 4 Φεβρουαρίου 1994 μεταξύ 12:10 και 12:15, ένα βλήμα όλμου 120 mm εκτοξεύτηκε, σκοτώνοντας 67 ανθρώπους και τραυματίζοντας 142.

Μετά από 18 μήνες, στις 28 Αυγούστου 1995 και ώρα 11:00, εκτοξεύτηκαν 5 βλήματα, τα οποία σκότωσαν 43 ανθρώπους και τραυμάτισαν 75.

Για την πρώτη επίθεση, το Διεθνές Δικαστήριο, θεώρησε υπεύθυνο τον διοικητή του σερβοβοσνιακού στρατού, ταγματάρχη Στάνισλαβ Γκάλιτς. Ο δε ηγέτης των Σερβοβόσνιων Ράντοβαν Κάρατζιτς, υποστήριξε πως επρόκειτο για τρομοκρατική επίθεση των μουσουλμάνων της Βοσνίας, υποστηρίζοντας πως οι οβίδες ήταν αδύνατο να εκτοξευθούν από τις σερβικές θέσεις. Πρόσφατα ένας Νορβηγός καθηγητής, υποστήριξε πως πολλές διεθνείς υπηρεσίες κρατών, είχαν στα χέρια τους πόρισμα, το οποίο με σαφήνεια κατέληγε πως η επίθεση αυτή, έγινε από άνδρες του ηγέτη των μουσουλμάνων της Βοσνίας, Αλίγια Ιζεντμπέκοβιτς.

Όσον αφορά τη δεύτερη επίθεση, ακόμα δεν ξεκαθαρίστηκε, μιας και η μία πλευρά κατηγορεί την άλλη.

Προσωπικά αδιαφορώ για το ποια πλευρά προέβη σ’ αυτές τις επιθέσεις, από τη στιγμή που χάθηκαν τόσες ζωές. Καταδικάζω αυτά τα θρασύδειλα ανθρωποειδή απ’ όποια πλευρά κι αν προέρχονται. Το αποτέλεσμα είναι ότι χάθηκαν άδικα τόσες ανθρώπινες ψυχές. Ποτέ ξανά…

Λίγα λεπτά πριν τις 08:00 πηγαίνω στο parking να πάρω τη μοτοσυκλέτα μου. Οι τύποι που δουλεύουν εκεί, είναι μες την τρελή χαρά. Ομιλητικοί και ευχάριστοι μου πιάνουν την κουβέντα κι ας μη γνωρίζουν καθόλου αγγλικά. Βρίσκομαι στο hostel παρέα με τον Σέρβο φίλο μου πλέον Σάσα, όπου ανταλλάσσουμε mail. Σήμερα θα οδηγήσω στην πατρίδα του και όταν του λέω ποια μέρη θα επισκεφθώ, το πρόσωπό του λάμπει από χαρά.

Ένα πράγμα που γουστάρω στους Σέρβους, είναι ότι σε κάνουν να αισθάνεσαι τόσο οικεία λες και γνωρίζεστε χρόνια. Λίγο πριν αποχαιρετήσω τον Σάσα, βγάζουμε μια αναμνηστική φωτογραφία, με τον κλασσικό σερβικό χαιρετισμό με τα τρία δάχτυλα. Με αποχαιρετά με τον επίσης κλασσικό σερβικό ασπασμό, με τα τρία φιλιά στο μάγουλο.

Μετά από λίγα χιλιόμετρα αφήνω πλέον το Sarajevo και κινούμαι στον Ε761 προς Podromanija. Και πριν προλάβω καλά-καλά να κυλήσω τις ρόδες μου σε αυτόν τον δρόμο, βλέπω τη σημαία και την πινακίδα της Srpska Republika. Μετά παρατηρώ, ότι είμαι από χθες με ρεζέρβα. Δεν το ρισκάρω και επιστρέφω πίσω στο Saravejo (~10 km) για να βάλω βενζίνη, να τσεκάρω πιέσεις, ν’ αγοράσω τσιγάρα και τα λοιπά.

Ο δρόμος είναι παγερά αδιάφορος και έχω απενεργοποιήσει το GPS, πιστεύοντας πως θα φτάσω στα σύνορα με την Σερβία σχετικά εύκολα! Φευ! Σε μια διασταύρωση κάνω λάθος και παίρνω άλλο δρόμο. To παράδοξο είναι πως σε αυτό το σημείο της Srpska Republika, οι πινακίδες είναι μόνο στα κυριλλικά, οπότε άντε βγάλε άκρη τώρα! Μετά από 10 km τζάμπα, ξαναγυρίζω πίσω και παίρνω τη σωστή κατεύθυνση. Το μόνο που θυμάμαι είναι στα φανάρια μιας κωμόπολης, ένα αυτοκίνητο από το αντίθετο μ’ έναν μεσήλικα μέσα, να μου παίζει την κόρνα και να με χαιρετά.

Ο καιρός είναι μουντός, το οδόστρωμα βρεγμένο κατά διαστήματα, αλλά δεν βρέχει. Αδιάβροχα δεν έχω βάλει σήμερα, μετά από τρεις ημέρες. Το τοπίο εξακολουθεί να μη μου κάνει εντύπωση και απηυδισμένος σταματώ σ’ ένα χωμάτινο πλάτωμα του δρόμου για μια ολιγόλεπτη στάση. Χμμ, τώρα μου φαίνεται κάπως συμπαθητικό…

Όσο περνάνε τα χιλιόμετρα το τοπίο σαν να ομορφαίνει, αλλά δεν θα με κάνει να κόψω και φλέβες. Προς μεγάλη μου έκπληξη, ο δρόμος σαν να παίρνει μορφή πίστας MotoGP, με πολλές όμορφες στροφές που ανεβάζουν την αδρεναλίνη μου στα ύψη. Ο εγκέφαλος δίνει εντολή στον δεξί καρπό ν’ ανοίξει το γκάζι. Την ίδια στιγμή περνούν απ’ το μυαλό μου διάφορες σκηνές όπως οριακές κλίσεις με τη μοτοσυκλέτα, ξυσμένα μαρσπιέ, βαλίτσες και πέλματα ελαστικών πατημένα στο τέρμα…

Πριν προλάβω να θέσω σε εφαρμογή αυτές τις πρόστυχες σκέψεις, βλέπω σε απόσταση μόλις λίγων χιλιομέτρων δυο αυτοκίνητα να έχουν εκτραπεί της πορείας τους. Οι επιβαίνοντες είναι καλά στην υγεία τους και τα οχήματα έχουν υποστεί υλικές ζημιές. Το δεύτερο μάλιστα περιστατικό, έλαβε χώρα σε μια κλειστή στροφή, όπου βρέθηκα να μιμούμαι χορευτικές κινήσεις του Νουρέγιεφ, προκειμένου να διατηρήσω την ισορροπία μου.

Αυτά τα δυο περιστατικά θα μου κόψουν τον τσαμπουκά, γιατί πήγαινα γυρεύοντας στην προσπάθειά μου να ξεφύγω για λίγο από τον χαλαρό ρυθμό οδήγησης.

Το τοπίο εξακολουθεί να μη μου αρέσει. Περίμενα να ήταν πανέμορφο, μιας και η διαδρομή στον χάρτη δείχνει γραφική. Το τι επαίνους και διθυραμβικά σχόλια έχω ακούσει για τη διαδρομή Sarajevo – Visegrad, είναι κάτι που δεν περιγράφεται. Μέχρι τώρα, τη διαδρομή θα την χαρακτήριζα τελείως για τον πο#τ$ο!

Μέχρι να φτάσω στο Ustipraca, όπου θα εμφανιστεί ο ποταμός Drina. Ωραίο τοπίο, αλλά όχι από αυτά που θα πω “oυάου”. Όμως είναι ό,τι καλύτερο έχω δει, για σήμερα τουλάχιστον.

Από το στομάχι μου ακούγεται ένας θόρυβος, λες και ακούς μαζί τα δυο Varadero που άλλαξε ο Κυριακόπουλος μέσα σε δυο χρόνια, με 200.000 km το καθένα. Έξυπνος και προνοητικός ο Μανώλης, πήγε για τρίτο Varadero κι εγώ με τη σειρά μου, θα πάω για ομελέτα σε παρακείμενο παρακμιακό εστιατόριο.

Ο ιδιοκτήτης δεν καταλαβαίνει γρι από αγγλικά, αλλά σκίζει από ευγένεια και καλούς τρόπους. Του λέω ότι θέλω μια ομελέτα κι επειδή δεν μπορούμε να βγάλουμε την άκρη, του λέω να φτιάξει μια στην τύχη, αυτήν που νομίζει. Το μόνο που παρακαλώ, είναι να μην έχει μέσα ελιές, τόνο, ψάρια και θαλασσινά. Και φυσικά να μη διαταραχθεί η στομαχική μου κοιλότητα και βρεθώ να αδειάζω στο δρόμο, το αχρησιμοποίητο μέχρι τώρα “πάπιερ ντε κωλ” που κουβαλώ μαζί μου.

Η ομελέτα έχει μέσα κάτι σαν τυρί, μυζήθρα πρέπει να είναι ή κάτι παρόμοιο. Είναι τόσο γευστική που την καταβροχθίζω πιο γρήγορα κι από το χρόνο μιας Hayabusa σε αγώνα dragster. Δεν χρειάζεται να σου πω πόσα πλήρωσα, γιατί θα σε πάρουν τα γέλια.

Aπό το σημείο αυτό, αρχίζουν τα χιλιόμετρα οδηγικής νιρβάνας. Αμέσως φέρνω στο μυαλό μου, τα λόγια του μέντορα Οικονομάκη, εν έτει 2012 να μου λέει πως είναι η καταπληκτικότερη διαδρομή που έχει κάνει ποτέ στη ζωή του. Κι όταν μιλάει ο Oικονομάκης, εγώ του δίνω βάση και τον ακούω με προσοχή. Άσχετα αν του ρίχνω καντήλια σε κάθε βόλτα που με βασανίζει σαν αξιωματικός των SS…

Αν αυτή η διαδρομή είναι για τον Χάινριχ φον Οικονομάκεν η καλύτερη που έχει κάνει στη ζωή του, για εμένα είναι η καλυτεροτεροαπιστευτοαπίθανη! Θες τοπίο; Θες δρόμο; Θες στροφές; Θες πράσινο; Θες υγρό στοιχείο; Θες επιβλητικά βουνά; Θες φαράγγια; Θες τούνελ; Θες της Παναγιάς τα μάτια; Απ’ όλα έχει! Μέχρι και όμορφες κορασίδες στα χωριά, να τις χαιρετάς παίζοντας την κόρνα!

Nαι, οδηγώ στο φαράγγι του ποταμού Δρίνου!

Στο μεγαλύτερο μέρος του ο Δρίνος κυλάει ανάμεσα από στενές χαράδρες που τις σχηματίζουν απόκρημνοι βουνίσιοι όγκοι ή μέσα από βαθιά φαράγγια με απότομες ξεκομμένες πλαγιές. (Ίβο Άντριτς, Το γεφύρι του Δρίνου)

Κινούμαι με σχετικά υψηλή ταχύτητα και σε κάποιο σημείο, αρχίζει να βρέχει δυνατά. Ευτυχώς όμως που τα τούνελ είναι αμέτρητα με σχετικά μικρή απόσταση μεταξύ τους, αλλά μεγάλα σε μήκος κι έτσι γλυτώνω αρκετούς τόνους νερού να διαπερνούν την εαρινή μου ένδυση. Μέσα στα τούνελ ελαττώνω ταχύτητα, μιας και ο φωτισμός τους είναι από ανύπαρκτος έως ανεπαρκής. Και όταν βγαίνω έξω από αυτά ανοίγω το γκάζι για να γλυτώσω τη βροχή, καθώς μετά από λίγο, με περιμένει το επόμενο τούνελ και ούτω καθεξής. Τη βρίσκω διασκεδαστική, όλη αυτή τη διαδικασία του άνοιξε-κλείσε γκάζι. Αλλά και από την άλλη όταν βλέπω ότι δεν βράχηκα τόσο πολύ, αισθάνομαι τυχερός!

Φτάνω στο Visegrad, όπου λόγω έργων στη γέφυρα, δεν έχω καλή οπτική εικόνα. Και τη συγκεκριμένη γέφυρα, θέλω οπωσδήποτε να τη φωτογραφίσω. Πηγαίνω από την απέναντι όχθη του Δρίνου, όπου εκεί υπάρχει καφετέρια. Παραγγέλνω έναν διπλό εσπρέσο, να ξελαμπικάρω κάπως…

Όση ώρα απολαμβάνω τον ζεστό καφέ, βρίζω για άλλη μια φορά την τύχη μου σε αυτό το ταξίδι. Τα έργα που γίνονται πάνω στο γεφύρι, δεν μου επιτρέπουν να το περπατήσω. Ο βροχερός καιρός, επίσης δεν μου επιτρέπει να αφιερώσω τον χρόνο που θα ήθελα στο Visegrad. H προσμονή όμως της Σερβίας, η οποία απέχει ελάχιστα χιλιόμετρα από εδώ, θα κατευνάσει αυτή μου την οργή. Δεν πειράζει όμως, εύχομαι κάποια στιγμή στο μέλλον, να αφιερώσω το χρόνο που αξίζει σε αυτήν την πανέμορφη τοποθεσία με το ξακουστό γεφύρι…

H γέφυρα χτίστηκε το 1571 από τον βεζύρη Mehmed Pasha Sokolovic και τον αρχιτέκτονα Sinan Pasha. Η γέφυρα εξυμνείται στο βιβλίο του Γιουγκοσλάβου συγγραφέα Ιvo Andric, ο οποίος βραβεύτηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1961. Το μυθιστόρημά του, ονομάζεται “Na Drini cuprija” ή” The bridge over Drina” ή “Το γεφύρι του Δρίνου”. Η οθωμανική αυτή γέφυρα, αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

O Ivo Andric (09/10/1892 – 13/03/1975), γεννήθηκε στο Dolac, κοντά στο Travnik της σημερινής Βοσνίας – Ερζεγοβίνης από καθολικούς Κροάτες γονείς. Δυο χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του τον εμπιστεύθηκε σε συγγενείς τους στο Visegrad, καθώς ήταν πολύ φτωχή για να μπορέσει να τον μεγαλώσει. Ο Αndric τελείωσε το δημοτικό στο Visegrad και συνέχισε το γυμνάσιο στο Sarajevo, όπου άρχισε να γράφει τα πρώτα του ποιήματα. Λέγεται πως ο Emir Kusturica θα γυρίσει ταινία με τη ζωή του Ivo Andric, η οποία αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον…

Στο μέρος αυτό, όπου ο Δρίνος ξεπετιέται με όλη την ορμή των νερών του και ξεχύνεται καταπράσινος κι αφρισμένος μέσα από το φράγμα των σκοτεινών και απότομων βουνών, στέκεται ορθό ένα μεγάλο, καλοπελεκημένο πέτρινο γεφύρι με τις έντεκα φαρδιές καμάρες του. (Ίβο Άντριτς, Το γεφύρι του Δρίνου)

Στη συνέχεια αποχωρώ από την καφετέρια, σταματώντας λίγα μέτρα παραπέρα προκειμένου να βγάλω κι άλλες φωτογραφίες τη γέφυρα, αυτή τη φορά με τη μοτοσυκλέτα μου μέσα.

Η ζωή είναι ένα άπιαστο θάμα που παντοτινά φυλλοροεί και φθείρεται κι όμως πάντα κρατάει και στέκει στέρεα “σαν το γεφύρι του Δρίνου”. (Ίβο Άντριτς, Το γεφύρι του Δρίνου)

Εκεί είναι μια τριμελής οικογένεια Μαυροβούνιων, όπου η μαμά φωτογραφίζει τον έφηβο γιο της πάνω στη μοτοσυκλέτα μου.

Αφήνω τα πείσματα και τις μαγκιές απέναντι στον καιρό που με ταλαιπωρεί τέσσερις ημέρες τώρα και βάζω τα αδιάβροχα. Λίγα χιλιόμετρα απομένουν μέχρι τα σύνορα. Ανεβαίνω ένα βουνό ενώ βρέχει και το οδόστρωμα είναι ιδιαίτερα γλυστερό. Η στιγμή που θα αποχαιρετήσω την αγαπημένη μου Βοσνία – Ερζεγοβίνη για να μπω σε άλλη μια αγαπημένη μου χώρα, έφτασε.

Υφίσταμαι έναν τυπικό έλεγχο από την πλευρά της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης και η πινακίδα “Republika Srbija Dobrodosli” με καλωσορίζει. Κάθε φορά που μπαίνω στην Σερβία, αισθάνομαι ότι αναπνέω άλλον αέρα. Η ατμόσφαιρα, μου φαίνεται διαφορετική. Αισθάνομαι κάπως περίεργα, σαν να μπαίνω στην Ελλάδα…

Στο γκισέ βλέπω δυο γυναίκες που μπορεί να ήταν και μία και να έβλεπα το είδωλό της που αντικατοπριζόταν στο τζάμι. Μοιάζουν σαν να είναι οι ίδιες, σαν δίδυμες αδελφές. Βρε λες να έχω παραισθήσεις και να τα βλέπω όλα διπλά κι ακόμα δεν έχω πατήσει καλά-καλά τα πόδια μου στην Σερβία;

Δεν αναφέρω ότι είναι θεές, γιατί τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται. Φτάνει η σειρά μου κι έχω πάρει ένα χαμόγελο που κοντεύει να βγει έξω από το κράνος μου. Κι εκεί που είμαι έτοιμος ν’ αρχίσω τις κλασσικές καμακίστικες σαχλαμάρες μου, αυτή απλά κοιτά το διαβατήριο και αγέλαστη, μου το δίνει. Ναι μεν θεά, αλλά άχαρη και δεν συγκινήθηκε καθόλου από τα διάφορα “dobro jutro”, “zdravo” και “hvala vam” που της έλεγα ο λιγούρης!

Καθόλου δεν πτοούμαι όμως, μιας και η χαρά μου είναι απερίγραπτη. Βρίσκομαι σε μια χώρα με τεράστια ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά αλλά και με ιδιαίτερη κουλτούρα. Μια χώρα, ίσως με τους πιο φιλόξενους ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Μια χώρα με τις πιο όμορφες και γοητευτικές γυναίκες που έχω δει.

Ήδη λίγα χιλιόμετρα καθώς πλησίαζα τα σύνορα, άρχισα να σιγοτραγουδώ αγαπημένα μου σερβικά τραγούδια. Κουμπάρε και dj316 Οικονομάκη, βάλε το “λάνε μόγιε” του Γιοκσίμοβιτς να παίζει, σε ιντστρουμένταλ βερσιόν περικαλώ…

Ελάχιστα χιλιόμετρα χωρίζουν την Mokra Gora από τα σύνορα. Λίγο πριν την έξοδο του χωριού, στρίβω αριστερά και ανεβαίνω μια ανηφόρα. Εκεί βρίσκεται το χωριό του Εmir Kusturica. Παρκάρω τη μοτοσυκλέτα και μπαίνω στη ρεσεψιόν, καθώς θέλω να δω αν υπάρχει δωμάτιο για να μείνω εκεί το βράδυ. Για καλή μου τύχη υπάρχει και μάλιστα το πιο οικονομικό!

Εκεί δουλεύουν δυο κοπελιές, οι οποίες μου εξηγούν τα περί διαμονής μου στο χωριό και μου δίνουν κάθε λογής πληροφορίες. Γοητευτικές, πανέμορφες, χαμογελαστές, ομιλητικές. Η μία είναι ξανθιά με σγουρό μακρύ μαλλί και η άλλη μελαχρινή με κοντό μαλλί. Eρωτεύομαι παράφορα τη δεύτερη…

Η γλυκύτατη κοπελιά, κατάλαβε αμέσως πόσο ευτυχισμένος είμαι που βρίσκομαι στην Σερβία. Μου τόνισε πως το πρόσωπό μου λάμπει από χαρά και είμαι συνέχεια χαμογελαστός. Στην Ελλάδα κοπελιά, λέμε πως ο βήχας κι ο έρωτας δεν κρύβονται…

Κάποια στιγμή αποφάσισα να την κάνω από τη ρεσεψιόν, μιας και τα κορίτσια είχαν αρκετή δουλειά. Εκτός του ότι απάντησαν σε όλες τις απορίες μου, ανέχτηκαν και την ανούσια φλυαρία μου. Αφήνω τα πράγματά μου στη ρεσεψιόν και μεταφέρω τη μοτοσυκλέτα από το parking των επισκεπτών, στο parking αυτών που μένουν στο χωριό. Το check in γίνεται στις 14:00 άρα έχω μια ώρα στη διάθεσή μου προκειμένου να περιηγηθώ στο χωριό.

Την ξενάγηση στο χωριό, θα την αναλάβει η ιστοσελίδα voiceofserbia.org κι εγώ απλά, θα αναλάβω το φωτογραφικό έργο:

Η επίσκεψη στον τουριστικό οικισμό Mećavnik, γνωστό και σαν Drvengrad (Πόλη χτισμένη από ξύλο), που βρίσκεται στο βουνό Mokra Gora, στη Δυτική Σερβία, αποτελεί είσοδο σε κάποιον νέο, διαφορετικό κόσμο, επειδή εδώ δεν πρόκειται για απλό και συνηθισμένο τουριστικό κατάλυμα.

Πρώτα, κάθε δρομίσκος και κάθε μικρή πλατεία φέρει το όνομα κάποιας γνωστής προσωπικότητας από τον κόσμο της τέχνης, του αθλητισμού και από άλλους τομείς. Δεύτερον, σε κάθε γωνία υπάρχουν πολλά βιβλία, παλιά μοντέλα αυτοκινήτων, που θυμίζουν τους παλιούς καιρούς, υπάρχουν πανομοιότυπα μεγάλων πλοίων, παράξενα αγάλματα, πολυάριθμες φωτογραφίες…

Τρίτον, τα έπιπλα είναι ιδιόμορφα, οι λάμπες είναι παράξενες, όλα τα σπίτια είναι χτισμένα από ξύλο, οι τοίχοι τους έχουν ενδιαφέροντα χρώματα… Όποιος επισκεφθεί τον τόπο Drvengrad έχει την εντύπωση πως βρίσκεται σε κάποιον άλλον κόσμο, ότι αποτελεί μέρος κάποιου παραμυθιού, κάποιας θεατρικής παράστασης ή κάποιου κινηματογραφικού έργου.

Αυτό δεν αποτελεί καμία έκπληξη αν ξέρουμε ότι ιδιοκτήτης και δημιουργός αυτού του οικισμού είναι ο γνωστός σκηνοθέτης Emir Kusturica, ο οποίος είχε λάβει, για τις κινηματογραφικές του ταινίες, τα πρώτα βραβεία στα φεστιβάλ κινηματογράφου στις Κάννες, στη Βενετία και στο Βερολίνο. Στην πόλη Drvengrad δικούς τους «δρόμους» έχουν ο Ivo Andrić, ο Branislav Nušić, ο Matija Bećković, ο Federiko Felini, ο Ingmar Bergman, ο Džim Džarmuš, ο Novak Đoković, ο Brus Li, ο Ernesto če Gevara, ο Bogdan Tirnanić και ο Miodrag Petrović Čkalja, και, επίσης, εδώ υπάρχουν και «πλατείες» του Nikolα Teslα, του Nikitα Mihalkov και του Diegο Armandο Maradonα, και, επίσης, υπάρχει και θέατρο του Stenli Kjubrik.

Στην οδό του Ivο Andrić βρίσκεται το κατάστημα που πουλάει διάφορα σουβενίρ, με τίτλο «Aska», απέναντι υπάρχει ένα ζαχαροπλαστείο, με τίτλο «Στον Ćorkan». Η πόλη διαθέτει και ένα αθλητικό κέντρο και κέντρο αναψυχής «Prokleta avlija», με πισίνα του Μilorad Čavić, επίσης υπάρχει και μια «φυλακή της πόλης», που λέγεται «Ουμανισμός και Αναγέννηση», και επίσης υπάρχει και «Οίκος των συγγραφέων», στην πρόσοψη του οποίου βρίσκεται πορτραίτο του Dostojevski. Στην κεντρική θέση βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Σάββα.

Όλα τα σπιτάκια στο Drvengrad είναι χτισμένα από ξύλο, δηλ. από πεύκη των παραπλήσιων βουνών Μόκρα Γκόρα, Τάρα και Zlatibor. Οι δρόμοι είναι σκεπασμένοι με πέτρα. Κοντά βρίσκεται σιδηροδρομικός σταθμός της γνωστής τουριστικής γραμμής «Šarganskα osmicα», δηλ. του μικρού τρένου που κάνει έναν γύρο στα τριγύρω βουνά, στο σχήμα του αριθμού 8. Και όλα τα δωμάτια, τα εστιατόρια και όλες οι άλλες εγκαταστάσεις στον τόπο Drvengrad είναι χτισμένα κυρίως από ξύλο. Στο εστιατόριο υπάρχει μια μικρή βιβλιοθήκη, γεμάτη από διάφορα βιβλία, και, επίσης, υπάρχει μια μικρή «κάβα» με διάφορα περίφημα κρασιά.

Ο ίδιος ο Kusturica λέει ότι η ιδέα για χτίσιμο αυτής της μικρής πόλης από ξύλο εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια γυρίσματος της ταινίας του με τίτλο «Η ζωή είναι θαύμα»,

στο βουνό Μόκρα Γκόρα και κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής «Το οκτάρι του Σάργκαν». «Τότε είχα την ευκαιρία να δω, καθημερινά, τον πανέμορφο και ηλιόλουστο λόφο Μećavnik, που μού φάνηκε σαν ιδανικός τόπος για να χτίσω ένα μικρό χωριό εκεί. Έτσι και έγινε, και σ’αυτό το χωριό έδωσα όνομα Drvengrad (Πόλη από ξύλο)»,- λέει ο Κοστούριτσα, και καταλήγει ότι αυτό το χωριό γίνεται όλο και μεγαλύτερο, ότι τώρα έχει γίνει μια μικρή πόλη, την οποία επισκέπτεται όλο και μεγαλύτερος αριθμός ντόπιων και ξένων τoυριστών, και στην οποία διοργανώνεται κάθε χρόνο, τον μήνα Ιανουάριο, το φεστιβάλ κινηματογράφου και μουσικής, με τίτλο «Kustendorf». Άλλωστε, για το σχέδιο οικοδόμησης της λεγόμενης «Πόλης από ξύλο» (Drvengrad) ο Emir Kusturica έλαβε, το έτος 2005, το Ευρωπαϊκό βραβείο για αρχιτεκτονική τέχνη, που φέρει το όνομα «Filip Rotije».

Aυτά λοιπόν είχε να μας πει η “Φωνή της Σερβίας”. Σε αυτό το σημείο, θα συγκεντρώσω κάποια πράγματα που αφορούν τη ζωή του Εmir Kusturica, αλλά και τις απόψεις του για κάποια θέματα, τα οποία θεωρώ ότι έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ξεκινάω από την προσωπική του ζωή, με αποσπάσματα από την Βικιπαίδεια:

Ο Εμίρ Νεμάνια Κουστουρίτσα (σερβικά: Емир Немања Кустурица), (γεν. στις 24 Νοεμβρίου 1954) είναι Σέρβος σκηνοθέτης, ηθοποιός και μουσικός.

Γιος του Μουράτ Κουστουρίτσα (δημοσιογράφου που εργαζόταν στην Γραμματεία Πληροφοριών του Σεράγεβο) και της Σένκα Νουμάνκαντιτς (δικαστική γραμματέας) ο νεαρός Εμίρ μεγάλωσε ως το μοναχοπαίδι μιας κοσμικής μουσουλμανικής Βοσνιακής οικογένειας στη Γκόριτσα, μια γειτονιά στο Σεράγεβο.

To 1993 ο Εμίρ Κουστουρίτσα κάλεσε σε μονομαχία τον Βόισλαβ Σέσελι, αρχηγό του εθνικιστικού κόμματος της Σερβίας. Πρότεινε η μονομαχία να γίνει στην καρδιά του Βελιγραδίου το καταμεσήμερο, με όποιο όπλο διάλεγε ο Βόισλαβ Σέσελι. Εκείνος όμως αρνήθηκε την προσφορά λέγοντας ότι “δεν ήθελε να κατηγορηθεί για το φόνο ενός αφελή καλλιτέχνη”.

Ο Κουστουρίτσα δέχτηκε κριτική ότι κατά τον πόλεμο της Βοσνίας ήταν με το μέρος του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Ο Μαυροβούνιος συγγραφέας Αντρέι Νικολάιντις δήλωσε: «Αφού ανακήρυξε τον νεκρό του πατέρα Σέρβο και τον εαυτό του τον Εμίρ Ορθόδοξο χριστιανό, επέλεξε με ποιους ήταν στον πόλεμο της Βοσνίας. Τους αναγνώρισε στους Ράντοβαν Κάρατζιτς και Ράτκο Μλάντιτς. Ο δημοσιογράφος παρέθεσε δηλώσεις του Κουστουρίτσα και φωτογραφίες του με τον επικεφαλής της Σερβικής Υπηρεσίας Ασφαλείας, Γιόβιτσα Στάνισιτς, (που δικάζεται για εγκλήματα πολέμου στη Χάγη), τον Μίλοραντ Βούτσελιτς, διευθυντή της σερβικής τηλεόρασης, και τον Ζόραν Λίλιτς, τότε πρόεδρο της Γιουγκοσλαβίας. Ο Κουστουρίτσα μήνυσε τον Νικολάιντις και την εφημερίδα Monitor στο Ανώτατο Δικαστήριο του Μαυροβουνίου για βλάβη κατά της υπόληψής του, και τους επιβλήθηκε πρόστιμο 12.000 ευρώ για παραβίαση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας επειδή στο άρθρο τον αποκαλούσαν ηλίθιο, άσχημο και διεφθαρμένο. Η δίκη προκάλεσε δημόσιο αίτημα που οργάνωσε η Ένωση Βοσνίων Συγγραφέων, ζητώντας ανάκληση της δικαστικής απόφασης, και υπογράφηκε από διανοούμενους και φοιτητές της πρώην Γιουγκοσλαβίας και του εξωτερικού.

Την ημέρα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου (Đurđevdan) το 2005 ο Εμίρ βαπτίστηκε ως μέλος της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με το όνομα Νεμάνια (Немања) στη μονή Σαβίνα του Μαυροβουνίου, κοντά στο Herceg Novi. Σε αυτούς που άσκησαν κριτική θεωρώντας αυτό ως την έσχατη προδοσία προς τις βοσνιακές ρίζες του, απάντησε ότι: “‘Ο πατέρας μου ήταν αθεϊστής και πάντα περιέγραφε τον εαυτό του ως Σέρβο. Εντάξει, μπορεί να ήμασταν μουσουλμάνοι για 250 χρόνια, αλλά πρώτα ήμασταν Ορθόδοξοι και βαθιά μέσα μας ήμασταν πάντα Σέρβοι, η θρησκεία δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό. Γίναμε μουσουλμάνοι μόνο για να γλιτώσουμε από τους Τούρκους.”

Στις σερβικές βουλευτικές εκλογές του 2007 υποστήριξε έμμεσα τον πρωθυπουργό Βόισλαβ Κοστούνιτσα και το «Δημοκρατικό Κόμμα της Σερβίας». Το 2007 υποστήριξε επίσης τη σερβική καμπάνια «Αλληλεγγύη – Το Κόσοβο είναι Σερβία», που ήταν ενάντια στον μονομερή διαχωρισμό της σερβικής επαρχίας του Κοσσυφοπεδίου.

Προς το παρόν ζει στο Ντρβένγκραντ της Σερβίας, το χωριό που έχτισε για την ταινία του «Η ζωή είναι ένα θαύμα». Διατηρεί την Σερβική και Γαλλική υπηκοότητα.

Είναι παντρεμένος με την Μάγια Κουστουρίτσα, με την οποία έχει δύο παιδιά. Ο γιος του Στρίμπορ είναι μέλος των No Smoking Band όπου παίζει ντραμς, κι έχει εμφανιστεί σε κάποιες ταινίες του.

Συνεχίζω με ενδιαφέροντα αποσπάσματα από τη συνέντευξη που παραχώρησε στο ελληνικό περιοδικό ZENIΘ (Τεύχος 1, Δεκέμβριος 2004-Ιανουάριος 2005):

Για τον πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία:

Αυτός ο πόλεμος ήταν στην ουσία ένας πόλεμος, όπως κάθε άλλος, με τη διαφορά ότι εμείς για πρώτη φορά, δυστυχώς, γίναμε γνωστοί παγκοσμίως. Για τους άλλους πολέμους που κάναμε τα τελευταία τριακόσια χρόνια ελάχιστα γνώριζε ο υπόλοιπος κόσμος. Και αυτόν τον πόλεμο δεν τον ξεκίνησαν οι Σέρβοι, έγιναν όμως ο «κακός λαός», κάτι το οποίο έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με τα χαρακτηριστικά που αυτός ο λαός καλλιεργεί μέσα από την παράδοσή του. Η πλούσια σέρβικη πολιτιστική κληρονομιά, που προβάλλεται μέσα από τα βιβλία του νομπελίστα μας Ίβο Άντριτς, μέσα από τα βιβλία του Μέσα Σέλιμοβιτς, του Μίλος Τσερνιάνσκι, μέσα από την τεράστια επιστημονική συνεισφορά στην ανθρωπότητα του Νίκολα Τέσλα, του Μιχάιλο Πούπιν, από τους αθλητές μας, όπως ο Ντίβατς κ.α. Από τον πολιτισμό μέχρι τον αθλητισμό και την επιστήμη οι Σέρβοι έχουν προσφέρει πολλά στην ανθρωπότητα… Και ξαφνικά έχουμε μια πολιτική και ιδεολογική πλατφόρμα που τα γύρισε όλα ανάποδα, φέρνοντας τα πάνω κάτω!

Για την δυτική προπαγάνδα εναντίον της Σερβίας:

Είναι μια κατάσταση στην οποία ένας ολόκληρος λαός καταδικάζεται για διάπραξη γενοκτονίας, και οι Σέρβοι σε κάποιες περιοχές όντως το έκαναν. Καταδικάζονται λοιπόν οι Σέρβοι για γενοκτονία, και ταυτόχρονα στην περιοχή για την οποία καταδικάζονται δεν υπάρχουν πλέον, έχουν εκτοπιστεί. Αυτό δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Οι Σέρβοι έκαναν «εθνική κάθαρση» κατά των Αλβανών στο Κόσοβο, που είναι η πολιτιστική τους και ιστορική κοιτίδα, και τώρα πια δεν υπάρχουν εκεί, ενώ οι Αλβανοί είναι 2.000.000! Οι Σέρβοι έκαναν «εθνική κάθαρση» στην Κροατία, στη Κράινα, όπου οι Κροάτες στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έκαναν πογκρόμ και σκότωσαν 700.000 Σέρβους μόνο στο στρατόπεδο του Γιάσενοβατς και τώρα πια δεν υπάρχουν εκεί. Όταν τους οι Κροάτες τον Αύγουστο του 1995 εκδίωξαν με την βοήθεια του ΝΑΤΟ 250.000 Σέρβους, οι δημοσιογράφοι έλειπαν διακοπές! Έμειναν μόνο οι Σέρβοι στη Βοσνία, αλλά δεν ξέρουμε για πόσο ακόμη… Η εθνική κάθαρση του Σεράγεβο τελείωσε ως εξής: από τους 150.000 Σέρβους της πόλης έμειναν 15.000. Αλλά εγώ δεν τα λέω ως κάποιος που υπερασπίζει τους Σέρβους, αλλά ως κάποιος που προσπαθεί να αποκαταστήσει μια πλευρά της αλήθειας που δεν υπάρχει. Γνωρίζω πως οι Σέρβοι έκαναν εγκλήματα και υπάρχουν αποδείξεις, αλλά όχι έτσι όπως παρουσιάζονται από την επίσημη ιδεολογία της Δύσης.

Περί δικαιοσύνης:

H Δίκη της Νυρεμβέργης κράτησε έντεκα μήνες, ο Γκέρινγκ «έφαγε» δέκα χρόνια, και σύμφωνα με όλες τις προσδοκίες ο Μιλόσεβιτς θα «φάει» ισόβια! Κι εμείς ξέρουμε πως οι Ναζί σκότωσαν τουλάχιστον 6.000.000 Εβραίους κι εκατομμύρια άλλους, ενώ σ’ αυτόν το «δικό μας» πόλεμο συνολικά σκοτώθηκαν και από τις τρεις πλευρές 200.000 άνθρωποι. Αυτές οι δυσαναλογίες τι σημαίνουν; Η δικαιοσύνη δεν είναι παρά ένα παιχνίδι στα χέρια των ισχυρών.

Περί θρησκείας και αθεϊσμού:

Δεν είμαι άθεος. Είμαι θρήσκος, αλλά δεν είμαι «θρησκευτικά οργανωμένος», όπως θα το έλεγαν οι κομουνιστές. Όμως έχω την τάση προς την ορθοδοξία, που είναι, κατά τη γνώμη μου, η πιο όμορφη θρησκεία, επειδή είναι αυθεντική και μυστικιστική. Δυστυχώς όμως δεν εφαρμόζεται στο κοσμικό επίπεδο…

Για τον κουμπάρο του, τον διάσημο μουσικοσυνθέτη Goran Bregovic:

Αυτός αμέλησε εντελώς το γεγονός ότι αυτή δεν είναι η μουσική που τη σύνθεσε ο ίδιος και μετά έγιναν οι ταινίες μου, αλλά το αντίστροφο. Να μην μιλήσω τώρα πως αυτή η μουσική δεν έχει καμία σχέση μαζί του, γιατί όλες αυτές οι μουσικές παίζονται στα Βαλκάνια τα τελευταία 100 χρόνια… Αν δεν ήταν οι ταινίες μου αυτός ποτέ στην Ελλάδα δεν θα ήταν γνωστός όσο είναι σήμερα.

Περί παγκοσμιοποίησης:

Δεν είμαι κατά της παγκοσμιοποίησης, είμαι ενάντια στον τρόπο με τον οποίο αυτός ο καινούργιος κόσμος κόβεται και ράβεται, που αυτή η παγκοσμιοποίηση υπηρετεί την ιδέα των πολυεθνικών εταιριών, σύμφωνα με την οποία ο καταναλωτής δεν πρέπει να ρωτάει, γιατί αυτό δεν τους πολυαρέσει, αλλά να υπηρετεί και να καταναλώνει!

Αρχίζει να βρέχει δυνατά, ευτυχώς μόνο για λίγο. Στο χωριό πέραν από τους ενοίκους, υπάρχουν και πολλοί ημερήσιοι επισκέπτες. Μια αιθέρια ύπαρξη με ατελείωτα πόδια και πανέμορφα μάτια, θα καταφέρει να μου αναποδογυρίσει το σύμπαν! Μοιάζει με την αοιδό Ana Nikolic, μπορεί να είναι και η ίδια – πού ξέρεις;

Ο μεσήλικας παρκαδόρος που μιλά μόνο σερβικά, μ’ έχει βάλει στο μάτι, φαίνεται. Με κοιτά όλη την ώρα περίεργα. Σε κάποια φάση με πλησιάζει κοιτώντας αδιάκριτα την πινακίδα, προσπαθώντας να καταλάβει από ποια χώρα είμαι. “Γκρέτσκα” του λέω και αυτός αμέσως στη διεθνή γλώσσα της νοηματικής, φέρνει δίπλα-δίπλα τους δείκτες και των δυο του χεριών, εννοώντας πως Έλληνες και Σέρβοι είμαστε το ίδιο. Το παίζω δήθεν τάχα μου ότι δεν καταλαβαίνω και τον ρωτώ να μου πει το γιατί. Και τι κάνει ο τύπος; Τον σταυρό του! Ήταν μια φάση που θα μου προκαλεί γέλιο, όσα χρόνια κι αν περάσουν…

Η κοπελιά που έχω ερωτευθεί παράφορα, με συνοδεύει στο δωμάτιο και μου δείχνει τις εγκαταστάσεις στα ξύλινα σπιτάκια.

– Να προσέχεις γιατί τις επόμενες ημέρες θα βρέχει!

– Το ξέρω, αλλά από τη στιγμή που βρίσκομαι στην Σερβία, τίποτα δεν με νοιάζει! Όλα μου φαίνονται πολύ όμορφα σ΄ αυτή τη χώρα… όπως εσύ!

Ντάξει τις τελευταίες δυο λέξεις δεν τις είπα και κατέβαλα μεγάλη προσπάθεια για να συγκρατηθώ και να δείξω σοβαρός. Αλλά

“πώς να αντισταθείς στην ακαταμάχητη γυναικεία ομορφιά της σλαβικής φυλής;”

όπως διερωτάται ο Κωνσταντίνος Μητσάκης σ’ ένα ταξιδιωτικό του…

Το δωμάτιο τα σπάει, μέχρι και το κάπνισμα επιτρέπεται. Βρίσκομαι σαν να συμμετέχω σε ταινία του Kusturica, πραγματικά όμως! Η όλη ατμόσφαιρα με κάνει πλέον να πιστεύω πως βρίσκομαι στο ωραιότερο μέρος που έχω μείνει ποτέ στα ταξίδια μου. Θες η βροχή που καθιστά το τοπίο ρομαντικό; Θες τα ξύλινα σπιτάκια που σε μεταφέρουν δεκαετίες πίσω στην όμορφη αυτή χώρα; Θες η ξεχωριστή αύρα αυτής της ιδιαίτερης χώρας;

https://www.youtube.com/watch?v=5NpPRrlMhp0

Η Σερβία, είναι η μοναδική χώρα που αισθάνομαι τόσο άνετα και τόσο γαλήνια, λες και βρίσκομαι στη χώρα μου κι ακόμα καλύτερα μη σου πω! Φιλόξενο περιβάλλον, φιλόξενοι άνθρωποι, όπου και να πάω αισθάνομαι τρισευτυχισμένος. Ξέρω ότι θα συναντήσω μόνο χαμόγελο και ζεστασιά από τους κατοίκους της, σε όποια γωνιά της κι αν βρεθώ! Αισθάνομαι τόσο ασφαλής που δεν φοβάμαι τίποτα και δεν με κατατρέχει η παραμικρή ανασφάλεια. Μια χώρα που δεν την είχα πάρει με καθόλου καλό μάτι από μικρός, πέρσι που την επισκέφθηκα πρώτη φορά με έκανε να την αγαπήσω παράφορα. Σαν να την έχω βάλει στην ίδια θέση με τη δική μου χώρα. Και όπως παρατήρησε η κοπελιά, αυτή η χαρά που βρίσκομαι ξανά στην Σερβία, φαίνεται στο πρόσωπό μου. Λάμπω από χαρά και ευτυχία. Δεν μπορώ να εξηγήσω τον λόγο, γιατί αυτό είναι κάτι που μου βγαίνει αυθόρμητα.

Η δε ατμόσφαιρα του χωριού με φτιάχνει τα μάλα! Ο Κusturica, είναι ένας τύπος που τον πάω κάργα. Μια προσωπικότητα που έχει κερδίσει τον θαυμασμό και την εκτίμησή μου. Αυθεντικός Βαλκάνιος, ήτοι άνθρωπος με θερμό ταμπεραμέντο και πάθος. Επαναστάτης με αιτία, φευγάτος και απογειωμένος ως προσωπικότητα και καλλιτέχνης, δεν υπολογίζει κανέναν και τίποτα και δεν καταλαβαίνει θεό. Τέτοια άτομα εκφράζουν την κάθε ανυπότακτη ψυχή που αντιστέκεται στα σημεία των καιρών. Που δείχνουν να μην βαδίζουν στον δρόμο που τους έχουν στρώσει, αλλά επιλέγουν τους παράδρομους αναζητώντας την άλλη αλήθεια και τη γνώση. Και όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, ο στρωμένος δρόμος είναι μια ανούσια διαδρομή χωρίς ενδιαφέρον. Ο παράδρομος είναι το ακριβώς αντίθετο και γι’ αυτό είναι πολύ δύσκολο να τον διασχίσεις. Αν με εννοείς τι θέλω να πω…

Τονίζω πως όλα όσο έγραψα για τον Κusturica, εκφράζουν την άποψή μου σχετικά με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται κάποια πράγματα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μια ξεχωριστή προσωπικότητα όπως ο Κusturica, έχει φανατικούς φίλους αλλά και φανατικούς εχθρούς. Πολλές φορές τα πολιτικά του πιστεύω ή οι κινήσεις του (μουσουλμάνος που έγινε χριστιανός, Βόσνιος που έγινε Σέρβος) έγιναν αντικείμενο θαυμασμού αλλά και χλευασμού από τους μεν και τους δε. Πόσω μάλλον σε μια γεωγραφική περιοχή, όπου οι ισορροπίες είναι λεπτές. Ο λόγος για τον οποίο τον “πάω” είναι πως είναι φευγάτος, απογειωμένος και πυροβολημένος. Και πάντα είχα μια συμπάθεια σε τέτοια άτομα, σε όποιο χώρο κι αν δραστηριοποιούνται. Άλλωστε κι εμείς οι ταξιδιώτες, τέτοια άτομα είμαστε οι περισσότεροι…

Αποχωρώ από το χωριό του Εmir και κατεβαίνω την κατηφόρα με τα πόδια, προκειμένου να πάω στην Mokra Gora και τον σιδηροδρομικό σταθμό, όπου το τρένο περνάει μέσα από τα βουνά της Mokra Gora. Τα κορίτσια στη ρεσεψιόν, μέχρι και τηλέφωνο πήραν στον σταθμό προκειμένου να μ’ εξυπηρετήσουν. Ο λόγος είναι πως, για να πραγματοποιηθεί ένα δρομολόγιο, πρέπει να συμπληρωθούν τουλάχιστον 20 θέσεις. Το τελευταίο δρομολόγιο γίνεται στις 16:10 κι εγώ έχω αποφασίσει να πάω εκεί, είτε πραγματοποιηθεί το δρομολόγιο, είτε όχι.

Μετά από αρκετό περπάτημα, βρίσκομαι στον σταθμό. To τελευταίο δρομολόγιο δεν θα πραγματοποιηθεί, γιατί δεν συμπληρώθηκε ο απαιτούμενος αριθμός επιβατών. Το ρολόι πλέον έχει γυρίσει αρκετές δεκαετίες πίσω. Είμαι σχεδόν μόνος στον σταθμό και περπατώ στις γραμμές του τρένου ανάμεσα σε παλιά και νέα, τρένα και βαγόνια. Το συναίσθημα σχεδόν πρωτόγνωρο, γιατί 34 χρόνια τώρα μένω σε νησιά, οι λέξεις τρένο και σιδηροδρομικές γραμμές, μου ήταν παντελώς άγνωστες.

Μένω μόνος και έχω παγώσει το χρόνο. Την έχω καταβρεί στον σιδηροδρομικό σταθμό.

Μετά από αρκετή ώρα, επιστρέφω στου Εmir, όπου μου βγαίνει η πίστη να ανεβώ την ανηφόρα που οδηγεί στο χωριό. Πηγαίνω στο δωμάτιο και αλλάζω. Πλέον φοράω το μαγιώ μου και βρίσκομαι στην πισίνα των εγκαταστάσεων, προσπαθώντας να χαλαρώσω! Αλλά πώς να χαλαρώσω ο έρμος, όταν μια λαμπερή εκπρόσωπος της σλαβικής φυλής, φροντίζει να με αναστατώσει με την εκτυφλωτική ομορφιά της; Βρίσκομαι για αρκετή ώρα, μεταξύ ξαπλώστρας και πισίνας, μέχρι να οδηγηθώ στο δωμάτιο.

Mια selfie αλά μπεμβεδάκιας. Ε, να μην δείξω ότι περνάω τέλεια και είμαι μες την χλίδα;

Στο Mecavnik, αισθάνομαι σαν βασιλιάς. Πλήρωσα ένα αστείο ποσό (39 €) και μένω σ’ ένα παραδοσιακό μονόκλινο ξύλινο σπιτάκι που έχει ό,τι ποθείς. Περπατάω σ’ ένα χωριό το οποίο ανταποκρίνεται στα θέλω μου με μια κουλτούρα, η οποία επίσης ανταποκρίνεται στα πιστεύω μου. Έχω πισίνα και διαφόρων ειδών σάουνες, καθώς και φαγητό και πρωινό από μπουφέ. Και όλα αυτά συμπεριλαμβάνονται στην τιμή! Είναι η πιο πολυτελής διαμονή που έχω κάνει μέχρι τώρα στη ζωή μου. Τα πλούτη κι οι πολυτέλειες, ποτέ δεν με συγκίνησαν. Άσε δε που ποτέ δεν έτυχε να τα έχω. Και σε καμία περίπτωση, δεν ανήκω σε αυτούς που υπό τις επιταγές του κωστοπούλειου lifestyle και των “πραγμάτων που πρέπει να κάνει στη ζωή του ένας άντρας” επιζητούν τη χλιδάτη διαμονή κι ας μην έχουν δεκάρα στην τσέπη…

Είμαι στο δωμάτιο και προσπαθώ να επικοινωνήσω διαδικτυακά με διάφορους φίλους από την Ελλάδα, οι οποίοι εδώ και αρκετές ημέρες έχουν χάσει τα ίχνη μου. Ξαφνικά χτυπάει το τηλέφωνο. Ο κολλητός μου ο Κώστας από το Ηράκλειο, είναι:

– Που ‘σαι ρε Κωστή!

– Έλα μρε, ίντα κάνεις;

– Ίντα να κάνω, ρε αδερφέ! Καλά είμαι, εσύ;

– Θα ‘ρθεις να πάμε σε καμιά ώρα για καφέ και μετά για καμιά μπύρα;

– Όχι ρε γαμώτο, μη μου λες τέτοια και δεν μπορώ!

– Γιατί, δεν σ’ αφήνει η Μαρία να βγεις έξω;

– Πάει η Μαρία, Κωστή! Χωρίσαμε από τον Γεννάρη!

– Όχι ρε μ@λάκ@! Λυπάμαι…

– Εγώ πάλι δεν λυπάμαι καθόλου! Έχω βρει την ευτυχία μου από τότεσας!

– Για λέγε, έχω χάσει επεισόδια!

– Στο μήνα απάνω βρήκα καινούρια γκόμενα. Mαντάμ του Κολωνακίου κι έτσ’…

– Και;

– Mετά από τέσσερις μήνες τα χαλάσαμε! Της έπεφτα λίγος βλέπεις, δεν ήμουν λέει της σειρά της. Ηλεκτρολόγος και παράλληλα αλήτης μηχανόβιος. Ούτε στους χειρότερους εφιάλτες της μαμάς της, τέτοιος γαμπρός!

– Μα καλά, γιατί δεν έβρισκες ένα πιο απλό και ταπεινό κορίτσι;

– Bρήκα δυο εβδομάδες μετά! Αλλά όποτε άνοιγε το στόμα της, πετούσε συνέχεια πατάτες! Άι κιού ραδικιού η γκόμενα, Kωστή! Μόνο για το πώς φτιάχνεται το παστίτσιο ήξερε να μιλήσει!

– Και;

– Nα, σε μια κουβέντα που κάναμε και της μιλούσα για ταξίδια, της είπα ότι θεωρώ τις Σλάβες τις ωραιότερες γυναίκες που έχω δει και τσαντίστηκε. Από τότε μου κρατούσε μούτρα και μου έλεγε κάτι π@π@ριές περί ελληνικής ανωτερότητας κι έτσι!

– Και τι έκανες;

– Tην έστειλα στη μάνα της!

– Μπράβο μρε παίχτη, καλά της έκανες! Θα περάσω σε λίγο από το σπίτι σου να σε πάρω να πάμε για καφέ στο κέντρο, να δούμε και ‘κανα γκομενάκι!

– Να περάσεις Κωστή, αλλά δεν θα με βρεις!

– Που βρίσκεσαι πάλι μρε;

– Σερβία φιλαράκι και είμαι τρισευτυχισμένος!

– Ωραίος! Άντε σου εύχομαι να γυρίσεις πίσω διπλός, με μια Σέρβα!

– Αν είναι έτσι Κωστή, τότε τι να σου πω; Aπό το στόμα σου και στου θεού τ’ αυτί – αχαχαχα!

– Σου έχω πει ότι η γυναίκα ενός συγγενή μου είναι από την Σερβία, ε;

– Κάτι θυμήθηκα τώρα. Για πες…

– Πολύ καλή γυναίκα, άριστη οικογενειάρχης αλλά του έχει βάλει τα δυο πόδια σ’ ένα παπούτσι! Δεν τον αφήνει να βγει ούτε έξω από το σπίτι! Έχω να πάω μαζί του για μπύρα κάτι χρόνια!

– Ωχωχωχ, μη μου λες τέτοια Κωστηηή!

– Οι Σέρβες, είναι τόσο ζηλιάρες και πιεστικές, όσο και οι δικές μας, οι Ελληνίδες. Μη σου πω ότι είναι και χειρότερες…

– Μη μου πεις ότι είναι και χειρότερες από τις Κρητικιές, γιατί αυτές δέρνουν κιόλας!

– Ε, όχι ρε, είπαμε!

– Κώστα σ’ αφήνω τώρα γιατί πεινάω και πρέπει να πάω στο εστιατόριο…

– Έγινε παίχτη! Καλά να περνάς κι όταν γυρίσεις πάρε με τηλέφωνο να πάμε για καφέ!

– Αν επιστρέψω, γιατί το κόβω να μείνω για πάντα στην Σερβία!

Μετά από αυτήν την ευτράπελη συζήτηση που είχα με τον Κωστή, χαρακτηριστική του “υψηλού” επιπέδου μας, χαλαρώνω μιλώντας διαδικτυακά με φίλους από Ελλάδα, με τo επίπεδο να γίνεται ακόμα πιο “υψηλό”. Ένα θα σου πω για να καταλάβεις: πιάσαμε κουβέντα εγώ και ο Παπαντωνίου για τη σλαβική φυλή…

Αργά το βράδυ, βρίσκομαι στο εστιατόριο, όπου γεμίζω το πιάτο μου δυο φορές. Δεν άντεξα τρίτη γιατί έχει ό,τι ποθεί η ψυχή σου. Κοπάνησα και μια βαρελίσια σερβική pivo και είμαι κομπλέ!

Πρέπει να τονίσω πως το φαγητό προέρχεται από οικολογικά προϊόντα, όπως επίσης τα αναψυκτικά και ιδίως η coca-cola, αλλά και κάθε λογής χαρακτηριστικά του καπιταλισμού λάμπουν δια της απουσίας τους.

Αρχίζει και ψιχαλίζει και περπατάω στο χωριουδάκι.

Το όλο περιβάλλον με εμπνέει. Ακούω τις σταγόνες της βροχής να χτυπούν στον σκοτεινό δρόμο και σαν να ακούω τον Εmir να ψελλίζει σερβικά με τη χαρακτηριστική βαριά προφορά. Σαν σκηνή από ταινία του σερβικού κινηματογράφου… Serbia is a miracle, Emir!

Μετά από ώρα βρίσκομαι ξαπλωμένος στο κρεβάτι, καπνίζοντας με το βλέμμα καρφωμένο στο ταβάνι. Μια απέραντη ευτυχία με διακατέχει αλλά και ένας προβληματισμός.

Το πλάνο του ταξιδιού μου, λέει πως θα μείνω άλλη μία ημέρα στην Σερβία και μετά θα την αποχαιρετήσω. Με τι καρδιά όμως; Αν μπορούσα θα έμενα μέρες, μήνες, χρόνια. Να, όπως ταξιδεύουν ο Βρογχίδης και ο Γκόγκος για παράδειγμα! Μόνο και μόνο για τη γαλήνη που νιώθω σ’ αυτή τη χώρα. Ο καιρός δείχνει άστατος για τις επόμενες ημέρες, σε όλη τη χώρα. Το πλάνο με στέλνει αύριo στην Nis, μεθαύριο Σκόπια και μετά Ελλάδα. Δεν θέλω όμως να φύγω από την Σερβία. Ξέρω πως αν φύγω, θα στεναχωρηθώ πολύ…

Στην Ελλάδα οι δουλειές μου, δεν πάνε καλά. Και γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο, έχω στη διάθεσή μου αρκετές ημέρες αλλά λίγα χρήματα. Ξέρω πως αν γυρίσω στη χώρα μου, θα πληρώνω τα πάντα διπλά και τριπλά απ’ ότι εδώ. Ξέρω πως αν γυρίσω στη χώρα μου, θα είμαι γνωστός ανάμεσα σε γνωστούς. Ξέρω πως αν γυρίσω στη χώρα μου, το ταξίδι μου θα φτάσει στο τέρμα του και θα επιστρέψω στη ρουτίνα. Θέλω να ταξιδεύω. Και μιας που βρίσκομαι στην Σερβία, θέλω να ταξιδέψω εδώ! Θέλω να χάνομαι σε άγνωστους δρόμους και να προσπαθώ να συνεννοηθώ με ντόπιους που δεν ξέρουν αγγλικά και να μου μιλάνε σε μια γλώσσα που δεν καταλαβαίνω. Το χτύπημα στην πλάτη και το χαμόγελο των Σέρβων, είναι ένα πράγμα που δεν το αλλάζω. Θέλω να ακούω το ”Γκρέτσκα” συνέχεια! Να ακούω το όνομα μιας χώρας που με πληγώνει συνέχεια, από τα στόματα των κατοίκων μιας άλλης. Να βλέπω το πρόσωπό τους να λάμπει από ευτυχία όταν ακούν την λέξη “Ελλάδα”. Γιατί πλέον αυτό το όνομα, τα τελευταία χρόνια κάθε άλλο παρά ευτυχία μου φέρνει…

Τα διάφορα “orthodox brothers” και λοιπές μπουρδολογίες που ακούω συνέχεια στην Σερβία, δεν με συγκινούν. Όμως, οι κάτοικοι της Σερβίας με κάνουν να αισθάνομαι μοναδικός. Εισπράττω μόνο χαμόγελα. Συναντώ μόνο ζεστές καρδιές. Κι εγώ που ταξιδεύω μονάχος μακριά από τη χώρα μου, αυτά τα λίγα αλλά σπουδαία πράγματα ζητώ. Τίποτα άλλο… ούτε πολυτελή ξενοδοχεία, ούτε πλουσιοπάροχα γεύματα. Μόνο ζεστές καρδιές. Κι αν αγαπώ αυτή τη χώρα, την αγαπώ μόνο για τους ανθρώπους της και για κανέναν άλλο λόγο. Μόνο όσοι έχουν “ταξιδέψει” την Σερβία, μπορούν να με καταλάβουν.

Θέλω να βρω μια αφορμή που θα με κρατήσει κι άλλες μέρες στην Σερβία. Παίρνω αποφάσεις που τινάζουν το ταξίδι μου στον αέρα! Ενώ αύριο θα πλησίαζα κανονικά στην Ελλάδα, τελικά θα απομακρυνθώ κι άλλο από αυτήν. Έχω χαράξει πορεία προς τον Βορρά και το Novi Sad…

Πέρσι στο Novi Sad, γοητεύτηκα από ένα κορίτσι, πηγαίνοντας στο περίπτερο για τσιγάρα. Μίλησα μόνο λίγα λεπτά μαζί της. Ούτε καν το όνομά της δεν ρώτησα. Έφευγα σε λίγη ώρα για την Ελλάδα και της ζήτησα να μου επιτρέψει να τη φωτογραφίσω. Δεν μου αρνήθηκε, χαρίζοντάς μου το υπέροχο χαμόγελό της. Την ερωτεύτηκα πλατωνικά. Θα πάω εκεί, μόνο για να τη δω, έστω να της πω ένα “γεια”. Το πιο πιθανό είναι να μη με θυμάται. Και το παράδοξο είναι ότι δεν ξέρω τίποτα γι’ αυτήν. Αλλά στον μικρόκοσμο του ταξιδιού, έχω κάθε δικαίωμα να κάνω ό,τι μου ζητάει η φαντασία μου. Και να πραγματοποιώ τον κάθε μικρό ή μεγάλο μου ταξιδιωτικό πόθο.

Άρα την αφορμή την βρήκα! Θα πάω αύριο στο Novi Sad, μόνο για εκείνη! Ξέρω ότι λόγω του καιρού, θα συναντήσω δυσκολίες. Δεν πτοούμαι όμως, γιατί αυτή τη στιγμή κάτι μου καίει τα σωθικά. Και σκέφτομαι πως έχω κάνει πολλά πιο ριψοκίνδυνα πράγματα στη ζωή μου, για μια γυναίκα. Και μια βροχή δεν θα με κάνει να φοβηθώ…

Θα πάω να τη δω. Κι ας μην είναι εκεί. Κι ας μην ξέρω καν πως τη λένε κι ας μην ξέρω καν, αν έχει ή όχι σχέση. Κι ας βρέθηκε στη ζωή μου μόνο για λίγα λεπτά. Δεκάρα δεν δίνω για όλα αυτά. Θα πάω κι ας μου βγει και σε κακό, που λέει και το τραγούδι…

Όπως πλατωνικά ερωτεύτηκα πέρσι αυτήν την κοπελιά, έτσι πλατωνικά ερωτεύτηκα και αυτήν σήμερα στην Mokra Gora. Αυτές οι δυο, δεν είναι αυτό που λέμε θεές. Είναι δυο χαμηλού προφίλ, όμορφες και γλυκύτατες κοπελιές. Κι όμως είχαν αυτό το κάτι που με έκανε να τις ερωτευθώ.

Μια ματιά κι ένα χαμόγελο τους, ήταν αρκετό για να την πατήσω. Το έβλεπα στα μάτια τους, ότι το χαμόγελό τους δεν ήταν πονηρό, δεν ήταν λάγνο. Έβγαινε από μόνο του, ήταν αθώο. Όπως και το δικό μου σήμερα στην πρώτη μέρα εν Σερβία. Έλαμπε το πρόσωπό μου από χαρά.

Το σίγουρο είναι πως δεν έχει η αγάπη σύνορα κι ο έρωτας πατρίδα, όπως λέει κι ένα τραγούδι. Σε όσες χώρες έχω πάει, αυτό που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση σε όσες γυναίκες έτυχε να γνωρίσω, είναι πως η συμπεριφορά τους ήταν απλή και απόλυτα φυσιολογική ακόμα και κατά το αθώο φλερτ. Καμία δεν με κοίταξε με ύφος και τουπέ χιλίων καρδιναλίων, καμία δεν με σνόμπαρε και καμία δεν μου το έπαιξε ιστορία.

Το ακριβώς αντίθετο, συναντώ στην Ελλάδα από αρκετές (όχι όλες, για να μη γίνομαι άδικος) Ελληνίδες, οι οποίες έχουν μια δήθεν συμπεριφορά. Και για να λέμε την αλήθεια, φταίνε κι αυτές, φταίμε κι εμείς τα λιγούρια. Φταίνε και οι Ελληνίδες μαμάδες όταν μεγαλώνουν τη μοσχαναθρεμμένη πέρδικά τους (που λένε και τα Ημισκούμπρια) περνώντας τους μια νοοτροπία του στυλ “κόρη μου, εσύ είσαι από βαρόνο και πάνω”. Έχουμε πολλές και ωραίες γυναίκες στην Ελλάδα. Απλά οι περισσότερες έχουν ένα θεματάκι με το ύφος τους, ακόμα και κατά το αθώο φλερτ. Το λέω πάντα καλοπροαίρετα φίλες μου, έτσι;

Σήμερα η κοπελιά που γνώρισα μου είχε κάνει κάποιες ανακριτικού τύπου ερωτήσεις. Το πρώτο πράγμα που με ρώτησε, είναι αν έχω ξαναέρθει στην Σερβία. Το δεύτερο, πόσες φορές έχω έρθει. Το τρίτο, σε ποια μέρη της Σερβίας θα πάω. Το τέταρτο, αν φοβάμαι να ταξιδεύω μόνος, μακριά από την πατρίδα μου. Το πέμπτο, αν μου λείπουν τα αγαπημένα μου πρόσωπα. Το έκτο, αν με ταλαιπώρησε η βροχή αυτές τις ημέρες.

Να με συγχωρείς, αλλά οι περισσότερες Ελληνίδες το πρώτο πράγμα που με ρωτάνε, είναι τι δουλειά κάνω και τι αμάξι έχω! Αυτά…

Laku noc!

Έξοδα – Σημειώσεις:

Βενζίνη: 20,80 €
Διαμονή: Mecavnik (38,30 €)
Λοιπά: 8,90 €
Σύνολο: 68 €
Γενικό Σύνολο: 799,50 €