Ημερολόγια Μοτοσυκλέτας: “Βαλκάνια”

12^η μέρα (Κυριακή – 27/8/2017)

Διαδρομή:

Το πρωί, η μητέρα του ιδιοκτήτη σηκώθηκε νωρίς – νωρίς και μας ετοίμασε ζεστό καφέ. Το σχέδιο σήμερα περιλάμβανε επιστροφή στην όμορφη Βοσνία και το βράδυ διαμονή στη Banja Luka, τη δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της χώρας. Πριν περάσουμε τα σύνορα, θα προσπαθούσαμε να βρεθούμε σε ένα από τα “highlights” του ταξιδιού όπως μας τα είχε ορίσει ο Οικονομάκης, απομεινάρι του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας.

Φορτώσαμε τις αποσκευές μας και ξεκινήσαμε για το αεροδρόμιο της Zeljava. Η αλήθεια είναι ότι τις προηγούμενες μέρες είχαμε διαβάσει ότι ήταν κλειστό λόγω εργασιών για την αφαίρεση ναρκών, εμείς όμως θέλαμε να δοκιμάσουμε την τύχη μας. Περάσαμε από ένα βενζινάδικο όπου μετατρέψαμε όλα τα κροατικά μας Kuna σε βενζίνη και έπειτα, στο χωριό Licko Petrovo Selo, στρίψαμε δεξιά προς τα σύνορα με Βοσνία ακολουθώντας την πινακίδα για Zeljava.

Το εγκαταλελειμμένο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Zeljava άρχισε να κατασκευάζεται το 1948 και παραδόθηκε το 1968. Κόστισε περίπου 6 δισεκατομμύρια δολάρια και αποτέλεσε ένα από τα ακριβότερα στρατιωτικά έργα της Ευρώπης. Η κατασκευή του είναι τέτοια ώστε να μπορεί να προστατεύσει από χτύπημα πυρηνικής βόμβας 20 κιλοτόνων, όμοια με εκείνη που έπεσε στο Ναγκασάκι. Το πλεονέκτημα του ήταν η τοποθεσία του και η κάλυψη που του προσέφερε το βουνό Pljesevica, ικανό με αυτό τον τρόπο να ελέγχει όλη την Γιουγκοσλαβία. Τα υπόγεια τούνελ με μήκος 3,5 χλμ. προστατευόντουσαν από 4 κυρίες εισόδους, η καθεμιά στην είσοδο της με μία πόρτα 100 τόνων. Εντός υπήρχαν εγκαταστάσεις που μπορούσαν να στεγάσουν και να σιτίσουν 1.000 άτομα για ένα μήνα.

Στην είσοδο συναντάμε ένα εγκαταλελειμμένο Douglas C-47, γνωστό και ως Dakota. Παρκάραμε το v-stromάκι δίπλα του και αρχίσαμε την εξερεύνηση. Περπατήσαμε γύρω του και έπειτα, αφού αναρριχηθήκαμε στο φτερό του, χωθήκαμε μέσα. Η αίσθηση πρωτόγνωρη, φανταζόμουν αυτό το θηριάκι στον αέρα να μεταφέρει φανταράκια. Προχωρήσαμε στις θέσεις των πιλότων και κάτσαμε εκεί, προσποιούμενοι τους αεροπόρους.

Τa αυτοκόλλητa των Moto Adventures και Motoriders Club φανέρωναν ότι και κάποια άλλα μέλη της ομάδας είχαν περάσει από εδώ.

Η βάση χρησιμοποιήθηκε το 1991 κατά το Γιουγκοσλαβικό Εμφύλιο ενώ ο σερβικός στρατός, κατά τη φυγή του, το 1992 τοποθέτησε 56 τόνους εκρηκτικά ανατινάζοντας το εσωτερικό της, ώστε να αποφευχθεί μελλοντική χρήση της από τους αντιπάλους. Το σεισμικό κύμα από την έκρηξη έφτασε μέχρι την γειτονική πόλη Bihac και οι μαρτυρίες από τους ντόπιους μιλάνε για καπνό που έβγαινε από το βουνό ακόμα και 6 μήνες μετά την έκρηξη.

Στην περιοχή υπάρχει ακόμα και σήμερα μεγάλος αριθμός ναρκών που καθιστά το μέρος ιδιαίτερα επικίνδυνο. Είναι εντυπωσιακό ότι τα σύνορα Κροατίας – Βοσνίας περνάνε μέσα από τη βάση και σε ένα από τους αεροδιαδρόμους πέφτεις πάνω σε αυτά. Σήμερα η βάση φυλάσσεται από τον Κροατικό στρατό. Υπήρξε σχέδιο ανοικοδόμησης της το 2004 αλλά η ιδέα εγκαταλείφθηκε όταν υπογράφηκε συμφωνία που απαγόρευε την ύπαρξη στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε απόσταση 15 χλμ. από τα σύνορα.

Φεύγοντας από το Dakota κατευθυνόμενοι στην καρδιά της βάσης, είδαμε στα δεξιά μας τα πρώτα κτίσματα. Φαινόντουσαν σαν κατοικίες προσωπικού, όλα ερειπωμένα. Φτάνοντας στους αεροδιαδρόμους, μια κόκκινη κορδέλα σκισμένη ήταν το σημάδι μας πως “μπορούσαμε” να εισέλθουμε. Ήταν κυριακάτικο πρωινό και εμείς βρεθήκαμε εκεί αρκετά νωρίς, σκεφτήκαμε λοιπόν ότι μπορεί να μη γινόντουσαν εργασίες εκείνη τη μέρα.

Την προσοχή μας έκλεψαν οι είσοδοι από τα υπόγεια τούνελ. Παντού πινακίδες με προειδοποιήσεις για νάρκες. Μπαίνοντας στα τούνελ, βήμα – βήμα, προσπαθούσαμε να διαβάσουμε την ιστορία που έκρυβαν από τα σημάδια που είχε αφήσει ο χρόνος. Το σκοτάδι δεν ήταν καλός σύμμαχος οπότε γυρίσαμε στο v-stromάκι και συνεχίσαμε τη γύρα μας.

Προσπαθώντας να κρατήσουμε χαμηλό προφίλ ώστε να μην μας εντοπίσουν οι συνοριακοί φύλακες, αφήσαμε τον κεντρικό διάδρομο για το τέλος εξερευνώντας την υπόλοιπη βάση. Βρήκαμε άλλη μία είσοδο για τα έγκατα του βουνού αλλά οδηγούσε σε αδιέξοδο. Προχωρώντας στο διάδρομο που βρισκόταν πλάι στο βουνό φτάσαμε μέχρι ένα περιφραγμένο σημείο, τα σύνορα με τη Βοσνία.

Επιστρέφοντας προς τον κεντρικό αεροδιάδρομο είδα ένα τζιπάκι μπροστά μας. Όταν μας πήρε χαμπάρι κι αυτός, σταμάτησε και μας φώναξε να πάμε προς τα εκεί. Φτάνοντας, καταλάβαμε ότι ήταν ένας από τους ναρκαλιευτές που εργάζονταν για την αφαίρεση των πυρομαχικών. Με αυστηρό ύφος μας δήλωσε ότι η περιοχή είναι επικίνδυνη και θα έπρεπε να φύγουμε. Μην έχοντας πολλές επιλογές, πήραμε το δρόμο προς την έξοδο αλλά… με μια μικρή παράκαμψη για το πρώτο τούνελ.

Με την πυκνή βλάστηση να μας κρύβει, αναβάλαμε για λίγο την φυγή μας, πήραμε τους φακούς κεφαλής που είχαμε στις αποσκευές και χωθήκαμε πάλι στο εσωτερικό του βουνού. Τα βήματα μας προσεκτικά, ξέραμε ότι εντός των τούνελ υπήρχε μικρή πιθανότητα για να συναντήσουμε νάρκες αλλά δε ρισκάραμε. Προχωρούσαμε με αργά και προσεκτικά βήματα μόνο πάνω σε τσιμέντο, αποφεύγοντας το χώμα. Το φως από το σούπερ φακό του Θανάση έσκιζε το σκοτάδι και τα τσαχαλητά από τα πατήματα μας ήταν το μοναδικό πράγμα που μπορούσες να ακούσεις. Ξέρω ότι οι μανάδες μας δε θα χαρούν διαβάζοντας αυτές τις γραμμές αλλά στα αλήθεια είχαμε πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα (ορκίζομαι μαμά).

Ήρθε η ώρα να αφήσουμε αυτό το απίστευτο μέρος. Ανεβήκαμε στο v-stromάκι και πήραμε το δρόμο της επιστροφής. Διαπιστώσαμε ότι η κόκκινη σκισμένη κορδέλα είχε αντικατασταθεί με καινούρια, απαγορεύοντας την είσοδο σε όσους θα προσπαθούσαν να επισκεφτούν το μέρος αργότερα.

Εν τέλει φτάσαμε στα σύνορα με Βοσνία. Βρήκαμε το δρόμο για το Bihac και από εκεί πήραμε κατεύθυνση για το Jajce. Είχαμε πληροφορίες από Στέλιο για έντονη παρουσία της τροχαίας και ήταν απολύτως σωστές. Μπλόκα και κάμερες παντού που με ανάγκασαν να έχω το νου μου και να πηγαίνω “σαν τον άνθρωπο”.

Κάποια στιγμή, μου φωνάζει ο Θανάσης για να μου σχολιάσει το όνομα του χωριού στο οποίο μόλις μπήκαμε, αφού το ”Papari” στη γλώσσα μας οδηγούσε σε περίεργους συνειρμούς. Γυρνάω να τον ακούσω και στρέφοντας το κεφάλι μου μπροστά τρώω ένας φλας από μια κάμερα στο ρεύμα μας. Προσπαθώ να καταλάβω από πού μου ήρθε αυτό και αν είχα περάσει το όριο μέχρι που διαπιστώνω ότι πινακίδα μπροστά δεν έχω οπότε στη φωτογραφία δεν θα φαίνεται τίποτα άλλο από τις ωραίες μας φατσούλες.

Μετά από αρκετή οδήγηση φτάσαμε στο Jajce, γνωστό για τους καταρράκτες του, και κάναμε μια στάση για να απολαύσουμε το μέρος. Η πόλη διαρρέεται από τον ποταμό Vrbas ενώ λίγο πιο δυτικά βρίσκεται η λίμνη Pliva. Η παράδοση με την τροχαία συνεχίστηκε αφού μόλις ξεκαβαλικέψαμε τη μηχανή εμφανίστηκε ένας “σύντεκνος” με το μπλοκάκι στο χέρι. Για καλή μου τύχη σταμάτησε στον διπλανό, ένα βανάκι που άραζε στην ίδια σκιά με εμάς. Ψιθυρίζω του Θανάση “τρέχα να φύγουμε από εδώ” και με κινήσεις που ακόμα και ο Flash θα ζήλευε, εξαφανιζόμαστε.

Κάνουμε μερικούς κύκλους, ανεβαίνουμε προς το κάστρο της πόλης και καταλήγουμε πάνω από τον πανέμορφο καταρράκτη. Απολαμβάνουμε μερικές στιγμές ξεκούρασης κάτω από τον καυτό ήλιο και ξανακαβαλάμε το v-stromάκι με κατεύθυνση για Banja Luka.

Η Banja Luka (Μπάνια Λούκα), είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης με πληθυσμό 150.000 κατοίκους, έδρα κυβέρνησης και μεγαλύτερη πόλη της Σερβικής Δημοκρατίας. Το όνομα της αναφέρθηκε πρώτη φορά το 1494.

Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο βομβαρδίστηκε 2 φορές από τους Γερμανούς, με μεγάλο αριθμό Σέρβων και Εβραίων να καταλήγουν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Jasenovac. Κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία (1992 – 1995) αρκετοί Μουσουλμάνοι και Κροάτες εξορίστηκαν και δραπέτευσαν από την πόλη ενώ Σέρβοι που δραπέτευσαν από την Κράινα και την Κροατία ήρθαν στην Banja Luka.

Φτάσαμε στο ξενοδοχείο μας, άνετο δωμάτιο αρκετά κοντά στο κέντρο. Ξεφορτώσαμε, κάναμε ένα γρήγορο ντουζάκι και φύγαμε για την πόλη.

Πως να αντισταθείς στα παγωτά με αυτή τη ζέστη;

Τα παλαιότερα κτίρια στην περιοχή χτίστηκαν την περίοδο της Τούρκικης κατοχής, μεταξύ αυτών πολλά τζαμιά με γνωστότερο το Φερχαδία (Ferhat Pasha Mosque) που κατεδαφίστηκε κατά τη διάρκεια του τελευταίου πολέμου αλλά ξαναχτίστηκε γρήγορα. Η Αυστροουγγαρία έχτισε πολλά κτίρια στον πεζόδρομο Gospodska και κατά τη διάρκεια του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας χτίστηκε το Banski dvor, το παλάτι της πόλης (Gradska palata) και η Τράπεζα (Παλάτι της Σέρβικης Δημοκρατίας). Δίπλα στο ποτάμι, βρήκαμε το καλοδιατηρημένο φρούριο Tvrdjava, περπατήσαμε πάνω στα τείχη του και χαζέψαμε τη θέα.

Ο ποταμός Vrbas πάνω από τη γέφυρα Gradski Most

Μία μέρα πριν είχα στείλει για πληροφορίες μέσω Couchsurfing (ένα site για ταξιδιώτες) σε μία ντόπια κοπέλα. Η Ana, όπως ήταν το όνομα της, έλειπε για διακοπές στις Δαλματικές ακτές, φρόντισε όμως να μας ενημερώσει για όλα εκείνα τα μέρη που έπρεπε να επισκεφθούμε στην πόλη της. Μετά από μια μεγάλη βόλτα αράξαμε δίπλα στο ποτάμι, σε ένα από τα εστιατόρια που μας πρότεινε. Παραγγείλαμε ένα mix-grill και ήταν ίσως η πρώτη φορά σε όλο το ταξίδι που δεν καταφέραμε να αδειάσουμε τα πιάτα μας. Θυμάμαι ότι για μέρες είχα κατάθλιψη για το κρέας που έμεινε.

Έφτασε το βράδυ και εμείς πήραμε το δρόμο του γυρισμού. Τα κτίρια της πόλης καλοφωτισμένα και εντυπωσιακά. Αράξαμε για λίγο στον κεντρικό πεζόδρομο χαζεύοντας τον κόσμο που περνούσε. Αρκετή κίνηση, νέοι και τουρίστες κυρίως, σε ένα δρόμο γεμάτο μαγαζιά από γνωστές μάρκες.

Ferhat Pasha Mosque

Εκκλησία του Σωτήρος Χριστού (Cathedral of Christ the Saviour)

Φτάσαμε στο δωμάτιο και πέσαμε για ύπνο. Αύριο θα είχαμε άλλη μια ευκαιρία να χορτάσουμε την όμορφη αυτή χώρα με το Σαράγεβο να μας περιμένει.

Έξοδα: